2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk

H2 Wereldbeeld

Domein Wereld

H4

Lesdoel

• Je begrijpt het verband tussen het verschil in welvaart aan de ene kant en de verdeling van de beroepsbevolking aan de andere kant.
• Je kunt landen indelen naar, centrum, semiperiferie en periferie op basis van een aantal kenmerken.
  
• Je kunt de ongelijke welvaartsverdeling in de wereld verklaren aan de hand van interne- en externe factoren.
• Je kunt uitleggen op welke manier de nieuwe internationale arbeidsverdeling gevolgen heeft voor het centrum-periferie model.

Welke algemene regel kan je uit de kaart opmaken?

Gebruik een hoe-hoe zin.

Welke algemene regel kun je uit deze kaart halen?

Gebruik een hoe-hoe zin. 

semi-periferie

Centrum

Periferie

Interne factoren

- natuurlijke factoren

- menselijke factoren

Externe factoren

Afhankelijkheidsrelaties centrum - periferie

 Ongelijke uitwisseling van:

- goederen

- kennis

- kapitaal

--> Internationale arbeidsverdeling --> ruilvoetverslechtering

--> vernietiging ambachten door goedkope importproducten

Verdeling van welvaart

Globalisering heeft ervoor gezorgd dat de verdeling van welvaart in de wereld ongelijk is, er vormen zich 3 groepen:

1. Centrumlanden (rijk, vb. NL)
2. Semiperiferie (opkomende landen, vb. China)
3. Periferie (arm/ontwikkelingslanden, vb. Afghanistan)

Centrum-periferie model

Dit model laat de dominante rol van rijke landen/regio's zien en de afhankelijkheid van arme landen/regio's.

Traditionele internationale arbeidsverdeling

Periferie

grondstoffen

+

landbouw
producten

Semi-periferie

(laagwaardige)

industrie producten

assemblage

Centrum

onderzoek

ontwerpen

ontwikkelen

hoogwaardige producten

Dit model laat de dominante rol van de rijke landen zien en de afhankelijkheid van arme landen in bijvoorbeeld de ongelijke uitwisseling van:

1. goederen: grondstoffen zoals olie, hout en ertsen worden goedkoop uitgevoerd naar centrumlanden, terwijl de periferie veel duurdere eindproducten zoals machines importeert;

2. arbeid: ongeschoolde arbeidsmigranten uit de periferie en hoogopgeleide technici uit het centrum;

3. kapitaal: investeringen en leningen uit het centrum en de aflossing van schulden door de periferie.

Oorzaken ongelijke welvaartverdeling

Oorzaken van de ongelijke welvaartsverdeling in de wereld:

1. Interne oorzaken --> natuurlijk (vb. droogte of gebrek aan natuurlijke hulpbronnen) of menselijke (vb. oorlog of corruptie).

2. Externe oorzaken --> de relatie van een ontwikkelingsland met rijkere landen.

1. Interne oorzaken ongelijke verdeling

2. Externe oorzaken ongelijke verdeling

Tot slot

Hoe zie je aan de verdeling van de beroepsbevolking in welke fase van ontwikkeling een land zit?

Exportpakket

De arbeidsverdeling kan je uit het exportpakket en de beroepsbevolking herleiden. 

Veel hoogwaardige goederen? 

--> centrumland. 

Wereldhandelsstromen...

Wereldwijde oliehandel

Wereldwijde bierhandel

Opdracht

Stap 1: Ga naar http://wits.worldbank.org/visualization/detailed-country-analysis-visualization.html (link via its learning)

Stap 2: Bekijk het exportpakket van: Niger, Belgium, Angola en Cambodia. Noteer de namen van de landen en noteer hierachter wat de drie belangrijkst exportproducten zijn inclusief het percentage.

Stap 3: Noteer erachter of volgens het exportpakken het een periferie, semiperifierie of centrumland is en leg uit waarom.

Stap 4: Zoek zelf minstens één periferie en semiperiferie land. Leg je keuze uit aan de hand van het exportpakket.

Stap 5: Bij je gekozen landen onderzoek je of er door de tijd heen een verandering is in export. Kies verschillende jaartallen om te onderzoeken of er een ontwikkeling zichtbaar is. 

Aan de slag!

Maak opdrachten 2.4 route B