§8.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Schooljaar 2025 -2026

Welkom zoek je plek en maak de startopdracht

Startopdracht

Noteer de onderdelen van het bloed met hun functie

Tentamenweek 1: Hst 7 + Hst 8

week	les 1	les 2	les 3
35	x	x	intro + 7.1
36	7.1 (halve les)	x	inval uur: werken aan 7.2
37	x	x	Herhaling 7.1 en 7.2 uitleg 7.3
38	7.4	7.5	Oefentoets H7 + 8.1
39	x	8.2	8.3
40	8.4	8.5	Oefentoets H8
41	Herhaling	Herhaling	Start TW1. Rep Hfst 7 en Hfst 8

Deze les:

- Opdrachten bespreken §8.1 en §8.2

- Uitleg van 8.3

- Aan de slag

§8.3: 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14 en 16 (maken en nakijken)

1. Je kunt uitleggen hoe stoffen bij de cellen komen.
   
2. Je kunt uitleggen wat weefselvloeistof is en welke weg deze aflegt.
   
3. Je kunt uitleggen wat je lymfevatenstelsel doet.

Leerdoelen §8.3:

Bespreken opdrachten §8.1 en §8.2

§8.1 opdr 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27 

§8.2: opdr 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31, 33, 35

Terugblik, ken je deze leerdoelen?

Maak nu opdracht 16 blz 112

Bloedplasma

Bloedcellen

Witte bloedcellen

Rode bloedcellen

Bloedplaatjes

Bestrijden ziekteverwekkers

Vervoeren zuurstof met hemoglobine

Helpen bij de bloedstolling

Er wordt hierin bloed voor de organen vervoerd, het heeft een zeer dunne wand en het bloed stroomt langzaam. 

Dit is een......

1. slagader
2. ader
3. haarvat

De afbeelding hiernaast is een....

1. slagader
2. ader
3. haarvat
4. niet te zien

rs.

Kleppen vind je alleen in de aders

1. Juist
2. Onjuist, ook in het hart
3. Onjuist, ook in de slagaders
4. Onjuist, ook in het hart en slagaders

Slagader

Ader

Naar het hart toe

Van het hart af

Dikke gespierde wand

Dunne slappe wand

Kleppen over de gehele lengte

Kleppen alleen bij het hart

Bloed stroomt snel

Bloed stroomt langzaam

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Liggen vaak dieper

sleep de juiste namen naar de juiste plek.

hoofdslagader

aorta

armslagader

leverslagader

nierslagader

leverader

beenslagader

nierader

poortader

poortslagader

onderste holle ader

bovenste holle ader 

longader

longslagader

In de afbeelding is een lengte doorsnede van een schematisch hart weergegeven. 

Sleep de onderdelen naar het hart.

Rechterboezem

Rechterkamer

Linkerboezem

Linkerkamer

Verbind het juiste stukje tekst met de 3 hartfasen.

Boek blz 121 t/m 128

Keuze

1. Kijk zelfstandig het filmpje in deze Lesson-Up over het lymfevaten stelsel en maak de vragen. Ga daarna aan de slag met opdr  2, 4, 7, 8, 10, 12, 14, 15 en 16 van §8.3

2. Doe mee met de uitleg over het lymfevaten stelsel en maak daarna de opdrachten  

0

blz 122

Weefselvloeistof

Vloeistof tussen de cellen van een weefsel, onstaat o.a. doordat bloedplasma in het weefsel vloeit.

Het bevat veel verschillende stoffen zoals:

Zuurstof, Koolstofdioxide, Voedingsstoffen en afvalstoffen

bloedplasma

Vloeibaar onderdeel van het bloed.

Bevat veel verschillende stoffen.

Zuurstof en voedingsstoffen worden afgegeven aan het omliggende weefsel.

Koolstofdioxide en afvalstoffen worden opgenomen uit het omliggende weefsel

Lymfe

Weefselvloeistof die is opgenomen in een lymfevat heet lymfe.

Het bevat vergelijkbare stoffen als die in weefselvloeistof, maar meestal veel minder zuurstof en voedingsstoffen.

Cel

In een orgaan/weefsel kom je veel cellen tegen.

Cellen hebben Zuurstof en Voedingsstoffen nodig, dat halen ze uit de weefselvloeistof.

Cellen geven Koolstofdioxide en Afvalstoffen af aan de weefselvloeistof

Haarvat

Het kleinste bloedvat, de wand is 1 cellaag dik.

Tussen de cellen van de wand zitten kleine openingen waardoor bloedplasma uit het haarvat kan stromen, eenmaal in het weefsel noemen we het bloedplasma > weefselvloeistof 

Waarom is het belangrijk dat er voldoende voedingsstoffen bij de cellen komen?
Leg je antwoord uit.

Wat komt wel in je bloed voor maar niet in weefselvloeistof?

1. rode bloedcellen
2. witte bloedcellen
3. glucose
4. koolstofdioxide

blz 125

De druk in de lymfevaten is laag. Waardoor stroomt het lymfe toch maar 1 kant op?

blz 125

Lymfevaten stelsel

Lymfevaten en lymfeknopen/klieren

Lymfe komt bij het hart 

weer in het bloed

Lymfe en lymfevaten

• afweersysteem
• weefselvocht met witte bloedcellen
• lymfeklieren filteren lymfevloeistof
• lymfe helpt met afvoeren vocht terug naar het bloed

lymfe

• Weefselvloeistof die niet teruggaat in de haarvaten wordt afgevoerd door het lymfestelsel ->lymfe.
• In de lymfeknopen wordt de lymfe gezuiverd van ziektekiemen.
• De lymfeknopen maken witte bloedcellen.
• De lymfevaten komen samen in enkele grote aders, in de (bovenste holle ader) bij het hart

Lymfevat in detail: 

Lymfevat

Gaat van het weefsel naar de holle ader

• lijkt op een ader: 
  
• heeft kleppen, 
  
• dunne wand, 
  
• geen druk
  

Anders dan bij een ader:

• geen bloed
  
• Open begin 
  

Lymfe

LET OP:

•  Bloedplasma  dat uit het bloedvat naar het weefsel gaat heet weefselvocht
• Weefselvocht dat het lymfevat in gaat, heet lymfe
• Het verschil:

Bloedplasma bevat veel voedingsstoffen en zuurstof, weinig afvalstoffen

Lymfe bevat weinig voedingsstoffen en zuurstof, 

veel afvalstoffen

Bloedplasma

Weefselvloeistof

Lymfe

Leg uit waarom je lymfeklieren in je hals opzetten als je snip verkouden bent.

Klaar is bezig met huiswerk

Doelen eigen maken:

HUISWERK:

- §8.3: 2, 4, 7, 8, 10, 12, 14, 15 en 16 (maken en nakijken)

- Niet verplicht wel handig:

Maak een samenvatting/mindmap of begrippenlijst. 

Keuze:

- Bekijk deze Lessonup die gedeeld is via Lessonup.

Les afsluiting:

Gewerkt aan de volgende doelen:

Huiswerk

§8.3: 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14 en 16 (maken en nakijken)

Zorg dat je §8.3 kent, maak samenvatting, begrippenlijst of mindmap.

Volgende les

Terugblik §8.3 test jezelf of je de doelen beheerst.

Uitleg § 8.4