Paragraaf 3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De vulkaan de Aso

Herhaling paragraaf 1

Pacifische plaat en Filipijnse plaat botsen met de Euraziatische plaat

Niet alleen aardbevingen, maar ook vulkanisme

Oceanische platen duiken onder continentale (Euraziatische) plaat

Hoe dieper in de aardmantel, hoe hoger temperatuur

Platen smelten

Magma

Vulkaanuitbarstingen

De Aso - Caldeira

De Aso, eiland Kyushu, oude vulkaan met kilometers brede krater (Caldeira)

één van de grootste actieve vulkanen in de wereld

Caldeira kan onstaan door vulkaanuitbarsting

   Magmakamer stroomt leeg

   Dak onvoldoende gesteund

   Dak stort in en vormt caldeira

   Vaak loopt magmakamer weer vol, nieuwe vulkaan

De Aso - ontstaan

Vier grote vulkaanuitbarstingen

Pyroclastische stoom (of gloedwolk) en asregen

In midden van de oude caldeirakrater liggen 5 nieuwe vulkanen

Nog 1 actief (Nakadake)

Warmwaterbronnen (hot springs)

Toeristen

Water wordt geothermisch (door de aarde) verwarmd

Mineralen opgelost

Genezende werking

Voordelen vulkanisme

Voedingsstoffen in Lava 

Vruchtbare grond (duizenden jaren)

Akkers en weilanden

Laatste pyroclastische stoom --> tufsteen

Aan elkaar gekitte vulkanische as

Bouw van huizen en bruggen

Fascinerend

Toerisme --> geld en werk

B102 - Vulkanisme

Materiaal uit aarde door openingen aardkorst

   heet vloeibaar gesteente (gassen en brokken vast gesteente)

In aarde, magma. Buiten, lava

Vulkaanuitbarsting (eruptie)

Magma explosief lucht in geslingerd

Kleine deeltjes (asdeeltjes)

Materaal vormt onder uitstroomt (krater) een berg (vulkaan)

B102 - Vulkanisme

Vulkanisme ontstaat bij 2 plaatbewegingen

    Subductie - wegduikende plaat. Smelt paar honderd km diepte. Magma stijgt en breekt door     

                              aardkorst. 

   Divergentie - uit elkaar drijven. Magma komt naar boven en stolt op de zeebodem

                               mid-oeanische rug

B103 - Soorten vulkanen

Op basis van opbouw, kracht van uitbarsten, soort lava en hoeveelheid gas in magma

3 hoofdsoorten, op basis van vorm onderscheiden.

B103 - Stratovulkaan

Samengestelde vulkaan

Subductie

Steile helling 

Afwisselend opgebouwd uit lagen lava en vulkanische as

Magma dik en stroperig

B103 - Caldeiravulkaan

Grote (kilometers bede) krater

Instorten dak van de magmakamer

Vaak in de krater een kratermeer en een nieuwe krater

B103 - Schildvulkaan

Divergentie (uiteendrijven)

Magma dun en vloeibaar

Stroomt de lava over een groot gebied

Berg met flauwe helling

Vulkaanuitbarsting vaak niet explosief

Hoe ontstaat een caldeira?

1. Lava stroomt over groot gebied
2. Subductie
3. Dak van magmakamer stort in
4. Door stijgende magma

Wat zijn hot springs?

1. Magmakamer
2. Warmwaterbronnen
3. Mineralen
4. Vruchtbare grond

Is de lava vruchtbare grond?

1. Ja, direct
2. Ja, na duizenden jaar
3. Nee
4. Weet ik niet

Noem 3 voordelen van vulkanisme

Waaruit bestaat tufsteen?

1. Magma
2. Lava
3. As
4. Gas

Wat is een ander woord voor vulkaanuitbarsting

1. Explosie
2. Enzu
3. Exuptie
4. Eruptie

Wat voor type vulkaan
is dit?

1. Caldeiravulkaan
2. Schildvulkaan
3. Stratovulkaan
4. Juiste antwoord staat er niet bij

Wat voor type vulkaan
is dit?

1. Caldeiravulkaan
2. Schildvulkaan
3. Stratovulkaan
4. Juiste antwoord staat er niet bij

Wat voor type vulkaan
is dit?

1. Caldeiravulkaan
2. Schildvulkaan
3. Stratovulkaan
4. Juiste antwoord staat er niet bij

Omgaan met rampen

Hazard management (rampenbestrijding)

    Aanleg van waarschuwingssystemen

    Nemen van bouwtechnische maatregelen

    Opstellen van rampenplannen

Aardbeving, waar en waarom, maar wanneer is moeilijker

Seismologen kaarten met daarop kans

Evacuatieplannen

     Aardbevingsbestendig maken van gebouwen

     Leidingen onder de grond

Omgaan met rampen

Tsunami waarschuwingssysteem

   Alarm bij zeebeving, alle posten rondom grote oceaan gewaarschuwd. 

   Evacueren

App voor bewoners en toeristen

Omgaan met rampen

Vulkaanuitbarsting

   Onderzoek van vulkanologen uitbarsting vulkaan redelijk goed te voorspellen

      Stijging Magma (seismograaf)

      Magma verwarmt vulkaanhelling (satellietfoto's)

      Door stijging zet vulkaan uit

      Stoot meer zwavel uit (gasmonsters)

      Geluid van stijgend magma

B37 - Diagrammen

Sneller en duidelijker overzicht (dan tekst of tabel)

Lijndiagram (ontwikkeling in tijd, tijd x-as, y-as bijv hoeveelheid)

Staafdiagram (Lengte van staven geeft hoeveelheid)

Cirkeldiagram (verdeling, totaal altijd 100%)

Stroomdiagram (dikte van lijn geeft hoeveelheid aan)

Wat is geen vorm van Hazard Management?

1. Stevige stalen constructie
2. Luchtalarm
3. Evacueren
4. Bordjes met aanwijzingen naar hogere gebieden

Hoe noem je een onderzoeker die zicht bezighoudt met het bestuderen van aardbevingen?

1. Seisograaf
2. Seismoloog
3. Seisier
4. Pyroclast

Hoe noem je hete gassen vermengd met stenen en as die bij een vulkaanuitbarsting de helling afrazen?

1. Pyroclastische stoom
2. Geothermie
3. Hot spring
4. Eruptie

Wat voor diagram is dit?

1. Lijn
2. Staaf
3. Cirkel
4. Stroom

Wat voor diagram is dit?

1. Lijn
2. Staaf
3. Cirkel
4. Stroom