3 feb Arm en Rijk les hoofdstuk 1 paragraaf 4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Vandaag 1.4

o      Ik kan verklaren hoe het kan dat in een land met voldoende regen zo veel mensen ondervoed zijn

o    Ik  weet wat donorlanden en Ethiopië zelf doen om de voedselzekerheid te vergroten

Herhaling  1.3

o       Je kunt de verschillen in de mondiale voedselvoorziening verklaren

o    Je weet in hoeverre globalisering en technische ontwikkelingen een rol spelen bij de voedselproductie en consumptie

Verklaar de verschillen in de mondiale voedselvoorziening.

Antwoord

Rijkere landen hebben vaak meer geld en hierdoor technologische kennis voor betere en hogere productie dan ontwikkelingslanden. Bovendien beschikken ze vaak over een betere infrastructuur. Dit maakt de positie van boeren in ontwikkelingslanden slechter. Zeker als er dan ook nog oneerlijke concurrentie is.

Leg uit in hoeverre globalisering en technische ontwikkelingen een rol spelen bij de voedselproductie en consumptie

Er is sprake van een globaliserende landbouw. Producten komen uit de hele wereld. Technische ontwikkelingen vergroten de productie en consumptie. Rijkere landen profiteren hier meer van vanwege hun grotere kennis en financiële mogelijkheden. Hierdoor kunnen beter en goedkoper produceren. Dit kan ten kosten gaan van de productie in ontwikkelingslanden

Kwantitatieve honger

Hongersnood

Kwalitatieve honger

Ondervoeding

(Acuut) gebrek aan voedsel

langere tijd mindere energie dan 1690 kilocalorieën per dag

te weinig eiwitten en/of vitaminen

voortdurend te weinig of te eenzijdig eten 

Definities

Honger lijden = iemand die niet in staat is om voldoende voedsel van goede kwaliteit te eten.
Kwantitatieve honger = langere tijd mindere energie dan 1690 kilocalorieën per dag
Hongersnood = (acuut) gebrek aan voedsel
Kwalitatieve honger = te weinig eiwitten en/of vitaminen
Ondervoeding = voortdurend te weinig of te eenzijdig eten  

Ondervoeding = termijn moordenaar, 800 miljoen mensen ondervoed bijna allemaal in ontwikkelingslanden

Gevolgen ondervoeding:

-    Kindersterfte, groeistoornissen, arbeidsongeschiktheid, een laag inkomen
-    Kost 220 miljoen arbeidsjaren, hiermee daalt productiviteit en consumptie en vormt een enorme kostenpost van in de miljarden Euro’s.
-    VN : recht van voedsel zekerheid in de universele verklaring van rechten van de mens:. Elke mensen heeft recht op genoeg en kwalitatief voedsel.

Globaliserende landbouw

-    Producten komen uit de hele wereld
-    Belangrijkste voedselgranen zijn tarwe en mais, mede omdat ze goed houdbaar zijn.

Welke hoort niet tot de voorwaarden van de Transport Theorie van Ullman

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Invoertarieven
4. Tussenliggende mogelijkheden/ hindernissen.

Transport theorie Ullman: Vervoer komt alleen tot stand als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

1.    Complementariteit : tussen 2 gebieden heeft: een tekort en een ander een overschot. Probleem kan zijn geen geld om te betalen of het voedsel komt niet op de juiste plek.
2.    Transporteerbaarheid. Probleem  is vaak dat binnenlandse infrastructuur in ontwikkelingslanden gebrekkig is.
3.    Het bestaan van tussenliggende mogelijkheden/hindernissen. Een hindernis kan bijvoorbeeld zijn politieke onwil, etnische conflicten, een logistiek probleem, etc.

Welke hoort er niet bij. Het westen voert oneerlijke concurrentie met landen in Afrika vanwege

1. Subsidies eigen landbouw
2. Het gebruik van dollars als munteenheid.
3. Dumping op in Afrikaanse landen
4. Invoertarieven op buitenlandse producten

Oneerlijke concurrentie van Westerse landen:

-    Subsidies voor hun producten: hierdoor kunnen bedrijven investeren, dit leidt tot een hogere productiviteit en grotere hoeveelheden. Hierdoor wordt de eigen productie te duur in Ontwikkelingslanden
-    Dumping: overschotten worden onder de voedselprijs verkocht in noodlijdende landen. Hierdoor kunnen deze eigen productie niet opbouwen en blijven ze afhankelijk van het westen
-    Invoertarieven: westerse landen heffen invoertarieven om eigen producten te beschermen terwijl van andere landen vrijhandel vragen.

Kies de stelling die fout is.

1. Genetische modificatie droeg bij aan de groene revolutie
2. De Groene Revolutie maakte gebruik van high yield varieties
3. Voor de nieuwe gewassen waren er meer bestrijdingsmiddelen en water nodig
4. De groene revolutie kan leiden tot minder voedsel voor inwoners.

Groene Revolutie: nieuwe gewassen (high yield varieties). Leidde tot verdubbeling opbrengst wereldwijd in 30 jaar. Let op dit is niet gebeurd met genetische modificatie manipulatie.

Nadelen groene revolutie:
-    Vergroot ongelijkheid en verarming op het platteland
-    Verlies duurzame traditionele landbouw & oude gewassen
-    Meer water & bestrijdingsmiddelen nodig
-    Grote boeren hebben betere toegang tot nieuwe productiemiddelen
-    Gericht op markt en export. Kan minder voedsel voor inwoners opleveren.

Genetische modificatie/manipulatie. Kies de stelling die niet waar is.

1. Hiermee kan je ideale gewassen creëren.
2. Minder bestrijdingsmiddelen nodig.
3. De machtspositie multinationale ondernemingen neemt toe.
4. Het is meestal goedkoper.

Genetische modificatie: aanpassen erfelijke eigenschappen.

Voordelen: hiermee kan je ideale gewassen creëren. Bijvoorbeeld droogteresistente gewassen. Minder bestrijdingsmiddelen nodig.
Nadelen: machtspositie multinationale ondernemingen neemt toe. Dit maakt  weer afhankelijk en het is vaak duurder. Gevolgen op langere termijn zijn niet bekent. Is het wel ethisch verantwoord?

Verdelingsprobleem

-    Er is genoeg voedsel
-    Nodig : betere spreiding van de welvaart, verbetering distributie, verbetering waarschuwingssystemen, verbetering infrastructuur, rechtvaardiger handels politiek, ontwikkeling van de voedsellandbouw.

Nuttige/effectieve neerslag

Waterproblemen Ethiopië:

• Veel verdamping
• Variatie in hoeveelheid en intensititeit
• Bij heftige buien veel water ongebruikt
• Variatie ruimtelijke neerslag (waar het valt)
• Onzekerheid over de gevolgen van de verandering van het klimaat

Politiek instabiliteit problematisch voor voedselvoorziening

Vanaf 2016 weer spanningen tussen etnische groepen. Tigray worden voorgetrokken ten koste van grote etnische groepen als de Amhara en Oromo. Demonstraties worden tegen het beleid worden hard onderdrukt.

45 %  onder armoede grens

20 % afhankelijke van voedselhulp

Economie

45 %  onder armoede grens

20 % afhankelijke van voedselhulp

Regionale verschillen groot

Isolement platteland: veel armoede en onwetenheid.

Gezondheid

Vicieuze cirkel: slecht voeding, minder arbeidskracht, minder productie, slecht voeding, etc

1/3 geen of slecht drinkwater

aids 1 op 30 HIV positief

Buitenlandse hulp: noodhulp

Acute hongersnood:

• Noodhulp = humanitaire hulp --> beperkt in tijd, ruimte en omvang & officieel verzoek nodig
  
• voedselhulp soms haaks op ontwikkeling, redt levens, vaak geen overzicht nood, creëert afhankelijkheid en dus vijand voedselzekerheid. Dus tegenstrijdig.
  

Buitenlandse hulp: ontwikkelingshulp

Niet genoeg voedsel voor eigen bevolking dus.

• Ontwikkelingshulp:
•  --> structurele hulp --> Lange termijn ontwikkeling = ontwikkelingssamenwerking, programmahulp = alle gelden voor de ontwikkeling
• NGO --> projecthulp -->  concrete thema's (scholing etc.)
  

Ethiopië

1/3 structurele hulp --> landbouw, infrastructuur en gezondheidszorg

1/3 noodhulp van met name VS en EU

Kritiek:  heersende klasse helpt eerst eigen etnische groepen & gaat ten koste van zelfredzaamheid en ontwikkeling

Wat doet Ethiopië zelf

• 1/3 BBP --> stuwdam --> water (irrigatie) & electriciteit--> irrigatie zorgt voor diversificatie (soorten gewassen) --> daling risico's --> meer voedselzekerheid
• Grondherstel : 400.000 ha: meer geld, meer water, meer opbrengst en kennis boeren vergroot
• Industrialisatie via ontwikkelingslandbouw--> meer ...
  
• Betere monitoring voedsel situatie; hulp noodlijdende mensen & voor voor werk programma's
  
• Geld in plaats van voedsel
  

o      Ik kan verklaren hoe het kan dat in een land met voldoende regen zo veel mensen ondervoed zijn

o    Ik  weet wat donorlanden en Ethiopië zelf doen om de voedselzekerheid te vergroten

Verklaar hoe het kan dat in een land met voldoende regen zo veel mensen ondervoed zijn

- Veel regen is niet nuttig/ effectief, verlaagt de productie
- Veel van de producten bereiken de markt niet door gebrekkige infrastructuur, politiek conflicten en het ontbreekt aan kennis.

Vertel wat donorlanden en Ethiopië zelf doen om de voedselzekerheid te vergroten

Donorlanden: voedselhulp bij hongersnood (noodhulp). Structurele hulp ontwikkeling land met gelden en projecthulp met thema's (bijv. educatie, kinderbescherming etc.)

Ethiopië- Stuwdammen voor water & electriciteit, grondherstel, industrialisatie via ontwikkeling landbouw, betere monitoring voedselsituatie, geld vragen ipv voedsel