4.3 Het parlement

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

4.3 Het Parlement

Leerdoelen 4.3 - Het parlement

• Ik kan uitleggen wat het parlement is, hoe deze is opgebouwd en welke taken zij hebben.
• Ik ken de  drie rechten van het parlement in de wetgevende taak.
• Ik ken de vier rechten van het parlement in de controlerende taak.

Burgerschap: Het inzichtelijk maken van de werking van de Democratische Rechtsstaat 

Begrippen:

• Eerste Kamer
• Tweede Kamer
• Wetgeving:

- Stemrecht / Recht van amendement / Recht van initiatief 

• Controleren:

- Vragenrecht / Motierecht / Motie van wantrouwen / Recht van interpellatie / Enquête 

• Coalitie
• Oppositie 

Hoofdtaken:

De twee hoofdtaken van het parlement zijn:

• (mede)wetgeving
• controleren van het kabinet

Eerste Kamer

75 Leden

Tweede Kamer 

150 Leden

 Het Parlement 

Wetgeving:

Ministers (met hun ambtenaren) èn Tweede Kamerleden maken wetsvoorstellen.

De Tweede Kamer debatteert over het voorstel. Een meerderheid van de Tweede Kamer moet het voorstel goedkeuren.

Hierna gaat het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer, die een laatste check doet.

Controleren:

Ministers besturen het land. Om te voorkomen dat ze verkeerde keuzes maken, worden ze gecontroleerd door Kamerleden.

Rechten van Kamerleden voor hun wetgevende taak:

• Stemrecht: Stemmen over wetsvoorstellen.
  
• Recht van initiatief: Wetsvoorstel doen. 
• Recht van amendement: Een wetsvoorstel veranderen.

Hoeveel stemmen heb je nodig voor een meerderheid?

1. 50
2. 75
3. 76
4. 125

Rechten van Kamerleden voor hun controlerende taak:

• Vragenrecht: Vragen stellen aan ministers en staatssecretarissen (ook schriftelijk).
  
  
• Motierecht: Een motie indienen. Hiermee vragen ze de minister om iets te doen. Een minister ter verantwoording roepen. Motie van wantrouwen: een minister vragen op te stappen. 
  
  
• Recht van interpellatie: De minister moet dan naar de Tweede Kamer komen voor een debat. 
  
  
• Enquêterecht: Een groot onderzoek instellen als ze denken dat de regering fouten heeft gemaakt. 

Oppositie & coalitie:

Voor goedkeuring van wetsvoorstellen is een meerderheid in de Tweede Kamer nodig.

 

Meestal kan de regering daarvoor op steun rekenen van de coalitiepartijen.

Na de verkiezingen gaan de Tweede Kamer opzoek naar een meerderheid. Met welke partijen zou dit lukken?

(Mede)wetgevende taak (3 rechten)

Controlerende taak (4 rechten)

(Mede)wetgevende taak én controlerende taak (1 recht)

Recht van initiatief

Recht van motie

Recht om een minister ter verantwoording te roepen in een debat

Vragenrecht

Recht van amendement

Recht van parlementair onderzoek

Goed- of afkeuren van wetsvoorstellen

Budget- of begrotingsrecht

Welke twee taken heeft het parlement?
1. Stemmen over wetsvoorstellen.
2. Ministers controleren.
3. Ministers en staatssecretarissen kiezen.
4. Wetten uitvoeren.

1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. 3 en 4

recht om ministers ter verantwoording te roepen

2de kamer mag een wetsvoorstel aanpassen.

De 2de kamer mag buiten de regering om zelf onderzoek te doen en mensen onder ede verhoren. 

recht om de begroting van het kabinet goed of af te keuren.

recht van budget

recht van interpellatie

recht van enquete 

recht van amendement 

Welke taak en welk recht worden hier benut door D66?

1. controlerende taak, recht van interpellatie
2. wetgevende taak, recht van amendement
3. wetgevende taak , recht van initiatief
4. controlerende taak, recht van initiatief