3.2 De nieuwe kaart van Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

3.2 De nieuwe kaart van Europa

Leerdoel

In deze paragraaf leer je: 

- Waardoor staten in Europa uiteenvallen en nieuwe staten ontstonden.

- Hoe de communisten de macht grepen in Rusland.

- Hoe de Sovjet-Unie ontstond en een totalitaire dictatuur werd. 

Wat weet jij eigenlijk van het Communisme?

Nederland speelde een belangrijke rol tijdens de eerste wereldoorlog

1. Juist
2. Onjuist

Wat is de directe oorzaak van de eerste wereldoorlog

1. Nationalisme
2. Militarisme
3. De moord op de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije
4. De wapenwedloop

Nieuwe staten

• Geallieerden sloten vredesverdrag met Duitsland
• 1919: Verdrag van Versailles
• Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse rijk vielen uiteen
• Volken wilden een eigen staat -> nationalisme
• Joegoslavië: Kroatië, Servië en Bosnië
• Deel Ottomaanse rijk werd Turkije

Verliezers

" Na de Eerste wereldoorlog sloten de overwinnaars met Duitsland het verdrag van Versailles. Duitsland werd gestraft. Oostenrijk(-Hongarije) en het Ottomaanse rijk vielen uiteen en er ontstonden nieuwe staten"

Verdrag van Versailles

Duitsland was de boeman uit de Eerste Wereldoorlog en moest gestraft worden

Afspraken:

• Inleveren kolonies
• Leger van max. 100.000 mannen
• Herstelbetalingen
• Duitsland moest land afgeven aan Frankrijk en Polen.

Communisten

• Voedseltekorten zorgden voor stakingen en demonstraties
• Oorlog tegen Duitsland ging slecht. Soldaten sloten zich aan bij demonstranten
• Tsaar (Russische vorst) trad af
• Oktober 1917: Staatsgreep Lenin
• Burgeroorlog gewonnen door Lenin

In juli 1918 worden tsaar Nicolaas II (Keizer van Rusland) en zijn gezin

op brute wijze vermoord door de communisten

Dictatuur in Rusland

• Onder leiding van Lenin werd Rusland een dictatuur (alleenheerschappij).
• Het communistische regime (ondemocratische regering) verbood alle andere partijen en onderdrukte de bevolking met terreur (bangmakerij met geweld).
• Tegenstanders werden in concentratiekampen gevangen gezet of vermoord. 
• Lenin werd opgevolgd door Stalin. Hij was een nóg strengere dictator. Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire staat: waarin de overheid de samenleving volledig wilde beheersen.

In een dictatuur hebben meerdere mensen de macht

1. waar
2. niet waar

Lenin: 1917 - 1924

Stalin: 1928 - 1953

Jozef Stalin

• Jozef Stalin wint machtsstrijd --> concurrenten werden vermoord
• 1928: invoering planeconomie 
• Totalitaire dictatuur:

1. Leiderschapsverheerlijking
2. Censuur (Controlerende macht overheid)
3. Propaganda (communicatiemiddel om mening van het volk te beïnvloeden)
4. Terreur (bangmaken met geweld)

• Tegenstanders in goelags

Planeconomie

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
• De staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

Goelag

Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.

In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

Veel van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden

Navalny

...een strafkamp waar o.a. Navalny (politieke tegenstander van Poetin) zit opgesloten. 

Begrippen uit deze les

• concentratiekamp
  
• communist
  
• dictatuur
  
• dictator
• planeconomie

Begrippen uit deze les

• radicaal
• regime
• terreur
  
• totalitair
• nationalisme 

S.O. (Schriftelijke overhoring):

Volgende week:
S.O. over paragraaf
3.1 en 3.2 

Begrippen en wie, wat, waarom belangrijk!

Huiswerk

3.2 De nieuwe kaart van Europa
Vraag 1, 2, 3, 5