VWO5 H1 1.2 Ruimtelijk beleid en de Randstad

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Par. 1.2 - Ruimtelijk beleid en de Randstad

Kennischeck intro/1.1: Wat is de drempelwaarde?

1. Aantal mogelijke klanten binnen de reikwijdte
2. Minimum bedrag dat je moet uitgeven in een winkel
3. Minimum aantal mensen die nodig zijn voor een voorziening
4. De afstand die je maximaal wilt afleggen om gebruik te maken van een voorziening

De reikwijdte van een bioscoop is verder dan die van een supermarkt.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een gevolg van demografische krimp?

1. Aantal jongeren nemen toe
2. Ontgroening
3. Bereikbaarheid neemt toe
4. Aantal ouderen neemt af

Twee stellingen:
1. Metropoolvorming binnen Nederland leidt tot meer regionale ongelijkheid
2. De overheid vindt metropoolvorming noodzakelijk om te kunnen concurreren met andere metropolen in West-Europa

1. Beide stellingen zijn juist
2. Beide stellingen zijn onjuist
3. Stelling 1 is juist, 2 onjuist
4. Stelling 1 is onjuist, 2 juist

Twee stellingen:
1. De Noordvleugel van de Randstad heeft gemiddeld hogere inkomens dan de Zuidvleugel
2. De creatieve sector komt meer voor in de Zuidvleugel van de Randstad dan in de Noordvleugel

1. Beide stellingen zijn juist
2. Beide stellingen zijn onjuist
3. Stelling 1 is juist, 2 onjuist
4. Stelling 1 is onjuist, 2 juist

Leerdoelen 1.2

Je kunt:

• beschrijven hoe het beleid van de overheid zich ontwikkeld heeft ten aanzien van de ruimtelijke vraagstukken in de Randstad.
• beoordelen hoe het beleid van de overheid zich ontwikkeld heeft ten aanzien van de ruimtelijke vraagstukken in de Randstad.
• vanuit verschillende dimensies toekomstscenario’s voor stedelijke ontwikkeling formuleren en beoordelen.

Welk gevoel hou je over aan de video en wat denk je dat het doel is?

Ruimtelijke ordening

=

De overheid bemoeit zich met de inrichting van Nederland

Ruimtelijke ordening

Overheid:

-> Randstad internationale top

-> beleid nodig, verschillende niveaus

-> nationale niveau = structuurvisie 

Voorbeeld illustratie van een structuurvisie

Doelen van het ruimtelijk beleid

Een structuurvisie is

1. een uitgestippeld plan
2. een globaal plan

Wat was het doel van de structuurvisie over de Randstad die in 2008 werd gepresenteerd?

1. De bescherming van natuurgebieden in de Randstad
2. Het verbeteren van de waterkwaliteit in Nederland
3. De Randstad als economische motor voor heel Nederland
4. Het verminderen van de suburbanisatie rond de Randstad

Waarin wordt beschreven door de gemeente wat met de ruimte mag gebeuren

1. Bestemmingsplan
2. Ruimtelijke visie
3. Structuurvisie
4. Sectoraal beleidsplan

Hoofdlijn ruimtelijke ordening

• tot 1960               weinig landelijk beleid (met name de Randstad is belangrijk)
• vanaf 1960         spreidingsbeleid (suburbanisatie)
• vanaf 1990         concentratiebeleid (VINEX + compacte stadsbeleid)

Waarom spreidingsbeleid?

• Na een opleiding in de gingen veel mensen op zoek naar woonruimte buiten de stad.
  
• Het platteland dreigde volgebouwd te raken.
• De overheid wees groeikernen aan.
  
• Gevolgen?
  
• Files
  
• Afname draagvlak voorzieningen in de stad
  

'70 Suburbanisatie

• Welvaartstijging 
• Woonerven / Bloemkoolwijken
• 
  Suburbanisatie: vertrekken jonge gezinnen uit stad naar nieuwe woonwijken rand stad en omliggende dorpen -> aanwijzen groeikernen. 

Gevolg van Suburbanisatie

• alleen laagwaardige voorzieningen blijven over, zoals een snackbar en een goedkope supermarkt
  
• veel werkloosheid en drugsoverlast
  
• stationsgebieden raakten verloederd en op de oude industrieterreinen stonden de fabrieken leeg
  

Doordat de rijkere gezinnen wegtrokken:

was er weinig koopkracht onder bewoners van steden

Achteruitgang

De stad verkrotte verder na 1970, waarom?

Wie wonen er in deze verkrotte wijken?

De stad verkrotte verder na 1970. Waarom?

Het armere deel van de bevolking die suburbanisatie niet konden betalen concentreerde zich in de oude wijken.

Welke groepen zijn dit?

ouderen, migranten en studenten

Stad komt weer tot bloei (>1990)

Na 1990 bloeide de stad op dankzij

de kenniseconomie

Men wilde weer wonen in de stad wonen, dit proces heet:

re-urbanisatie

Wie waren en waar gingen deze ‘nieuwe bewoners’ van de stad wonen?

In de 19e-eeuwse arbeiderswijken kochten afgestudeerde studenten en mensen in de creatieve sector een etage en knapten deze op.

Achteruitgang -> vooruitgang

Stadsvernieuwing

• Renovatie: opknappen
• Sanering: sloop en nieuwbouw.

Vierde Nota Extra (VINEX)

Vanaf de jaren 1990 werden aan de rand van de steden VINEX-wijken gebouwd

Duizenden nieuwe woningen om plaats te bieden aan mensen die de stedelijke voorzieningen weer nieuw leven in konden blazen.

Vinex-wijken 

Wijdevenne?

Waarom concentratiebeleid?

• Toename vraag woningen (meer eenpersoonshuishoudens, veranderde wooncarrière van mensen:  mensen blijven na een opleiding vaker in de stad en stichten daar een gezin).
• Tegengaan files
• Verhogen draagvlak stedelijke voorzieningen
• Reactie:
  

1. Compacte stadsbeleid
2. Stedelijke herstructurering
3. Vinex-locaties      (Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra)

Wat betekent Vinex (uit Vinex-wijk)

1. Vinnige extremen
2. Vierde Nota Extra
3. Vivant nouveaux extreme
4. Verander in extreme mate

Wat is een Vinex-wijk?

1. Het begin van een nieuw dorp
2. Een wijk in Amsterdam
3. Nieuwbouwwijken in het midden van een stad
4. Nieuwbouwwijken aan de rand van een stad

Wat zijn kenmerken van Vinex-wijken

1. Ruime huizen en goedkopere huurwoningen
2. groen is belangrijk
3. goede bereikbaarheid met het OV
4. Woonwijken met weinig bedrijvigheid

Wie voerde het VINEX beleid uit?

1. Gemeente
2. Stadsgewest
3. Provincie
4. Rijk

Vinex locaties waren onderdeel van:

1. spreidingsbeleid
2. concentratiebeleid

Vinex-locaties

Aan de rand van de grote steden, aantrekken van koopkrachtige inwoners in de steden

 Waarom werden op deze locatie woningen gebouwd?

• De nabijheid van de stad zou leiden tot meer draagvlak voor de stedelijke voorzieningen.
  
• Een goede ontsluiting door fietsroutes en openbaar vervoer zou leiden tot minder mobiliteit en minder files.
  

Vinex wijken

Top 10

Schuytgraaf, Arnhem

 Waalsprong (Lent), Nijmegen

Leidsche Rijn, Utrecht 54.360

Almere Stad, Almere 42.085

Almere Buiten, Almere 31.665

Reeshof, Tilburg 28.355

Ypenburg, Den Haag 26.785

Oosterheem, Zoetermeer 26.590

Carnisselande, Barendrecht 24.555

Stadshagen, Zwolle 22.340

IJburg, Amsterdam 20.740

Houten Vinex, Houten 20.665

Leg het verschil uit tussen het beleid voor VINEX wijken en compacte stad beleid.

Veranderingen Randstad

In de jaren 1990 veranderde er iets:

De overheid nam niet meer sociale rechtvaardigheid als uitgangspunt voor het beleid, maar economische doelmatigheid.

Na 1993 kreeg de Randstad meer aandacht en geld omdat,

er veel nieuwe woningen nodig waren, vooral door de toename van het aantal huishoudens.

Onder andere voormalige bedrijven- of ziekenhuisterreinen werden bebouwd (het compacte stadsbeleid).

Transformatie

Stedelijke vernieuwing
(renovatie en transformatie)

Transformatie

Sectoraal beleid: 

regels worden per 

sector vastgesteld

Welke sectoren maken hier aanspraak op de ruimte?

Landbouw

Woningbouw

Industrie

Infrastructuur

Nadelen sectoraal beleid

• Trage besluitvorming
• Ruimtelijke conflicten zoals tussen woningbouw en verkeer of tussen landschap en infrastructuur.

Oplossing? Omgevingswet
 

Doelstellingen ruimtelijk beleid Randstad (in NOVI)

1. veiligheid bij klimaatverandering en overstromingen;
2. sterke internationale concurrentiepositie en bereikbaarheid versterken;
3. veel verschillende en aantrekkelijke woonomgevingen met voldoende groen en water om te recreëren;
4. krachtige, duurzame steden en goede regionale bereikbaarheid.

Leerdoelen

• beschrijven hoe het beleid van de overheid zich ontwikkeld heeft ten aanzien van de ruimtelijke vraagstukken in de Randstad.
• beoordelen hoe het beleid van de overheid zich ontwikkeld heeft ten aanzien van de ruimtelijke vraagstukken in de Randstad.
• vanuit verschillende dimensies toekomstscenario’s voor stedelijke ontwikkeling formuleren en beoordelen.

Zelfstandig verwerken

Lezen 1.1+1.2

Maakwerk 1.1: 2, 3, 5, 6

Maakwerk 1.2: 1, 2, 3, 6

Nakijken 1.1+1.2

Huiswerk

□ Lees 1.2.

□ Maak de opdrachten van jouw gepersonaliseerde leerroute van 1.2.

□ Leer de begrippen van 1.2.