Week 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Deze week

- Herhaling grammatica en formuleren

- Spelling H.1 blz. 34 (trema, apostrof, accent en cedille)

Iedere dag: lezen in je leesboek

Wanneer mag je een zinsdeel samentrekken? (3)

Maak deze zin korter:
In de avond gaan we samen spelletjes spelen en in de avond gaan we samen pannenkoeken bakken.

Ik zet een pot thee en een lekker muziekje op.
Deze samentrekking is:

1. juist
2. onjuist

In de straat worden bomen geplant en een plein aangelegd.
Deze samentrekking is

1. juist
2. onjuist

Ik heb een nieuwe fiets en een taart gebakken.
Deze samentrekking is:

1. juist
2. onjuist

Wanneer mag je een bijzin beknopt maken?

Bijzin of beknopte bijzin?

Zonder te kijken staken de kleuters de straat over.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bijzin of beknopte bijzin?

Nog mopperend over de verloren wedstrijd, verlieten de sporters de sporthal.

1. Bijzin
2. Beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Liggend op zijn badmat las Achmad zijn dagblad.

1. Beknopte bijzin
2. Foutief beknopte bijzin

Wachtend op het perron bleek de trein al vertrokken.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Spelling: Trema, apostrof, accent en cedille

Om uitspraakproblemen te voorkomen gebruik je trema’s, apostrofs, accenttekens en soms een cedille. 

Trema

- Om te voorkomen dat twee klinkers in één woord samen worden uitgesproken: kopiëren, beëindigen, Azië, ideeën;  er is dus geen trema nodig in: gekopieerd, video, buiig;  

- In sommige leenwoorden: fröbelen, conciërge. In Duitse leenwoorden noemen we het trema umlaut.  

Let op: in samenstellingen gebruik je geen trema, maar een koppelteken: radio-interview, mee-eten, opera-achtig, cd-speler. 

Apostrof

- Als weglatingsteken: des avonds --> ’s avonds, Lars’ scooter, ’s-Hertogenbosch;  

- Om uitspraakproblemen te voorkomen als je een -s schrijft achter woorden op -a, -i, -o, -u en -y: kiwi’s, baby’s, Hanna’s fiets; er is dus geen apostrof nodig in: cadeaus, cowboys, Annes fiets;  

- In afleidingen en meervouden van afkortingen: cc’en, dvd’tje, pc’s;  

- In verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: baby’tje (maar: displaytje). 

Drie bijzondere accenten

Ze komen bijna alleen op de -e-:

1. Accent aigu: logé, decolleté, soirée  
2. Accent grave: barrière, crèche, fin de siècle  
3. Accent circonflexe: crêpe, moment suprême

Slechts in enkele woorden komen ze ook voor op andere letters: drie à vier eetlepels, maître

Accent aigu

Om klemtoon aan te geven, gebruiken we het accent aigu. Het staat dan op alle klinkers van de lettergreep:  

– Dat is volgens mij dé manier om de zaak aan te pakken.  

– Jort heeft twéé auto’s en geen drie.  

Maar: Kan een van jullie de boodschappen doen? De uitspraak is in dit geval duidelijk.  

Let op: Bij een opeenvolging van drie beklemtoonde letters in dezelfde lettergreep krijgen alleen de eerste twee letters een klemtoonteken, bijvoorbeeld: móói, frááie, ééuw. 

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat: Curaçao, garçon, reçu. Normaal klinkt de c in die gevallen als k (caravan, cake, curieus). 

Deze week

- Herhaling grammatica en formuleren 

- Spelling H.1 blz. 34 (trema, apostrof, accent en cedille)

LEZEN IN JE LEESBOEK