Thema 5 stevigheid en Beweging

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Thema 5 stevigheid en Beweging

Plan van vandaag

1. Start maken met Thema 5 

2. Activerende opdracht

3. Uitleg Basisstof 1

4. Begrippenlijst 

5. Aan de slag

Functies skelet?

5.1 Het skelet van de mens

Zonder de stevige botten van je skelet zou je in elkaar zakken. Dan blijft er een soort pudding van je over.

      Leerdoelen

5.1.1 Je kunt de botten benoemen in een afbeelding van het skelet.

5.1.2 Je kunt de functies van het skelet noemen.

5.1.3 Je kunt pijpbeenderen en platte beenderen onderscheiden en kenmerken ervan noemen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Skelet

Hoofd/Romp/Ledematen

Borstkas

Schoudergordel

Bekkengordel

Functies Skelet

1 Het geeft stevigheid aan je lichaam.

2 Het geeft vorm aan je lichaam.

3 Het geeft bescherming aan tere organen. Je ribben beschermen bijvoorbeeld je longen en hart.

4 Het maakt beweging mogelijk. 

Verschillende Botten & Merg

Pijpbeenderen (Ledematen)

Platte Beenderen (Schouderblad, Schedel)

Rood Beenmerg : Maakt rode bloedcellen

Geel Beenmerg : Opslag vet

Benoem de 4 functies van het skelet

Begrippen

bekken (bekkengordel)

borstkas

bot (been)

geel beenmerg

ledematen

mergholte

Begrippen

pijpbeen

plat been

rood beenmerg

schouders (schoudergordel)

skelet (geraamte)

 bottenstelsel.

Aan de slag

Maak:

Begrippen + Betekenis

Daarna

Werkblad &  2 + 3 (malmberg.nl)

Klaar? -->  +7  Anders Huiswerk : +7

Pijpbeenderen zijn botten van je...

1. Hoofd
2. Ledematen
3. Schouder
4. Heup

Platte beenderen zijn botten van je...

1. Schouder
2. Ledematen
3. Vingers
4. Tenen

Rood beenmerg maakt....

1. Cellen
2. Rode Bloedcellen
3. Vet
4. Eiwit

In geel beenmerg zit...

1. Vet
2. Eiwit
3. Bot
4. Kraakbeen

5.1.1 Je kunt de botten benoemen in een afbeelding van het skelet.

Lesdoel behaald

Bijna behaald (iets meer oefenen)

Niet behaald (extra oefenen

5.1.2 Je kunt de functies van het skelet noemen.

Lesdoel behaald

Bijna behaald (iets meer oefenen)

Niet behaald (extra oefenen

5.1.3 Je kunt pijpbeenderen en platte beenderen
onderscheiden en kenmerken ervan noemen

Lesdoel behaald

Bijna behaald (iets meer oefenen)

Niet behaald (extra oefenen

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

5.2 Kraakbeenweefsel en Beenweefsel

Kun jij je grote teen in je mond stoppen? 

De meeste baby’s kunnen dit wel, maar pubers vaak niet meer. In deze basisstof leer je hoe dat komt.

      Leerdoelen

5.2.1 Je kunt kenmerken van kraakbeenweefsel en beenweefsel noemen en de delen ervan benoemen in een afbeelding.

5.2.2 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Kalk en lijmstof

In botten zitten kalkzouten en lijmstof. 

Kalkzouten zijn hard. 

Lijmstof is taai en kan buigen. 

Kalkzout en lijmstof maken een bot stevig.

Beenweefsel

Een weefsel is een groep cellen met dezelfde vorm en functie

Twee weefsels voor stevigheid zijn :

beenweefsel en kraakbeenweefsel

Kraakbeenweefsel

In kraakbeenweefsel liggen kraakbeencellen en tussencelstof

 In de tussencelstof zit heel veel lijmstof en weinig kalkzouten. Daardoor kan kraakbeen buigen 

Als mensen ouder worden, wat verdwijnt er dan uit de botten?

1. Kalkzouten
2. Lijmstof

Wat komt er bij ouder worden meer bij in de botten?

1. Lijmstof
2. Kalkzouten

Waardoor breken botten bij oudere mensen sneller als er lijmstof verdwijnt?

Aan de slag

van 5.2 (begrippen)

maak eerst -> 1 & 2

Klaar? --> + 6

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Plan van vandaag

1. Activerende opdracht (vragen van de lessen

2. Uitleg Basisstof 3

3. Begrippenlijst 

4. Aan de slag

5. Afsluiting

5.3 Beenverbindingen 

Als je botten allemaal aan elkaar vast zouden zitten, zou je je niet kunnen bewegen. 

Maar zonder beenverbindingen is je lichaam niet erg stevig. Botten kunnen op verschillende manieren met elkaar verbonden zijn.

      Leerdoelen

5.3.1 Je kunt vier beenverbindingen onderscheiden.

5.3.2 Je kunt delen van een gewricht noemen met hun functies.

5.3.3 Je kunt de bouw en werking van drie typen gewrichten onderscheiden.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Verbindingen

Vergroeid (heiligbeen)

Naad (schedel)

Kraakbeen (ribben en borstbeen)

Gewricht  (ribben en ruggenwervel)

Typen gewrichten

• Kogelgewricht: de gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere.
  
• Rolgewricht: de botten draaien om de lengteas om elkaar heen voor een draaiende beweging.
  
• Scharniergewricht: het ene bot beweegt als een scharnier ten opzichte van het andere bot.

Aan de slag

Maak

1, 2, 3

Klaar? --> 8 & 9

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Plan van vandaag

1. Activerende opdracht (vragen van de lessen)

2. Uitleg Basisstof 4 --> Spieren

3. Werkbladen?

4. Aan de slag

5. Afsluiting

Benoem de 4 functies van het skelet

Pijpbeenderen zijn botten van je...

1. Hoofd
2. Ledematen
3. Schouder
4. Heup

Platte beenderen zijn botten van je...

1. Schouder
2. Ledematen
3. Vingers
4. Tenen

Rood beenmerg maakt....

1. Cellen
2. Rode Bloedcellen
3. Vet
4. Eiwit

In geel beenmerg zit...

1. Vet
2. Eiwit
3. Bot
4. Kraakbeen

Als mensen ouder worden, wat verdwijnt er dan uit de botten?

1. Kalkzouten
2. Lijmstof

Wat komt er bij ouder worden meer bij in de botten?

1. Lijmstof
2. Kalkzouten

Welke 4 Beenverbindingen ken je?

Welke 3 typen gewrichten ken je?

5.4 Spieren

Botten kunnen bewegen doordat er spieren aan vastzitten. Overal in je lichaam zitten spieren.

      Leerdoelen

5.4.1 Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.

Practicum 2

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Spierstelsel

Veel spieren zitten aan botten vast met skeletspieren. 

Door deze skeletspieren beweeg je je lichaam. 

Alle skeletspieren samen vormen je spierstelsel 

Bouw van een spier

De spier bestaat uit een aantal spierbundels. 

Deze bundels bestaan weer uit spiervezels

Bouw van een spier

Elke spierbundel is omgeven door bindweefsel. Ook om de hele spier ligt een laag bindweefsel: de spierschede.  

Aan de beide uiteinden van de spier gaat het bindweefsel van de spierschede over in de pezen. Hiermee zit de spier aan de botten vast.

Werking van een spier

Het samentrekken van een spier gaat als volgt:

• De spier krijgt een seintje van zenuwcellen.

• De spiervezels trekken hierdoor samen.

• De spier wordt korter en dikker.

• De spier trekt de botten waar hij aan vastzit, naar elkaar toe.

• Er ontstaat een beweging.

Antagonistisch paar

bvj.secure.malmberg.nl

Aan de slag

Werkbladen

van 5.4 : 1, 2 & 3

Klaar? --> +7