Les 1 missie tijdvak 6

Leerdoelen
Kennen en kunnen vragen
  1. Noem drie redenen waarom het economisch goed ging met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
  2. Leg uit waarom specerijen duur waren.
  3. Leg uit wat een (handels)monopolie is.
  4. Leg uit wat het beginpunt was van de Nederlandse handel met Oost-Indië.
  5. Leg uit om welke twee redenen werd de VOC opgericht? 
  6.  Leg uit hoe aandelen werkte bij de VOC.
timer
5:00
1 / 25
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3,4

This lesson contains 25 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

Leerdoelen
Kennen en kunnen vragen
  1. Noem drie redenen waarom het economisch goed ging met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
  2. Leg uit waarom specerijen duur waren.
  3. Leg uit wat een (handels)monopolie is.
  4. Leg uit wat het beginpunt was van de Nederlandse handel met Oost-Indië.
  5. Leg uit om welke twee redenen werd de VOC opgericht? 
  6.  Leg uit hoe aandelen werkte bij de VOC.
timer
5:00

Slide 1 - Slide

De Rijke Republiek
  • Nederland, België en Luxemburg werden in de zestiende eeuw De Nederlanden genoemd.
  • De Nederlanden hoorden bij het Spaanse rijk.
  • In 1568 begon in de Nederlanden een opstand tegen de Spaanse koning, de Tachtigjarige Oorlog.
  • In 1588 werden de zeven noordelijke gewesten onafhankelijk van Spanje.
  • Vanaf dat moment: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

De Republiek bestond uit acht staten: Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Holland, Zeeland. Elke staat bestuurde zijn eigen gebied. 
Vertegenwoordigers van zeven staten stuurden hun vertegenwoordigers naar de Staten-Generaal in Den Haag. Alleen Drenthe deed dit niet omdat hier niet genoeg mensen woonden.

Slide 2 - Slide

De Rijke Republiek
De economie van de Republiek ging het al snel goed.
Dat kwam door: 
  1. De gunstige ligging aan zee en de monding van grote rivieren, 
  2. De grote handelsvloot en de grote kennis van de zeevaart.
  3. Daarnaast blokkeerden Nederlandse schepen in 1585 de haven van Antwerpen. Veel handelsschepen weken uit naar de haven van Amsterdam. De kooplieden trokken ook naar Amsterdam deze namen hun kennis en internationale contacten mee.
De Republiek werd het handelscentrum van Europa.

Het nieuwe stadhuis van Amsterdam (1657). Deze kon door de snel groeiende economie betaald worden. 

De mannen in de zwarte pakken werden regenten genoemd. Regenten waren de bestuurders van de Nederlandse steden in de 17e eeuw en de 18e eeuw (1600-1799)

Slide 3 - Slide

Winstgevende handel
  • De handel in specerijen was in de zeventiende eeuw erg winstgevend.
  • Specerijen groeien rond de evenaar, bijvoorbeeld in Zuidoost-Azië.
  • Tot in de vijftiende eeuw kochten Europese kooplieden de specerijen in Egypte en Turkije van Arabische kooplieden.
  • Deze handel verliep voornamelijk over land én met veel tussenhandelaren.
  • Hierdoor stegen de prijzen enorm.

Specerijen werden voor verschillende doeleindes gebruikt.
1. om gerechten meer smaak te geven
2. om eten langer houdbaar te houden.
3. als medicijn. 

Slide 4 - Slide

timer
1:30
Specerijen worden hier gemaakt.
Indonesiërs brengen het naar India
De Arabieren brengen het over de woestijn naar Alexandrië. 
De Arabieren kopen het van de Indonesiërs. 
De Arabieren verschepen de specerijen richting Egypte
De Arabieren verkopen het aan de Italianen. 
De Italianen brengen het naar Europa. 

Slide 5 - Drag question

Winstgevende handel
  • In 1498 vonden de Portugezen een goede zeeroute naar Azië.
  • Ze probeerden de route geheim te houden om een monopolie te hebben op de handel.
  • Hollandse kooplieden wilden meedoen, maar de route was onbekend.
  • Jan Huygen van Linschoten lukte het om de zeekaarten te kopiëren.
  • Hiermee bereikte Cornelis de Houtman Indië in 1597.

Op de afbeelding die je de reis van Cornelis Houtman. De ontmoeting is op dit schilderij veel positiever geschilderd als dat het daadwerkelijk was. 

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Slide

Oprichting van de VOC
  • Tussen 1596 en 1602 organiseerden handelaren uit verschillende Hollandse steden reizen naar Azië om specerijen te kopen.
  • De Aziatische handelaren maakten handig gebruik van die gestegen vraag en vroegen steeds hogere prijzen.
  • Doordat er meer schepen met specerijen naar Holland gingen, steeg in Europa het aanbod van specerijen.
  • Het gevolg was dat de prijs van specerijen in Europa daalde en de handelaren steeds minder gingen verdienen.

Slide 8 - Slide

De oprichting van de VOC
  • De Staten-Generaal greep in en dwong alle Hollandse handelaren om samen te werken.
  • Zo stonden ze ook sterker tegenover buitenlandse concurrenten.
  • In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht.
  • Het bestuur van de VOC was verdeeld over zes kamers (afdelingen).
  • Uit de kamers werd het hoofdbestuur van de VOC gekozen, de Heeren XVII.

Slide 9 - Slide

Aandelen
  • Mensen die geld in de VOC staken, kregen een aandeel in het bedrijf.
  • Maakte de VOC winst, dan kregen de aandeelhouders een deel van de winst: dividend.
  • De VOC was het eerste bedrijf ter wereld dat aandelen uitgaf.
  • Tegenwoordig noem je zo’n bedrijf een naamloze vennootschap (NV).

Voor de VOC werd opgericht werden voor elke reis nieuwe schepen gemaakt/gekocht en bemanningsleden egzocht. Door de komst van de VOC hielden zij hun eigen schepen en hadden zij vaste mannen in dienst.

Slide 10 - Slide

1. De VOC-tijd: 1596 - 1799

Slide 11 - Slide

Aandeel
Heeren XVII
Monopolie
Staten-Generaal
VOC
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Specerijen
Bewijs dat recht geeft op het eigendom van een deel van een bedrijf
Het bestuur van de VOC in Nederland
Het alleenrecht op de handel in een product
Een handelsbedrijf met het monopolie op de handel ten oosten van Afrika en ten westen van Amerika.
Toen: regering van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Slide 12 - Drag question

Handelswijze VOC

De VOC wilde een monopolie op hun handel.
Dit deden ze door:
  1. Het uitschakelen van concurrenten en smokkelaars.
  2. Het bouwen van forten en factorijen (handelsposten) op weg naar Indië en in Indië zelf.
  3. Het sluiten van handelscontracten met lokale vorsten.
  4. Het opbouwen van een eigen Aziatisch handelsnetwerk.

Slide 13 - Slide

Hie zie je hoe de schepen aankwamen
Een factorij of handelsfactorij is een oude benaming voor een handelskantoor, stapelplaats of magazijn voor koopwaren die door Europeanen werd gesticht in een overzees gebiedsdeel. Ter bescherming van de handelsbelangen werden de factorijen in de koloniale tijd vaak gebouwd in de vorm van een fort.
De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) had verschillende factorijen waaronder Kaapstad, Colombo, Formosa, Dejima, Calicut en Ambon.
Een bekend voorbeeld van een factorij van de West-Indische Compagnie (WIC) is Fort Oranje, een permanent fort op de plek van het huidige New York.

Slide 14 - Slide

Geweld 

De VOC mocht geweld gebruiken om de handel te beschermen.
  • Dit gebeurde bijvoorbeeld als vorsten zich niet aan de afspraken hielden, zoals op de Banda-eilanden.
  • Om smokkelen tegen te gaan, voerde de VOC speciale strafexpedities, hongitochten, uit op de Molukken. Hierbij werden alle kruidnagelbomen vernield, behalve op één eiland. Zo bleef het aanbod van kruidnagels beperkt en bleef de prijs dus hoog.

Slide 15 - Slide

Jan Pieterszoon Coen 1587 tot 1629.

  • Coen vertrok in 1607 naar Indië, waar hij in dienst van de VOC snel carrière maakte. In 1618 werd hij benoemd tot gouverneur-generaal, de hoogste bestuurder in Indië.
  • Tot in de vorige eeuw werd Coen bewonderd als grondlegger van de kolonie Nederlands-Indië.
  • Dit beeld van hem is nu veranderd, omdat er steeds meer bekend is over hoe gewelddadig hij te werk ging.

Slide 16 - Slide

Het einde van de VOC

In de achttiende eeuw ging het slecht met de VOC.
  1. Dat kwam in de eerste plaats door de toegenomen concurrentie van Engeland, dat ook een groot handelsrijk in Azië opbouwde.
  2. In de tweede plaats daalde de vraag naar de producten waarin de VOC handelde, terwijl de kosten voor personeel en schepen alleen maar stegen. Het gevolg was een sterk dalende winst. Desondanks bleef de VOC jaarlijks een hoog dividend betalen aan de aandeelhouders.

Slide 17 - Slide

Einde van de VOC: 1799
  • Door de vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784) konden de vloten met handelswaar niet terugkeren naar de Republiek en lag de handel stil.
  • Daarnaast waren belangrijke handelsposten in Azië tijdelijk in handen van Engeland gekomen: de VOC had geen inkomsten meer.
  • Het bedrijf kon haar schulden niet meer betalen en ging uiteindelijk in 1799 failliet.
  • De Nederlandse overheid nam alle bezittingen en schulden van de VOC over.

Slide 18 - Slide

3

Slide 19 - Video

00:49
Van welke gebeurtenis kennen wij Jan Pieterszoon Coen?

Slide 20 - Open question

02:13
Vind jij het belangrijk dat wij dit soort onderwerpen bespreken in de les?
Ja
Nee
Maakt mij niet uit.

Slide 21 - Poll

02:40
Moet het standbeeld blijven staan?
ja
nee

Slide 22 - Poll

Geef een oorzaak voor de ondergang van de VOC

Slide 23 - Open question

1. De VOC-tijd: 1596 - 1799

Slide 24 - Slide

Leerdoelen
Leerdoelen 
  1. Noem drie redenen waarom het economisch goed ging met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
  2. Leg uit waarom specerijen duur waren.
  3. Leg uit wat een (handels)monopolie is.
  4. Leg uit wat het beginpunt was van de Nederlandse handel met Oost-Indië.
  5. Leg uit om welke twee redenen werd de VOC opgericht? 
  6.  Leg uit hoe aandelen werkte bij de VOC.
  7. Je kunt de twee voorbeelden geven over hoe de VOC geweld heeft toegepast.
  8. Je kunt uitleggen wie Jan Pieterszoon Coen en welke discussie en rondom hem bestaat.
  9. Je kunt de drie oorzaken voor de ondergang van de VOC benoemen. 

Slide 25 - Slide