KA33: Modern Imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welk werelddeel was amper gekoloniseerd in 1800?

1. Azië
2. Noord-Amerika
3. Zuid-Amerika
4. Afrika

In welk land begon de Industriële revolutie?

1. Nederland
2. Verenigd Koninkrijk
3. Frankrijk
4. Duitsland

Wat was een gevolg van de industriële revolutie?

1. toename van landbouwproducten
2. vermindering van handel
3. afname van arbeidskrachten
4. groeiende behoefte aan grondstoffen

KA33: Modern Imperialisme

Europese landen richten voor grondstoffen en een afzetmarkt hun blik op Afrika en Azië. De industrialisatie van Europa brengt deze ontwikkeling in een stroomversnelling. Ze beconcurreren elkaar om grond, rijkdom en macht. 

Waarom is het 'modern imperialisme' nog steeds relevant voor de wereld van vandaag?

Leerdoelen KA33

3: Je kent de betekenis van het begrip ´Modern Imperialisme´.

4: Je kunt uitleggen hoe de verhouding tussen koloniën en moederlanden veranderde onder invloed van de industriële revolutie.

5: Je kunt het begrip ‘nationalisme’ uitleggen.

6: Je kunt beschrijven hoe Nederland als koloniale machthebber in het toenmalige Nederlands-Indië vormgaf aan het modern imperialisme

7: Je kunt het verband uitleggen tussen het Modern Imperialisme en de Industrialisatie (economische motieven voor het Modern Imperialisme).

Terminologie

• Imperialisme: macht uitbreiden door gebied te veroveren (en te beheersen)
• Modern omdat het verband houdt met de industrialisatie!
• Grondstoffen en afzetmarkt
• Voornamelijk Afrika en Azië
• Veel problemen in voormalige koloniën kennen hier de oorsprong

LD: 3

Grondstoffen

• Door industrialisatie sterk groeiende vraag grondstoffen
• Bijv. rubber voor stoommachines
• In Amerika zijn na Napoleontische oorlogen onafhankelijke staten
• Blik gericht op Afrika en Azië!
• Doel: Aanvoer goedkope grondstoffen garanderen
• Vanaf 1850 komt dit op gang

LD: 4

Afzetgebieden

• Koloniën worden gezien als toekomstige afzetmarkt na verzadiging eigen markt
• Vaak is de kolonie een grotere afzetmarkt dan het moederland!

LD: 12

LD: 4

Machtspolitiek

• Land telde alleen mee wanneer het een groot koloniaal rijk had
• Zorgde voor rivaliteit!
• Frans-Duitse oorlog, Frankrijk wil status als wereldmacht terug!
• Scramble for Africa
• Versterking nationalisme
• Oorzaak WO1

LD: 14

LD: 5/8

LD: 5

Culturele motieven

• Geloof gaat een groeiende rol spelen in modern imperialisme
• 'Nieuwe markt' voor religies
• Verspreiding van katholicisme en protestantisme

LD: 9

Nederlands-Indië

• Groot deel Indonesische archipel gekoloniseerd - KNIL / Atjeh
• Cultuurstelsel; 20% land moest verbouwd worden voor export
• Bestuur via inheemse vorsten
• Later: Ethische politiek, 'opvoeden' van Indonesiërs
• Volksonderwijs, focus op groei van de welvaart

LD: 6

Gevolgen

• Economische uitbuiting
• Spanningen in Europa door strijd om koloniën in Afrika en Azië
• Grenzen die geen recht doen aan volken (m.n. in Afrika!)
• Groeiend opleidingsniveau en daarmee nationaal bewustzijn

LD: 7

Leg uit wat het verband is tussen de Industriële Revolutie en het Modern Imperialisme.

In deze bron komen motieven voor het Europese imperialisme in de negentiende eeuw naar voren. Noem twee duidelijk verschillende soorten motieven en leg per motief uit hoe dit in de bron naar voren komt.

Wat kan een reden zijn dat Amerika slechts een kleine rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van het modern imperialisme?

Bedenk welke hedendaagse problemen voortkomen uit het modern imperialisme.

Waarom zochten Europese landen markten in Azië?

1. Om nieuwe afzetmarkten te vinden
2. Voor goedkope grondstoffen
3. Om concurrentie te verminderen
4. Voor lokale politieke steun

Wat versterkt het modern imperialisme?

1. Nationalisme
2. Anarchisme
3. Liberalismus
4. Socialisme