ph5 KuBv 17de eeuw muziek inleiding

1 / 36

Slide 1: Slide

KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 36 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

Lesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

Wat gaan we deze week doen?

Lesdoelen:

Je weet wat muziek inhoud in de 17e eeuw.
Je hebt de basisbegrippen MUZIEK herhaald en verdiept

Lesplan:

Bespreken Muziek in de 17e eeuw
gezamenlijk oefen met opgaven
Werken aan opdrachten H5
30 seconds begrippen MUZIEK

Slide 2 - Slide

H5. Muziek

Burgerlijke cultuur van Nederland in de 17e eeuw

Slide 3 - Slide

Welke opdrachten van H5 wil je bespreken?

Slide 4 - Open question

Muzikale middelen/aspecten

Toonhoogte

Toonduur (maat/ritme)

Tempo

Dynamiek

Klankkleur

met deze vormgevingsmiddelen creëren componisten muziekstukken en composities.

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Slide

TOONHOOGTE

TOONDUUR

TEMPO

DYNAMIEK

KLANKKLEUR

melodie

hoog/laag

maat

ritme

kort/lang

vertragen/versnellen

hard/zacht

instrumenten/stem

Slide 7 - Drag question

Muzikale middelen/aspecten

Toonhoogte: melodie - hoog/laag

Toonduur: maat - ritme - kort/lang

Tempo: hoog/laag - vertragen/versnellen

Dynamiek: hard/zacht

Klankkleur: stem/ instrumenten

Slide 8 - Slide

Wat weet jij al over muziek
in de Burgerlijke cultuur?

Slide 9 - Mind map

Accenten binnen dit hoofdstuk

Religieuze en wereldlijke muziek; muzikale genres voor de kleine kring.

- Sweelinck en de nieuwe rol van het orgel weten (binnen en buiten de eredienst)

- De ontwikkeling van de muziek weten in de gouden eeuw; instrumenten voor huiselijke kring; collegium musicum; liederboeken enz.

- Weten wat de affectenleer in de zeventiende eeuw inhoud en hoe deze zich verder ontwikkeld. (prima pratica en secunda pratica)

Slide 10 - Slide

Muziek in de 17e eeuw

Anders dan schilderkunst en literatuur was er geen bloeiend muziekleven, dat kwam door:

Het ontbreken van een rijke hofcultuur (die er in andere delen van Europa wel was) waarin muzikanten hun brood konden verdienen
Doordat de calvinistische kerk het muziekgebruik uit de kerkdienst had verbannen. (de gelovige zongen zelf, wat een koor en orgel overbodig maakte)

Slide 11 - Slide

MUZIEK

in de kerk

Slide 12 - Slide

muziek in de Katholieke kerk

zo mooi mogelijk om God te eren, dus:

zang (door een koor!) én orgel
meerstemmig (polyfonie) --> meer ruimte voor expressie
tekst in Latijn (Gregoriaans)
Meerstemmig
Bestemd voor kerk

Slide 13 - Slide

maar...

De Nederlanders waren vooral Calvinistisch. Daardoor speelde de muziek een andere rol in combinatie met het geloof!!

Slide 14 - Slide

Muziek in de Calvinistische kerk

het volk wordt actief betrokken bij de dienst, dus:

geen koor, de aanwezigen zingen psalmen
geen orgel, want leidt af van gezang
Eenstemmig -> monodie
Tekst in volkstaal

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

Eenstemmig -> monodie

De menselijke stem (Vox humana) is een instrument wat gezien werd als door god gegeven.

een groep die tegelijkertijd hetzelfde zingt
één melodie lijn
inhoud (tekst) staat boven de vorm (melodie)
de tekst is goed verstaanbaar en goed te volgen de melodie ondersteunt maar is niet ingewikkeld.
Melodie roept emotie op en versterkt te tekst
wordt ook wel seconda pratica genoemd

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Video

Meerstemmig -> polyfonie

Door de ontwikkeling van muzieknotatie (op schrijven van composities) wordt muziek ingewikkelder

Meer stemmen, meerdere groepen die verschillende teksten zingen
Meer melodie lijnen
De inhoud (tekst) staat onder de vorm (melodie)
De melodie en harmonie is belangrijk de tekst is niet meer te volgen als luisteraar
De luisteraar wordt volledig meegenomen in de emotie van die de melodie oproept.
Wordt ook wel prima pratica genoemd

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Video

Prima Prattica

Secunda Prattica

monodie/ eenstemmig

zang met akkoordbegeleiding door een instrument

werd een groot succes in 17e eeuw

geschikt om gevoel uit te drukken in muziek

individuele emotie uitdrukken is niet mogelijk

tekst moeilijk te verstaan

a capella

polyfonie/ meerstemmig

Slide 22 - Drag question

Prima Prattica:

Individuele emotie uitdrukken is niet mogelijke
teksten moeilijk te verstaan
a capella
polyfonie/meerstemmig

Secunda Prattica:

Monodie/eenstemmig
Zang met akkoordbegeleiding
groot succes in de 17e eeuw
geschikt om gevoel uit te drukken in muziek

Slide 23 - Slide

Prima Prattica

Secunda Prattica

Muziek 1

Muziek 2

Muziek 3

Muziek 4

Slide 24 - Drag question

Oefenvraag

Beluister -> Constantijn Huygens: Memor fui Dierum, 1647.

Constantijn Huygens schrijft naast alle bezigheden ook muziek en laat daarbij merken dat hij goed op de hoogte is van de moderne aanpak in de muziek.

a. Leg uit bij welke ‘pratica’ stijl zijn muziek thuis hoort en

b. Geef drie argumenten/ kenmerken van deze stijl

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Video

a. Leg uit bij welke ‘pratica’ stijl zijn muziek thuis hoort en
b. Geef drie argumenten/ kenmerken van deze stijl

Slide 27 - Open question

Antwoord

a. Het is muziek in de stijl van de seconda pratica.

b. Kenmerken zijn:

Het is eenstemmig (monodie)
Het wordt begeleid door een basso continuo (orgel)
De nadruk ligt op de tekst (inhoud) i.p.v. op de vorm (melodie)
In de zang is emotie voelbaar/hoorbaar.

Slide 28 - Slide

De affectenleer in de 17e eeuw

Ook in de muziek werd gezocht naar manieren om emoties/ gemoedstoestanden (affecten) uit te drukken.
Emoties onderscheiden; liefde, haat, verlangen, vreugde, droefheid en verwondering
De gevoelens werden o.a. verbonden met instrumenten (liefelijk hoorns, trotse fagotten), toonsoorten (laag = droevig, hoog = liefelijk/vrolijk) en tempo.
Er is meer expressie mogelijk met dissonant
( = wrang veel zware emotie bv. angst)

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide