Poëzieweek 2023

Poëzie
havo 3
1 / 37
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2,3

This lesson contains 37 slides, with interactive quizzes, text slides and 6 videos.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

Poëzie
havo 3

Slide 1 - Slide

Doelen

- Je kunt de kenmerken van poëzie onderscheiden.
-  Je begrijpt gebruik van taal in muziek.
- Je kunt experimenteren met rijm en ritme.


Slide 2 - Slide

Wat zijn kenmerken van poëzie?
Waar denk je aan bij het begrip 'poëzie'?

Slide 3 - Open question

Wat is poëzie?
Poëzie is een manier om met taal een indruk, een gevoel of een gebeurtenis te uiten. Het is een voorbeeld van een artistiek-literaire tekst met de nadruk op de schoonheid van de taal.


Gedichten zijn een vorm van kunst. De schrijver wil op een creatieve manier een sfeer of een gevoel weergeven aan de lezer, en doet dat met de hulp van bepaalde technieken.

Slide 4 - Slide

Poëzie: begrippen

Slide 5 - Slide

Wat is ook alweer een strofe?
A
Het rijmschema van een gedicht
B
Een regel in een gedicht
C
Een alinea van een gedicht
D
Het onderwerp van een gedicht

Slide 6 - Quiz

Wat is een vers?
A
Een versje
B
Een regel van 2 zinnen
C
Een regel in een gedicht
D
Een volzin

Slide 7 - Quiz

Lay-out (opmaak)
Een strofe =
  • een aantal versregels dat door een witregel gescheiden is van andere versregels;
  • vergelijkbaar met een couplet in een lied en een alinea in een tekst.

Slide 8 - Slide

Uit hoeveel strofes bestaat dit gedicht?

Uit hoeveel versregels bestaat dit gedicht?

Slide 9 - Slide

Uit hoeveel strofes bestaat dit gedicht?
A
3
B
4
C
5
D
Geen enkel antwoord is juist.

Slide 10 - Quiz

Uit hoeveel versregels bestaat dit gedicht?
A
12
B
14
C
15
D
Geen enkel antwoord is juist.

Slide 11 - Quiz

Begrippen
Wat is eindrijm?

Slide 12 - Slide

Begrippen
Wat is eindrijm?
Eindrijm komt voor wanneer bepaalde verzen eindigen op dezelfde klank.
Bv. 'zee' en 'mee'.

Slide 13 - Slide

Begrippen
Wat is een alliteratie?

Slide 14 - Slide

Begrippen
Wat is een alliteratie?
De beginmedeklinkers van enkele woorden die dicht bij elkaar staan zijn hetzelfde.
Bv. gras & groen
Bv. zicht & zee

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

Ritme
Volgens Jay-Z moeten bepaalde rappers erkend worden als heuse dichters. Rap bevat namelijk ook verzen, strofes, meestal ook rijm én vooral veel ritme. 

Ritme = Je kan meestal een regelmaat vinden in de tekst van gedicht, net zoals een melodie in een liedje.

Slide 19 - Slide

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
1. Ritme
Rap heeft net als poëzie een bepaald ritme, een metrum. Dit ritme is bij de rap dwingerder: door de beat moeten rappers soms woorden samen voegen of inkorten om in het metrum te blijven. Dichters kunnen kiezen of ze vasthouden aan het metrum of het doorbreken, en zijn daardoor wat vrijer.

Slide 20 - Slide

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
2. Rijm
Rijm is een andere overeenkomst. Veel rapteksten rijmen zodat je ze makkelijker kunt onthouden, luister maar eens naar de raptekst van Gers Pardoel Ik neem je mee, die zit vol eindrijm:

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Video

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
3. Inhoud
Of je de inhoud van rap en poëzie nu op elkaar vindt lijken of niet, vaak proberen ze allebei een verhaal te vertellen.

De verschillen zit 'm vooral in het taalgebruik. Rappers gebruiken vaker straattaal. De taal in de poëzie is vaak gecompliceerder. 

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Video

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
Nou kijk je gappie leeft zoet als een sappie
Ballin' ook al was mama altijd wappie
Een goed begin is het halve werk
Maar een goed begin is maar de helft

De tweede helft, maar ikke hoef geen help
Wiwalien was elf, ik deed alles zelf
Ik ging zelf naar school, nu kom ik zelf op tv
En ik lach in mezelf want de sletten ik breng

Slide 25 - Slide

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
4. Herhaling (stijlfiguur)
De rap Niet Omdat Het Moet van Lil Kleine laat een overeenkomst zien met poëzie: in het begin van de rap keert Lil Kleine dingen steeds weer om, zet je telkens op het andere been. Dit doet hij door woorden te herhalen. 

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Video

Overeenkomsten en verschil tussen rap en poëzie
 Lees maar:    Als ik in slaap val
                          Slaap in mijn armen
                          Zij wachtte lang, maar
                          Ik wacht het langste
                          Ik kan je niet kwetsen
                          Want ik ben de ergste
                         Ja, Ik ben met je
                         Meisje, wat denk je

Slide 28 - Slide

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
5. Vergelijking (beeldspraak)
Bij een vergelijking wordt iets met iets anders vergeleken op grond van (een) overeenkomst. 

Kijk eens naar deze prachtige vergelijking van een wenkbrauw uit Coach Je Vriendin van Zoë-Jadha:

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Video

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
Coach je vriendin hoe loopt ze der bij, der wenkbrauw lijkt op een
omgekeerde Nike
Coach je vriendin hoe loopt ze der bij, der wenkbrauw lijkt op een
omgekeerde Nike
Coach je vriendin hoe loopt ze der bij, der wenkbrauw lijkt op een
omgekeerde Nike
Coach je vriendin, ja
Coach je vriendin, ja ja

Slide 31 - Slide

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
6. Alliteratie
                                                      
                                                      ​“Ik ben gekomen met man en macht                                                          maar breng het wel met de                                                                          nonchalance.”
                                                                     (Typhoon – Zandloper)

Slide 32 - Slide

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
7. Apokoinou (stijlfiguur)
Een woord(groep) functioneert als twee delen, maar wordt een keer genoemd. Je moet dit woord dus herhalen.

De rapper Fresku wordt door sommigen gezien als een heuse woordkunstenaar.  Kijk maar eens naar de titel van het nummer:
Iedereenzaam.

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Video

Overeenkomsten tussen rap en poëzie
We willen meegaan, ook al voelen dingen fake aan
Gaan waar iedereen gaat, niemand wil alleen staan
Met z'n allen eenzaam
We willen meegaan, ook al voelen dingen fakе aan
Gaan waar iedereen gaat, niemand wil alleen staan
Mеt z'n allen eenzaam

Slide 35 - Slide

Samengevat:
Kenmerken van een rapgedicht:
- rap heeft een bepaald metrum (een maat/ritme).
- rap kan rijmen, maar dat hoeft niet. 
- rap vertelt vaak een verhaal (taalgebruik = straattaal).
- in rap komen stijlfiguren voor (bv. herhaling, alliteratie,             apokoinou etc.).
- in rap komt beeldspraak voor (bv. vergelijking).


Slide 36 - Slide

Opdracht
Kies uit:
1. Maak zelf een rap volgens de opdracht.
                 of
2. Ontwerp een workshop rondom poezie en muziek
    (met theorie en een praktische opdracht). 


Slide 37 - Slide