§3.2 Welvaart en ontwikkeling

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

3.2 Welvaart en ontwikkeling

Antilia, het huis van Mukesh Ambani, de rijkste van man van India. 173m hoog. 27 verdiepingen. 600 personeelsleden

Geschat vermogen van 88,4 miljard dollar

Lesdoel(en) §3.2

Aan het einde van de les kan jij:

1. Welke criteria kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
   

    2. Welke economische indicatoren kun je gebruiken om landen en                

         gebieden met elkaar te vergelijken?

     3. Wat zijn de eigenschappen en de beperkingen van die indicatoren?

Ontwikkelingskenmerken

Hoe hoger de welvaart, hoe meer een land ontwikkeld is.

🡪 grote verschillen tussen en binnen landen

Ontwikkelingskenmerken (indicatoren voor ontwikkeling):

- bnp per inwoner

- beschikbaarheid basisbehoeften

- geboortecijfer

- levensverwachting

- energieverbruik

- bevolkingsgroei

- verstedelijking

Meten van welvaart

BNP/BBP

Lorenzcurve!

BRP per hoofd: zoek deze voor Brazilië in de atlas!

BNP Europa

BRP China

BRP VS

Het bruto nationaal product BNP

Het bruto nationaal product (bnp) = wat alle inwoners van een land samen verdienen.

🡪 gemiddelde inkomen / bnp per inwoner = bnp delen door het aantal inwoners

Nadelen van bnp per inwoner als indicator:

- Geen zicht op verschillen arm en rijk.

🡪 het is een gemiddelde!

- Geen zicht op regionale ongelijkheid.

- grote verschillen tussen gebieden->

bruto regionaal product (brp) 

Het bruto nationaal product

Onbetrouwbare en niet-geregistreerde gegevens.

🡪 informele sector, ruilhandel, zelfvoorziening  niet meegerekend in het bnp

- Verschillende munteenheden en wisselkoersen.

- Verschillen in koopkracht: wat je voor je geld kunt kopen.

🡪 daarom soms ‘bnp gecorrigeerd naar koopkracht’

Bruto binnenlands product (bbp) = wat alle inwoners binnen een land samen verdienen.

vrijwel gelijk aan bnp

grafiek: bbp per inwoner 

Nederland binnen Europa: Welvaart

• Kleine verschillen BRP in NL.
  
• Grote verschillen BRP in Europa.

Human development index (hdi)

Human development index (hdi): ontwikkelingsscore gebaseerd op 3 kenmerken:

- economisch kenmerk (bnp per inwoner)

- demografisch kenmerk (levensverwachting)

- sociaal-cultureel kenmerk (analfabetisme)

🡪 hoe dichter bij de 1, hoe beter de ontwikkeling

India: middenmoot.

- maar ook de hdi is een gemiddelde

- regionale hdi

Binnen India is een sterke sociale ongelijkheid met veel discriminatie.

🡪 VB: geslacht, huidskleur, seksuele voorkeur, taal, kaste

Hamburgerindex, januari 2021

Ontwikkelingsindicatoren

BNP Bruto Nationaal Product	HDI Human Development Index
- Gemiddelde inkomen van een land per jaar, uitgedrukt in geld - Gemiddelde, dus regionale ongelijkheid is niet te zien. (daarom BRP) - Cijfers zijn niet altijd betrouwbaar - Verschillen in koopkracht	- Puntensysteem - Economisch BNP - Demografisch Levensverwachting - sociaal-cultureel Analfabetisme - Geen info over regionale ongelijkheid

DUS wat is het grootste verschil tussen deze twee?

Welk minpunt hebben zowel de BNP als de HDI

1. Kijken alleen naar geld
2. regionale ongelijkheid niet zichtbaar
3. Kijken alleen naar onderwijs
4. Levensverwachting speelt een rol

Tijdens de koloniale tijd was er een duidelijke Centrum-periferie relatie tussen GB (centrum) en India (periferie).

Maar India is nu een groeiende economie, welk begrip past daar bij?

1. onderontwikkeld land
2. Centrumland
3. Periferie
4. Semi-periferie

Samenstelling van de beroepsbevolking

is ook een indicator voor ontwikkeling.

🡪 Aandeel werkenden in landbouw, industrie en diensten

Landbouw (primaire sector):

- zelfverzorgende boeren in ontwikkelingslanden

- commerciële boeren in ontwikkelde landen

Industrie (secundaire sector): weinig in ontwikkelingslanden.

🡪 maar: groei secundaire sector door verplaatsing fabrieken vanuit ontwikkelde landen

Diensten (tertiaire sector):

- hoogopgeleide en goedbetaalde arbeid in ontwikkelde landen

- ongeschoold en slecht betaald werk in ontwikkelingslanden (informele sector, overheid)

Samenstelling van de beroepsbevolking

Verhouding aantal werkenden in een sector en

 de bijdrage aan het bnp zegt iets over de productiviteit.

grafiek links: samenstelling beroepsbevolking India

                                                          grafiek rechts: bijdrage per sector aan het bnp in India

India is het nieuwe China

Vergelijking op alle indicatoren tussen GB en India:

 GB is beter ontwikkeld.

maar economische groei is in India groter

Kaart : groei van het bnp in India, 2016-2017

India is het nieuwe China

Niet alle Indiërs profiteren even veel van die economische groei.

🡪 wel een derde groep in de stad: de  goedgeschoolde middenklasse

Investeringen van India:

- vooral in de dienstensector en industrie

- mechanisatie en technieken in de landbouw

* kleine boeren profiteren nauwelijks

 * toename kloof stad en platteland 

India is het nieuwe China

Migranten van het platteland werken in de stad meestal in de informele sector.

Een veranderend wereldsysteem

In de koloniale tijd ontstond een wereldsysteem met een tegenstelling tussen:

- de oude koloniale machten (huidige centrumlanden)

- de oude exploitatiekoloniën (huidige (semi)periferielanden)

afhankelijkheidsrelatie

gevolg ontstaan wereldsysteem: enorm toegenomen handel

Een veranderend wereldsysteem

Tijdens de koloniale tijd is er een afhankelijkheidsrelatie in het wereldsysteem ontstaan tussen centrum en periferie.

🡪 gevolg ontstaan wereldsysteem: enorm toegenomen handel (globalisering)

Centrum:

- meest ontwikkeld

- hoge productie

- koopkrachtige bevolking

- beheersen wereldhandel

- veel hoofdkantoren van multinationals

- ‘het Noorden’

Een veranderend wereldsysteem

Periferie: 🡪 steeds meer opkomende landen

- afhankelijkheid

- gebrekkige technologie

- lage productie

-nadelige ruilvoet = export goedkope grondstoffen, import dure industrieproducten

- ‘het Zuiden’

Semiperiferie:

- tussen periferie en centrum in

- ontwikkeld door verplaatsing industrie uit centrumlanden

VB: Aziatische tijgers en BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China)

Welke indicatoren zijn onderdeel van de Human Development Index (HDI)?

1. BNP/hoofd, bevolkingsgroei, zuigelingensterfte
2. BNP/hoofd, artsendichtheid, scholingsgraad
3. BNP/hoofd, levensverwachting, analfabetisme
4. BNP/hoofd, vruchtbaarheidscijfer, toegang tot basisbehoeften

Hoe wordt de HDI gerankt?
Hoe dichter bij ..., hoe beter ontwikkeld

1. 0
2. 1
3. 10
4. 100

Welke nadelen zitten er aan het gebruik van het HDI als vergelijkingsindicator?

Welke verdeling was er vroeger in het wereldsysteem?

1. Centrum-periferie
2. Centrum-semiperiferie
3. Semiperiferie-periferie
4. centrum-semiperiferie-periferie

Wat is de benaming voor de groep opkomende landen?

1. Centrum
2. Semiperiferie
3. Periferie

Kolonie levert grondstof voor opkomende industrie in Europa, welk soort kolonie?

1. Exploitatiekolonie
2. Vestigingskolonie

Bekijk het kaartje. Gaat dit over sociale ongelijkheid of regionale ongelijkheid?

1. sociale ongelijkheid
2. regionale ongelijkheid

Welk type ongelijkheid zie je in de afbeelding?

1. Regionale ongelijkheid
2. Sociale ongelijkheid

Welke nadelen heeft BNP/hoofd?

Wat meet je met de hamburgerindex?

Analfabetisme is een voorbeeld van een

1. demografisch kenmerk
2. economisch kenmerk
3. sociaal-cultureel kenmerk

Levensverwachting is een

1. demografisch kenmerk
2. sociaal-cultureel kenmerk

Wat hoort niet bij de HDI-index

1. analfabetisme
2. bnp/inwoner
3. koopkracht
4. levensverwachting

Hoe ontwikkeld een land is, kun je vaak weten door te kijken naar de beroepsbevolking. Wat voor soort werk doen de mensen?

Centrum

Periferie

Semi-periferie

Tertiaire sector

Secundaire sector

Primaire sector

De informele sector behoort tot

1. de primaire sector
2. de secundaire sector
3. de tertiaire sector
4. de quartaire sector

nl.wikipedia.org