Het Wilhelmus in de bovenbouw

1 / 25
next
Slide 1: Slide
MuziekBasisschoolGroep 6-8

This lesson contains 25 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Ons volkslied
Het Wilhelmus is het volkslied van ons land, Nederland.
Alle kinderen die naar de basisschool gaan leren dit lied.
Vandaag gaan wij eens kijken en luisteren naar dit lied, en het natuurlijk ook zingen!

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Waar heb jij het Wilhelmus al eens gehoord?

Slide 3 - Open question

This item has no instructions

Slide 4 - Video

This item has no instructions

Slide 5 - Video

This item has no instructions

Willem van Oranje-Nassau
Het Wilhelmus gaat over Willem van Oranje-Nassau, een Nederlandse edelman die in 1568 in opstand kwam tegen de Spaanse koning.  
Het Wilhelmus was een strijdlied van de soldaten/Geuzen. Ze steunden Willem van Oranje-Nassau in de opstand.

Wil je meer weten van Willem van Oranje? Klik dan hier.

Slide 6 - Slide

This item has no instructions


Over wie gaat het Wilhelmus eigenlijk?
A
Willem Alexander
B
Willem van Oranje-Nassau
C
Koning Willem III
D
Willem van Hanegem

Slide 7 - Quiz

Les zonder devices
U beantwoordt de vraag samen met de leerlingen op het bord.


Aardappeloproer
1917



Enkele Amsterdamse vrouwen zagen dat er een schip vol aardappelen in een van de grachten lag. Ze gingen erop af en plunderden het schip: hun schorten vol aardappelen. De dag erna waren er meer plunderaars. Pas nadat zes mensen door het leger werden doodgeschoten, keerde de rust terug
Het Wilhelmus is een heel lang lied met 15 coupletten. De hele tekst staat hier
Kijk eens welke naam je krijgt als je alle eerste letters van de coupletten naast elkaar schrijft. Let op: de Z=S en de V=U, niet alle V's worden een U!
Weetje: meestal wordt alleen het eerste couplet gezongen. In de tweede wereldoorlog werd het zesde couplet ook gezongen. Dat gaf moed om tegen de Duitse overheersing te strijden!

Slide 8 - Slide

Afbeeldingen

Midden: 
Portret van Willem van Oranje door Adriaen Thomasz.

Rechtsonder:
Het Prinsenhof In Delft, residentie van Willem van Oranje

Slide 9 - Video

This item has no instructions


Eerste couplet
Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed,
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.

Elfde couplet
Als een prins opgezeten
met mijner heires-kracht,
van den tiran vermeten
heb ik den slag verwacht,
die, bij Maastricht begraven,
bevreesde mijn geweld;
mijn ruiters zag men draven
zeer moedig door dat veld
Zesde couplet
Mijn schild ende betrouwen
zijt Gij, o God mijn Heer,
op U zo wil ik bouwen,
Verlaat mij nimmermeer.
Dat ik toch vroom mag blijven,
uw dienaar t'aller stond,
de tirannie verdrijven
die mij mijn hart doorwondt.

Dertiende couplet
Zeer christlijk was gedreven
mijn prinselijk gemoed,
standvastig is gebleven
mijn hart in tegenspoed.
Den Heer heb ik gebeden
uit mijnes harten grond,
dat Hij mijn zaak wil redden,
mijn onschuld maken kond.

Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Welke provincie hoofdstad wordt als enige genoemd in het Wilhelmus?
A
Amsterdam
B
Maastricht
C
Den Haag
D
Groningen

Slide 11 - Quiz

This item has no instructions



Sleep de juiste betekenis naar de dikgedrukte woorden.
Oorlof mijn arme schapen 
die zijt in groten nood, 
uw herder zal niet slapen, 
al zijt gij nu verstrooid. 
Tot God wilt u begeven, 
zijn heilzaam woord neemt aan, 
als vrome christen leven, 
't zal hier haast zijn gedaan.
Als een prins opgezeten 
met mijner heireskracht, 
van den tiran vermeten 
heb ik den slag verwacht, 
die, bij Maastricht begraven, 
bevreesde mijn geweld; 
mijn ruiters zag men draven 
zeer moedig in dat veld.
In Godes vrees te leven 
heb ik altijd betracht
daarom ben ik verdreven, 
om land, om luid gebracht. 
Maar God zal mij regeren 
als een goed instrument, 
dat ik zal wederkeren 
in mijnen regiment.
Bang zijn.
In acht nemen of nakomen.
Oud Hollands woord voor legermacht.
Genezing, geluk brengend.

Slide 12 - Drag question

This item has no instructions


In het eerste couplet hoor je de volgende zin: 'Ben ik van Duitsen bloed.'

Het gaat toch over Willem van Oranje die strijdt voor de Nederlanden? Hoe kan dat?
A
'Duits' is het Oudnederlands woord voor 'Diets' en dat betekent Nederlands.
B
Het moet eigenlijk zijn: "Hou ik van Duitsen bloed." Hij lustte de Duitsers rauw.
C
Willem van Oranje was eigenlijk een Duitser.

Slide 13 - Quiz

This item has no instructions

Duits of Diets?
Toen het Wilhelmus rond 1570 werd geschreven, had het woord Duits een heel andere betekenis dan het nu heeft. Het was een veel gebruikt synoniem voor Diets, dat Nederlands of volks betekende.  
 
In het Nederlands heeft het die betekenis verloren  
en verwijzen we met Duitsers alleen  
nog naar onze oosterburen.  
 
Maar in het Engelse Dutch is de oorspronkelijke betekenis nog steeds terug te horen.
Het Wilhelmus op papier
Dit is de oudste versie van het Wilhelmus op papier.
Het wordt bewaard in Brussel.

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Wie zijn de geuzen?
Het woord geus is afgeleid van het Franse gueux. Dat betekent armoedzaaier of schooier. 
 
De geuzenvloot bestond vooral uit verarmde adel met daarbij avonturiers, werkloze zeelui en zelfs misdadigers.  
 
De vloot was in de periode 1567-1572 het enige 
effectieve machtsmiddel dat prins Willem van Oranje had tegen de Spaanse koning. 
Inname Den Briel - 1 april 1572
De Watergeuzen namen in naam van Willem van Oranje de stad Den Briel in handen.

Slide 15 - Slide

This item has no instructions


Hoe denk je dat de geuzen het Wilhelmus zongen?
Het Wilhelmus gaf de soldaten moed en maakte de Spaanse soldaten bang. Overal waar de Spanjaarden kwamen, werd het lied gezongen. Ze werden er gek van.
A
B
C

Slide 16 - Quiz

This item has no instructions

Het Wilhelmus was oorspronkelijk een soldatenmarsliedje: een energiek deuntje waar je lekker op kon marcheren.


Speel het nog maar eens af in de klas en loop mee in het juiste tempo.
Soldatenmars

Slide 17 - Slide

This item has no instructions



Het Wilhelmus wordt altijd afgespeeld of gezongen ...
Waar of niet waar?  
Sleep naar het juiste vak.
Waar
Niet waar
Als een afgevaardigde van het koningshuis op staatsbezoek is in het buitenland.
Aan het begin van elke schooldag.
Tijdens dodenherdenking op 4 mei.
Op Koningsdag.
Op 1 januari.
Bij internationale sportwedstrijden.
Bij het begin en einde van de dag op radio en televisie.
Tijdens Bevrijdingsdag op 5 mei.

Slide 18 - Drag question

This item has no instructions

Wanneer mogen we?
Er is geen officiële lijst met data en gelegenheden waarop het Wilhelmus gespeeld of gezongen moet worden. Toch mag het Wilhelmus soms absoluut niet ontbreken. 
 
Bijvoorbeeld op dagen waarop het Nederlandse volk iets te vieren of te herdenken heeft, zoals Koningsdag (27 april),  Dodenherdenking (4 mei) en Bevrijdingsdag (5 mei).

Bij bijna alle internationale sportwedstrijden of toernooien wordt het nationaal volkslied gespeeld. Ook wordt het Wilhelmus gespeeld als een afgevaardigde van ons Koningshuis op staatsbezoek is bij een ander land.

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Volksliederen maken vaak gevoelens los, zing nu tot slot samen het Wilhelmus mee.
Wilhelmus karaoke

Slide 20 - Slide

This item has no instructions

Slide 21 - Video

This item has no instructions


In andere landen start de schooldag vaak met het zingen van het volkslied. Wat vind jij daarvan?

Slide 22 - Mind map

Woordweb

Les met devices 
De leerlingen beantwoorden deze vraag via hun device. De antwoorden verschijnen in beeld. U maakt de antwoorden zichtbaar door op het spreekwolkje te klikken. Door nogmaals klikken ziet u tevens de naam van de leerling staan. Optioneel: opmerkingen kunnen worden verwijderd door ze naar de prullenbak te slepen.
 
Les zonder devices 
U beantwoordt de vraag samen met de leerlingen klassikaal.

Slide 23 - Video

This item has no instructions

Slide 24 - Link

This item has no instructions


Noem 3 dingen die je hebt geleerd deze les en als je iets niet hebt begrepen, stel hier een vraag.

Slide 25 - Open question

This item has no instructions