H2 - NWG en zinsdelen herhaling 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning

• Terugblik theorie naamwoordelijk gezegde;
• Theorie alle zinsdelen;
• Nakijken opdracht 5 blz 59; 
• Oefenen zinsdelen incl. naamwoordelijk gezegde.

Uit welke twee delen bestaat een naamwoordelijk gezegde?

Hoe kun je in één oogopslag zien dat je te maken hebt met een naamwoordelijk gezegde?

Als er een naamwoordelijk gezegde in de zin staat, kan er nooit een ... in de zin staan.

1. ow
2. bwb
3. lv
4. pv

Theorie alle zinsdelen

• Persoonsvorm - PV
• Onderwerp - OW
• Werkwoordelijk gezegde - WWG
• Naamwoordelijk gezegde - NWG 
• Lijdend voorwerp - LV
• Meewerkend voorwerp - MV 
• Bijwoordelijke bepaling - BWB
• Voorzetselvoorwerp - VV

Persoonsvorm

De persoonsvorm is de vorm van het werkwoord dat zich aanpast aan het onderwerp van de zin of aan de tijd van de zin. 

Ik loop naar school vandaag. 

Ik liep naar school gisteren. 

Het onderwerp 

Het onderwerp van de zin kun je omschrijven als: ‘degene die of datgene wat iets doet óf degene die of datgene wat iets is’.

Hij is boos. 

De stoel is kapot. 

Hij kookt een heerlijke maaltijd. 

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. 

Het werkwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iemand of iets iets doet. 

Zij spelen heerlijk buiten. 

Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde geeft aan dat iets of iemand iets is. 

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel. 

Het werkwoordelijk deel bestaat uit alle werkwoorden incl. het koppelwerkwoord. 

Het naamwoordelijk deel bestaat uit een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord wat iets zegt over het onderwerp. 

Lijdend voorwerp 

Het lijdend voorwerp is degene die of datgene wat de werking van het werkwoordelijk gezegde direct ondergaat. 

Ik koop een fiets.

De man aait de hond. 

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp is degene die iets ontvangt of verneemt of van wie iets wordt afgenomen.

• Mijn vriend geeft de poes en de hond hun eten.
  
• Hij laat al zijn geld na aan goede doelen.
  
• Toen de kinderen niet luisterden, nam hun vader hun de playstation af.

Bijwoordelijke bepaling

Bijwoordelijke bepalingen zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de volgende vragen: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Gisteren liep ik over straat. 

Voorzetselvoorwerp

Een voorzetselvoorwerp is een voorwerp dat begint met een voorzetsel. Dat voorzetsel wordt als het ware ‘opgeroepen’ door het hoofdwerkwoord van de zin. Werkwoord en voorzetsel vormen daardoor een vast combinatie.

Een voorzetselvoorwerp wordt altijd figuurlijk gebruikt. 

Ik wacht al uren op de bus. (wachten op)

Hij is getrouwd met zijn grote liefde. (trouwen met)

pv

ow

wwg

nwg (wd)

nwg (nd)

lv

mv

vv

bwb

De pupillen van roeivereniging de Triomf

zijn

dol

op hun nieuwe trainer.

Antwoord

De pupillen van roeivereniging De Triomf zijn dol op hun nieuwe trainer.

PV = zijn

OW = de pupillen van roeivereniging De Triomf

NWG = zijn [dol] 

lv = x

mv = x

vv = op hun nieuwe trainer

bwb = x 

pv

wwg

nwg (wd)

nwg (nd)

lv

mv

ow

vv

bwb

Elsbeth

verlangt

al weken

naar de wintersportvakantie met haar ouders. 

Antwoord 

Elsbeth verlangt al weken naar de wintersportvakantie met haar ouders.

PV = verlangt 

WWG = verlangt 

OW = Elsbeth

LV = x

MV = x

VV = naar de wintersportvakantie met haar ouders.

BWB = al weken

bwb

vv

mv

lv

nwg (nd)

nwg (wd)

ow

wwg

pv

Jarik, de zanger van de schoolband

is

volgens de jury

een echt talent. 

Antwoord

Jarik, de zanger van de schoolband, is volgens de jury een echt talent. 

PV = is

OW = Jarik, de zanger van de schoolband

NWG = is [een echt talent]

LV = x

MV = x

VV = x

BWB = volgens de jury 

bwb

vv

mv

lv

nwg (nd)

nwg (wd)

ow

wwg

pv

Nog nooit

was

Rick

zo benieuwd 

naar zijn cijfer voor Duits.

Antwoord 

Nog nooit was Rick zo benieuwd naar zijn cijfer voor Duits. 

PV = was

OW = Rick

NWG = was [benieuwd]

LV = x

MV = x

VV = naar zijn cijfer voor Duits

BWB = nog nooit

bwb

vv

mv

lv

nwg (nd)

nwg (wd)

wwg

ow

pv

Om die flauwe grappen

kon

het publiek

gisteren

in de schouwburg

niet

lachen.

Antwoord 

Om die flauwe grappen kon het publiek gisteren in de schouwburg niet lachen. 

PV = kon 

WWG = kon lachen

OW = het publiek

LV = x

MV = x

VV = om die flauwe grappen

BWB = gisteren, in de schouwburg, niet 

bwb

vv

mv

lv

nwg (nd)

nwg (wd)

wwg

ow

pv

Met dit gure weer

laat

mevrouw De Leeuw

haar boodschappen

bezorgen. 

Antwoord 

Met dit gure weer laat mevrouw De Leeuw haar boodschappen bezorgen. 

PV = laat

WWG = laat bezorgen

OW = mevrouw De Leeuw

LV = haar boodschappen

MV = x

VV = x

BWB = met dit gure weer 

Nu even zelf werken

Ga naar www.cambiumned.nl 

Ga naar -> oefenen -> grammatica -> zinsdelen