ASS (basisinfo)

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Autismespectrumstoornis

MZ

Autisme spectrum stoornis

= ASS

• Onder deze paraplu vallen de stoornissen in het informatieverwerkingssysteem van de hersenen

Vormen van autisme (wordt nu niet meer gebruikt)

• Autisme Spectrum Stoornis (ASS)  > DSM 5 worden PDDNOS, klassieke en asperger samengevoegd

• Klassiek Autisme  (moeite met communicatie, hyper, somber, dwangmatig, ongeremd gedrag)

• de stoornis van Asperger  (normale tot hoge intelligentie, emoties, uitdrukkingen)

• PDD-NOS ''Pervasief'' (Problemen op verschillende ontwikkelingsgebieden. sociale, emotionele communicatieve problemen)

In de DSM 5 staan niet meer verschillende soorten autisme (bijv. klassiek autisme, syndroom v. Asperger of autisme door het syndroom van Rett), maar valt alles onder de ‘autismespectrumstoornissen’
Binnen de diagnose ASS wordt wel onderscheid gemaakt in ernst: 

Graad 1 (enige ondersteuning nodig); 

Graad 2 (wezenlijke ondersteuning nodig);  

Graad 3 (intensieve ondersteuning nodig)

Ook wordt onderscheid gemaakt op basis van de aan-/afwezigheid van: 
 - een intellectuele stoornis          
 - een taalstoornis
 - een medische of genetische afwijkingen of omgevingsfactor 
 - een andere ontwikkelings-, mentale of gedragsstoornis  

- acathesie of catatonie (motorisch overmatig doelloos bewegen of onbeweeglijkheid 

ASS in de DSM5

• A Blijvende tekorten in sociale communicatie en interactie in allerlei situatie, niet door een ontwikkelingsachterstand.
  
• B Door herhaling gekenmerkte gedragspatronen, beperkte interesses en beperkte activiteiten; in allerlei situaties.
  
• C Verschijnselen zijn aanwezig vanaf de vroegste kindertijd (maar worden soms pas later onderkend)
  
• D Verschijnselen veroorzaken klinisch relevante verstoring van het huidige functioneren in sociale of op andere belangrijke gebieden.
  
• E De stoornissen worden niet beter verklaard uit een intelligentiestoornis of globale ontwikkelingsachterstand en de sociale communicatie is minder dan past bij het cognitieve niveau.
  

5 criteria voor diagnose ASS

Criterium A

Blijvende tekorten in sociale communicatie en interactie, die niet verklaard kunnen worden door ontwikkelingsachterstand, en die in allerlei situaties blijken, te weten:

- tekorten in sociaal-emotionele wederkerigheid

- tekorten in het voor sociale omgang gebruikelijke non-verbale communicatieve gedrag

- tekorten in aangaan, onderhouden en begrijpen van relaties.

Criterium B

Door herhaling gekenmerkte gedragspatronen, beperkte interesses en beperkte activiteiten; in allerlei situaties, blijkend uit minimaal twee van de volgende vier gedragskenmerken:

- herhaling en stereotypie in motorisch gedrag, spreken en/ of gebruik van voorwerpen.

- overmatig en star vasthouden aan routines en/of geritualiseerde patronen van verbaal of non-verbaal gedrag.

- zeer beperkte, gefixeerde belangstellingen.

- over- of onderreageren op zintuiglijke waarnemingen of ongewone aandacht voor zintuiglijk waarneembare aspecten van de omgeving.

Communicatie en autisme

Iemand met autisme communiceert op een andere manier. 

Hij maakt anders contact, gebruikt woorden en taal op een unieke manier en begrijpt soms niet wat jij bedoelt. 

De oorzaak hiervan ligt in de andere manier van informatieverwerking. 

Iemand met autisme neemt de wereld waar als losse brokjes informatie, zonder verbanden. 

Ook kan hij zich niet inleven in de innerlijke wereld van anderen. 

Communicatie bij spanning en overprikkeling

Als iemand met autisme gespannen of overprikkeld is, kan hij 

. 

Zijn hoofd zit vol, hij is alleen nog bezig met overleven. 

Duidelijkheid, korte boodschappen en directe instructies bieden rust en houvast. 

Emotioneel geladen boodschappen maken de innerlijke onrust en verwarring groter. 

David komt overprikkeld van school. Zijn moeder zegt: ‘Hang je jas aan de kapstok. Pak je koptelefoon en ga muziek luisteren.’ David weet wat er van hem verwacht wordt, doet dit en komt tot rust. 

Begrijpen van een boodschap

Mensen met autisme begrijpen verbale en non-verbale boodschappen soms niet of anders dan bedoeld. 

‘Jij bent een lekker ding!’         Wat smaakt er lekker aan hem? 

Door het missen van de context, neemt hij de boodschap letterlijk op. 

‘Gaan met die banaan!’

Het begrijpen van een boodschap of instructie kost mensen met autisme extra verwerkingstijd. 

• Puzzelen wat er bedoeld wordt. 
  
• Geen onderscheid tussen hoofd- en bijzaken, 
  

Boodschap opdelen in stapjes

Visuele ondersteuning (lijstjes of pictogrammen)

Taalgebruik

Sommigen lijken een heel uitgebreide woordenschat te hebben. 

Toch weten ze niet altijd wat er bedoeld wordt met de woorden die ze gebruiken. 

Echolalie: napraten zonder de betekenis van een woord goed te begrijpen (papegaaien)

Verwijzen naar een detail of deelaspect.

juffrouw Staartje, omdat ze haar haren altijd in een staartje draagt.

Wat niet gezegd wordt, is er niet

Vaak pikken mensen met autisme geen informatie op die niet gezegd wordt. 

Letterlijke boodschap, zonder de intentie erachter. 

 

Bas was aan het vertellen tegen zijn begeleider. Hij bleef doorgaan, ook al had de begeleider al meermalen non-verbaal aangegeven dat hij wilde afronden. Toen zei de begeleider dat het al laat werd. Bas keek hem aan en vertelde verder. Hij begreep niet dat de begeleider het gesprek wilde afronden. De begeleider had beter letterlijk kunnen zeggen: 

‘Bas, over vijf minuten stoppen we met het gesprek. Volgende week kom je op vrijdag hiernaartoe. Dan praten we verder.’

Kenmerken van autisme

Autisme-spectrumstoornissen

Hieronder staan 4 groepen kenmerken die passen bij ASS. Geef bij iedere groep minimaal 2 concrete voorbeelden. Bijv. 'symbolen niet begrijpen' bij 'weinig verbeeldingsvermogen'.

1) Relatie- en contactstoornis          

2) Communicatiestoornis 

3) Afwijkingen in gedrag en spel     

4) Weinig verbeeldingsvermogen 

Opdracht 1

Autisme-spectrumstoornissen

Wat houden de volgende afwijkingen in?

- Verstoring in de 'Theory of Mind'

- Gebrek aan 'Centrale coherentie'

- Verstoorde prikkelverwerking (onder- en overprikkeling)

Opdracht 2

Kenmerken autisme

Vrouwen	Mannen	Beiden
Sociale contacten en vrienschappen zijn vaker aanwezig dan bij mannen met ASS	Minder sociale contacten en vriendschappen	Beperkingen op sociaal en communicatief gebied
Sociaal contact kost veel energie	Doen minder moeite voor sociale contacten	Aanwezigheid stereotype patronen en belangstelling
Verschillende sociale rollen (werknemer, moeder, echtgenoot) kost veel energie	Minder sociale rollen (vader, werk)	Overbelasting kans op burn-out
Comorbiditeit komt vaker voor zoals eetstoornissen, angsten en depressie

Autisme-spectrumstoornissen

1. Hoe vaak komt ASS voor? (Bijv. bij [...] procent van de mensen of bij 1 op de [...] mensen)

2. Wat zijn de oorzaken en/of risicofactoren bij ASS? 

- Spelen genen een rol?

- Hebben omstandigheden in de baarmoeder of problemen rond de geboorte invloed?

- Klopt het dat ASS (deels) veroorzaakt wordt door een gebrek aan liefde en aandacht in de eerste levensjaren?

Opdracht 3

Lange tijd werd gedacht dat het risico op het ontwikkelen van ASS grotendeels genetisch bepaald is. Recentere studies laten een complexer beeld zien, waarbij autisme voor 50-91 procent te verklaren zou zijn op basis van genetische factoren. 

Bij de meeste mensen ligt de oorzaak waarschijnlijk in een (unieke) combinatie van genen en omgevingsfactoren, die elkaar wederzijds beïnvloeden. 

Omgevingsfactoren

Er zijn vooral aanwijzingen dat verschillende risicofactoren tijdens de zwangerschap, rond en na de geboorte van het kind van invloed zouden kunnen zijn bij het ontstaan van autisme.

Hogere leeftijd van de ouders bij de geboorte samenhangt met een verhoogd risico op ASS bij hun kind.

Er zijn aanwijzingen dat moeders met diabetes of obesitas een grotere kans hebben een kind met autisme te krijgen. Verschillende studies vinden een relatie tussen infecties bij de moeder tijdens de zwangerschap en ASS bij het kind. (o.a. rubella-infectie, mazelen, bof, cytomegalovirus en bacteriële infecties)

Weinig aanwijzingen voor een relatie tussen griep tijdens de zwangerschap en de kans op ASS bij het kind. Wel lijkt koorts tijdens de zwangerschap verband te houden met een verhoogde kans op ASS bij het kind. Dit effect lijkt te kunnen worden voorkomen door medicijnen die de koorts onderdrukken.

Sterke aanwijzingen dat extreme vroeggeboorte of een erg laag geboortegewicht een risicofactor vormt voor het krijgen van een kind met autisme. Dit geldt ook voor complicaties tijdens de bevalling die leiden tot zuurstoftekort in de hersenen van de baby.

Toxische stoffen

Beperkte aanwijzingen zijn voor een verband tussen ASS en blootstelling aan giftige stoffen, zoals zware metalen en pesticiden. Een onderzoek bij tweelingen waarvan één van de twee autisme had en de ander niet, vond meer lood in de melktanden van de persoon met autisme, dan bij hun tweelingbroer of -zus zonder autisme.

Ook werd er een verband gevonden tussen blootstelling van moeders aan insecticiden in de vroege zwangerschap en het risico op autisme bij hun kind. Ook is er mogelijk een verband tussen luchtverontreiniging door verkeer tijdens de zwangerschap en ASS bij kinderen, maar onderzoek is niet eenduidig hierover.

Verschillende studies vonden dat het gebruik van foliumzuur tijdens de zwangerschap samenhangt met een kleinere kans op ASS bij het kind. Dergelijke resultaten werden ook gevonden voor het slikken van multivitaminen tijdens de vroege zwangerschap.

Geen verband met de BMR-vaccinatie

https://www.nji.nl/autisme/oorzaken-en-risicofactoren

Autisme-spectrumstoornissen

Wat is de relatie tussen ASS en intelligentie (IQ)?

- Komt verstandelijke beperking bij mensen met ASS vaker voor dan bij mensen zonder ASS?

- Komt hoogbegaafdheid bij mensen met ASS vaker voor dan bij mensen zonder ASS?

- Is er bij ASS sprake van verschil tussen verbale en performale intelligentie?

Opdracht 4

30% verstandelijk beperkt, rest een normale tot hoognormale intelligentie (3% hoogbegaafd t.o.v. 2% algehele bevolking)

https://www.autisme.nl/over-autisme/wat-is-autisme/

https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/hoogbegaafd-en-een-ontwikkelingsstoornis-geen-twee-dubbel-bijzondere-kinderen-zijn#:~:text=Als%20je%20ADHD%20hebt%2C%20kun,mensen%20met%20autisme%20is%20hoogbegaafd.

Noem minimaal 3 aandoeningen die vaak voorkomen in combinatie met ASS

(noem andere aandoeningen dan verstandelijke beperking)

70% comorbiditeit:

- angststoornissen

- adhd

- agressieregulatiestoornis / ODD

- stemmingsstoornis

- slaapstoornis

- epilepsie

- dwang / tics

- eetproblemen

- motorische problemen

- syndromen

70% comorbiditeit

- angststoornissen

- ADHD

- agressieregulatiestoornis / ODD

- stemmingsstoornis

- slaapstoornis

- epilepsie

- dwang / tics

- eetproblemen

- motorische problemen

- syndromen

Opdracht 5

1. Welke kenmerken van autisme zien en horen jullie bij Kees?

2. Welke indruk van de intelligentie (IQ) van Kees krijg je? Past zijn zelfstandigheid in dagelijks functioneren bij dit intelligentieniveau?

Klik op link

npo.nl

Wat zijn kenmerken van autisme?

1. Weinig inlevingsvermogen, beperkte interesses, behoefte aan structuur.
2. Verlatingsangst, snel afgeleid, abstract taalgebruik..
3. Chaotisch, snel afgeleid, geen emoties kunnen lezen.
4. Verlatingsangst, abstract taalgebruik, chaotisch..

Erfelijke factoren spelen een rol bij het ontstaan van autismespectrumstoornissen

1. Juist
2. onjuist

Autismespectrumstoornissen behoren tot de groep van "Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen"

1. juist
2. onjuist

Behandeling

ASS is niet te genezen.

Begeleiding en training, ook van de omgeving, kan wel helpen om beter met beperkingen om te gaan. 

Behandeling van co-morbiditeit (wat vaak voorkomt) kan ook helpen bij het omgaan met de beperkingen van ASS en/of deze verminderen.