Omgaan met angst, depressie en suïcidale gedachten

• Studievaardigheden
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 6

Omgaan met angst, depressie en suïcidale gedachten

Welke gedeelte van Nederland scoort het hoogst op angst en depressie?

1. Groningen
2. Utrecht
3. Noord Limburg
4. Zuid Limburg

Bij hoeveel jongeren wordt er jaarlijks een depressie vastgesteld?

Hoeveel procent van de jongeren die suïcide plegen zijn niet in behandeling bij een zorg instantie

0100

Wat zijn de grote risico groepen voor suïcide?

Heel veel dingen horen erbij, 1 signaal is géén signaal.

Het moeten meerdere signalen bij elkaar zijn. Voor langere tijd. (voor een toetsweek kan het zijn, omdat het dan stress klachten zijn)

Grijs verzuim = onduidelijk verzuim, waarin leerlingen vaak af en aan afwezig is.

Daarom is de m@zl methode zo belangrijk en het notuleren in Som

Bij twijfel, in gesprek gaan, mogelijkheid tot vragenlijst gebruik en hulp inschakelen o-team

Suïcidale jongeren doen vaak niet aan automutilatie. Dit is de korte termijnoplossing voor de jongeren om weer even verder te kunnen en los te kunnen komen van de vervelende gedachte en emoties. 

Basis wat te doen

Nieuwsgierig opstellen, hoe meer vragen hoe beter.

Contact maken is het aller belangrijkst, goed luisteren, nieuwsgierig opstellen, verplaatsen in de ander. 

Naasten betrekken is belangrijk in het kader van de veiligheid.

Vind je het lastig dit te doen i.v.m. vertrouwen, vraag een ander als "boeman". Communiceer dit altijd naar het kind

Geen goed of fout

Twee gespreksvormen:

1. Korte snelle duidelijke vragen, kan onprettig voelen

 De eerste is om sneller te kunnen handelen binnen de risico’s. Want je moet hier in je achterhoofd houden, kan ik deze jongeren naar huis te laten gaan?

Welke woorden gebruik je hierin, zelfdoding, zelfmoord. Wanneer de jongeren zelfdoding gebruikt, ga hierin mee.

2. Socratische vragen om leerling op gemak te laten voelen

Bij dit soort gesprekken willen we vaak graag oplossen. Bij dit soort gesprekken gaat het om kijken naar het verhaal. Het is belangrijk om te vragen of iemand aan zelfdoding denkt en hoe vaak dit dan is? Hoe directer je dit vraagt hoe veiliger dit overkomt bij de jongeren.

Laatste stukje van de zin herhalen en daarop inhaken. Af en toe stiltetolerantie kan ook iets opleveren.  

Naasten betrekken

Hoe ga je ermee om wanneer een jongeren zegt: “ik wil eigenlijk niet dat mijn ouders dit weten”. Hoe ga je hier dan mee om. Probeer uit de keuze te blijven. Het helpt als je aangeeft dat ik het belangrijk vindt en wij gaan samen kijken hoe we dat gaan doen. Je blijft dan voor de leerling uit de keuze. Mocht het wel zo zijn, kan het helpen om een collega in te schakelen die de “boeman” is, zodat je je relatie kunt behouden. Soms is de band op plek 2.

Als het gaat om automutilatie is het een grijs gebied. Binnen jouw rol, moet je dan een keuze maken, maar altijd proberen een leerling te motiveren. Wat kun je op dat moment wel delen, zodat er wel hulpverlening ingeschakeld kan worden.

Zoek een ingang, zodat je het toch met ouders kunt delen.

Spreek van tevoren af wat er tijdens het gesprek met ouders gezegd gaat worden, zorg dat je zelf deelneemt aan het gesprek. Zodat je weet wat er gezegd wordt.

Beloof nooit volledige geheimhouding, dit kun je niet altijd waarmaken. (wanneer jij een gevaar bent voor jezelf of anderen) (een vragenlijst kan het gesprek vergemakkelijken)

Automutilatie ter overbrugging

Zoals eerder gezien is er op dat moment geen weg meet uit de situatie. 

Kijk met de leerling naar de situatie ervoor, waar kwam het kind niet meer uit? Dit kun je d.m.v. gesprekvoering doen, zoals socratische vragen of a.d.h.v. het gggg-schema (cognitieve herstructurering). Het G schema kun je ook in een stoelendans vorm doen. 

Mogelijke stappen bij automutilatie

- Onderzoeken naar onderliggende stressoren/ triggers

- Herkennen van stress, wanneer zit je waar op de schaal 

- Schaalmeter samen uitschrijven om dit beter te herkennen

- Na herkenning, alternatieven proberen in te zetten 

- Indien het nog niet lukt, kun je ook proberen te laten "uitstellen"

- Ook als het niet lukt, is het oké. Iedere dag is een win

! Let op dat het alternatief niet doorslaat (3 keer per dag 10 km is niet per se een gezonde coping) 

Lijst met alternatieven

App voor wanneer ze het moeilijk hebben

.

Frans bauer heb je even voor mij, irritant liedje blijft hangen. Deze gedachte blijven ook hangen.

Mensen willen niet dood, maar ze willen die gedachten niet. Ze willen de gedachten uitzetten/stoppen.

Leg aan de leerling uit dat deze gedachten al heel lang erin zitten en een nieuwe gedachte 44 tot 66 dagen duurt om in je patroon te krijgen.

Registreren

Het allerbelangrijkste bij ernstige problematiek is het registreren. Er moet altijd iets zijn om op terug te vallen. Binnen registratie kan er frequentie gesignaleerd worden. 

• Luisteren, aandacht geven. Wat maakt dat iemand reageert zoals degene reageert?

• Socratische vragen stellen.

• Flashcards, klein kaartje wat iemand in zijn broekzak kan steken. Met teksten: ik ben oké zoals ik ben etc. helpende gedachten.

Ondersteuning op school waarvan gebruik gemaakt kan worden

- STARr-methode 

- VRIENDEN werkboek

- Brein de baas klassen methode

- Werkboek faalangst  

- GGGG schema

- O-team 

- Aanmelden bij specifieke leerlabs 

- Bereid de pm gesprekken goed voor

10 minuutjes

Ga in groepjes zitten en brainstorm wat we nu al doen en wat we nog zouden kunnen doen tegen stress.

Geef de opgeschreven dingen vorm in drie kaders:

- Haalbaar en niet tijdrovend

- Haalbaar en tijdrovend

- Niet haalbaar

 Begeleiding in de les/ als mentor/coach

 - Geef positieve bevestiging en zorg voor succeservaringen. Zorg voor opdrachten die op of nét boven het niveau liggen.

 - Beloon inzet i.p.v. prestaties. Help reële doelen te stellen. Bespreek toetsen voor en na.

 - Modelgedrag: praten over angst of zelf iets doen wat je spannend vindt

 - Betrek ouders in het plan van aanpak om angst te verminderen (succeskans vergroten en mogelijke in stand houdende factoren verkleinen)

Don’ts

 - Zeggen dat het kind zich niet druk hoeft te maken.

 - Te veel meegaan in vermijdingsgedrag óf voorbij gaan aan de angst van het kind

Op angst komt nog een gevolg

Voor suïcide en automutilatie zal Michel Giesen gecontacteerd worden en hier dieper op ingaan.  

Afsluiting

Allemaal ogen dicht, nu 1 minuut gewoon glimlachen en kijken wat dit vanbinnen met je doet.