WC_Gymnasium_Introductieles

• Latijn
• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom & Startklaar

• Op je plattegrond-plek zitten
  
• Telefoon in het Zakkie in je tas
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
  
• Schoolspullen op tafel
• Je hoeft vandaag NIET in te loggen in LessonUp

Titel Unit

Wereldcampus - Gymnasium

Waarom dit programma?

Lesdoelen van deze reeks:

• Je weet of je volgend jaar gymnasium wil gaan doen
• Je kunt het Griekse alfabet schrijven
• Je kunt korte zinnen in het Latijn lezen
• Je kunt uitleggen waarom de Griekse en Romeinse Oudheid in Europa belangrijk wordt gevonden

Lessenplan Wereldcampus - Gymnasium

Les 1 10-04	Introductie	Wat gaan we deze periode doen en waarom doen we dat?
Les 2 17-04	Griekse alfabet	Leer lezen en schrijven in het Grieks
Les 3 15-05	Grieks	Griekse mythologie in het Grieks
Les 4 22-05	Latijn	Basis van het Latijn
Les 5 05-06	Latijn	Lees in het Latijn over Romeinen
Les 6 19-06	Werken aan PO	Keuze tussen taal- of cultuuropdracht

Lesdoelen vandaag

Aan het einde van de les ...

1. kun je uitleggen waarom er zoveel Griekse en Latijnse invloeden zijn in moderne talen.
2. kun je voorbeelden geven van woorden met Griekse en Latijnse wortels en uitleggen wat ze betekenen.
3. kun je zelf woorden bedenken met Griekse en Latijnse wortels.

Maar eerst:
Wat weet jij nog van de geschiedenislessen over de Grieken en Romeinen?

Thema: Taal - Linguïstiek

• Taal leren vs. Leren waar taal vandaan komt
  
• Leren waar taal vandaan komt = taalkunde
  
• Moeilijk woord voor taalkunde = linguïstiek
  
• Linguïstiek komt van het Latijnse woord 'lingua'
• Lingua = taal of tong

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Families

• Veel woorden in Europese talen komen uit het Oudgrieks of Latijn. 
• Bij de ene taal is dit sterker dan bij de andere.
• Voorbeelden van talen die heel veel invloeden hebben uit het Latijn zijn Italiaans en Roemeens.
• Talen zitten in grote families.
• Een grote familie in de wereld is Indo-Europees.
• Daardoor zijn talen met elkaar verbonden waarvan                       je dat misschien niet meteen zou verwachten!

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - als bomen

• Je kan een taalfamilie dus vergelijken met een boom.
• Verschillende talen zijn de bladeren.
• Talen hebben vertakkingen.
• Bomen - en talen - hebben wortels!
• Woorden hebben ook wortels.
• Bijv. linguïstiek > wortel is lingua
• Het woord linguïstiek heeft dus Latijnse wortels

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Voorbeelden

• Voorbeelden van woorden die uit het Oudgrieks en Latijn komen:
• Wie kan een voorbeeld bedenken?

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Voorbeelden

• Philosophy / Filosofie = filo (houden van) + sofia (wijsheid)
• Democracy / Democratie = demos (volk) + kratein (macht hebben)
• Biology / Biologie = bios (leven) + logos (woord/leer)
• Geography / Geografie = geo/gaia = aarde + grafein (schrijven)
• Manuscript = manus (hand) + scriptus (geschreven)

En zo zijn er nog veeeeel meer Griekse en Latijnse wortels!

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Challenge

• We strijden in drie groepjes tegen elkaar.
• Jullie krijgen allemaal een lijst met Griekse en een lijst met Latijnse wortels.
• We gaan binnen 15 minuten zoveel mogelijk woorden bedenken die een Griekse of Latijnse oorsprong hebben.
• Dit mag in alle talen!
  
• Let op: woorden mogen niet dubbel tellen, dus voor 'democracy' en 'democratie' krijg je maar één punt.

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Challenge

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Challenge

• Hoeveel woorden heeft iedere groep?
• Wat zijn je 5 beste woorden die je met de klas wilt delen?

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Waarom Grieks en Latijn?

Grieks: 

Veel wetenschappelijke, medische en filosofische termen komen uit het Grieks. 

Dit komt doordat Griekenland in de oudheid een belangrijk centrum van wetenschap en filosofie was.

Voorbeeldwoorden: telefoon, astronomie

Verklaring van de Griekse wortels: 

‘tele’ (ver) + ‘phone’ (stem) = telefoon

‘astron’ (ster) + ‘nomos’ (wet) = astronomie.

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Thema: Taal - Waarom Grieks en Latijn?

Latijn: 

Het Latijn beïnvloedde voornamelijk de Europese talen tijdens de Romeinse overheersing. Veel Latijnse woorden kwamen in de middeleeuwen via kerk en onderwijs in gebruik.

Voorbeeldwoorden: universiteit, agenda

Verklaring van de Latijnse wortels: 

‘universitas’ (gemeente, geheel) = universiteit

‘agendum’ (iets wat gedaan moet worden) = agenda.

je zin krijgen

iets verkopen (ook als politicus)

niet in de trucs van anderen vallen

maakt je zelfstandiger, voorkomt manipulatie

Lesdoelencheck

Aan het einde van de les ...

1. kun je uitleggen waarom er zoveel Griekse en Latijnse invloeden zijn in moderne talen?
2. kun je voorbeelden geven van woorden met Griekse en Latijnse wortels en uitleggen wat ze betekenen?
3. kun je zelf woorden bedenken met Griekse en Latijnse wortels?

Wat is de oorsprong van de volgende woorden: Hyperbool? Kakofonie? Fysiotherapie?