2.1 Handel en nijverheid in de Republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leerdoelen

• Je kunt een beschrijving geven van de economie van de Republiek.
  
• Je kunt uitleggen hoe de economie van de Republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC en de WIC daarbij hadden. 
• Je kunt een verband leggen tussen de driehoekshandel, de slavenhandel en de plantageslavernij.

Antwerpen verliest haar positie aan Amsterdam

• Tot 1585 was Antwerpen in de Nederlanden de belangrijkste handelsplaats. Hier kwamen verschillende handelsroutes bij elkaar: uit het Oostzeegebied, het Middellandse Zeegebied en zelfs Azië.
• Maar in 1585 werd Antwerpen heroverd door de Spanjaarden en werd de haven geblokkeerd door opstandelingen uit het noorden. Daardoor stortte de handel in en vertrokken veel handelaren met hun kennis en kapitaal naar het Noorden (Amsterdam)

0

Een 'Gouden Eeuw'

• Door de Oostzeehandel (graan was er in overvloed) konden boeren zich specialiseren in de productie van: boter, kaas en vlees!
• Met handel, nijverheid, landbouw en visserij werd de Republiek het rijkste land van Europa!
• De grachtengordel werd symbool van de Gouden Eeuw. Er werden herenhuizen en pakhuizen gebouwd.

Pakhuizen

• Goederen werden opgeslagen om daarna verkocht te worden (stapelmarkt)
• Amsterdam als centrum van het kapitalisme

De VOC (1602-1799)

• 1596: eerste reis De Houtman naar Oost-Indie
• Na 1596: de zeeroute lag nu open en er ontstond veel concurrentie tussen Hollandse compagnieën
• Oplossing in 1602 door de Staten Generaal: oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie
• De VOC kreeg het monopolie op de handel in Azië ----> geen concurrentie -----> meer winst!
  

Bevoegdheden VOC

• Verdragen sluiten (met

       inheemse vorsten)

• Forten en    

       handelsposten bouwen

• Oorlog voeren

VOC geweld door J.P. Coen

• 1619: Jacatra op Java werd verwoest en hij stichtte het nieuwe hoofdkwartier van de VOC: Batavia
• 1621: Molukse eiland Banda werd uitgemoord (ontvolkt) waarna slaven moesten werken op specerijplantages

0

West Indische Compagnie (1621-1792)

• Opgericht in 1621 voor de handel met Amerika en W-Afrika
• Ook de WIC kreeg een handelsmonopolie
• Problemen:

- Spanje  en Portugal heersten vooral over Amerika

- G.B. en Frankrijk stichtte kolonies in Caraïbisch gebied

• Kaapvaart: De WIC moest in de 80 jarige oorlog ook meevechten tegen Spanje op  

      zee (1628 zilvervloot veroverd door Piet Hein)

• De WIC deed ook mee aan de slavenhandel

Begrippen

• Oostzeevaart
  : Handel tussen Nederland en het Oostzeegebied. 
• Handelskapitalisme: Een vorm van economie waarin het meeste geld wordt verdiend in de handel. 
• Stapelmarkt: Plaats waar ingekochte producten worden opgeslagen om vandaaruit weer te worden verhandeld.
• wereldeconomie: Een economie die zich over de hele wereld uitstrekt, doordat producten uit landen van de hele wereld worden verhandeld.
• Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC): Handelsmaatschappij die in de Republiek als enige met Azië mocht handelen. 
• 
  Handelsmonopolie: Het recht om als enige handel te mogen drijven met een bepaald gebied. 
• West-Indische Compagnie (WIC): Handelsmaatschappij die in de Republiek als enige met Amerika en West-Afrika mocht handelen.
• Driehoekshandel: De handel tussen Europa, West-Afrika en Amerika (op de kaart te zien als een driehoek). 
• 
  Plantageslavernij: Gedwongen arbeid door slaven op tropische landbouwbedrijven waar één product werd verbouwd.