Les 4: Goed verzekerd!

• NT2
• MBO
• Studiejaar 2

Grammatica

Voorzetsels

Voorzetsels

Voorzetsels kun je in categorieën indelen:

• plaats
• tijd
• beweging/richting
• relaties
• werkwoorden met vaste voorzetsels
• scheidbare werkwoorden

Voorzetsels van plaats

Voorzetsels van plaats

Voorzetsels van plaats geven aan waar iets is.

Je kunt er ... de kast achter zetten.

Voorzetsels van plaats

Voorbeelden van voorzetsels van plaats zijn:

in, voor, achter, op, onder, boven, naast, bij, aan, tegen, tussen, tegenover, om, rond, rondom, buiten, binnen, binnenin, voorbij

... de kast

Voorzetsels van plaats

Voorbeeldzinnen van voorzetsels van plaats zijn:

De moeder staat voor het huis.

De vader is in het huis.

De dochter speelt in de tuin achter het huis.

de banaan ligt..... de kiwi

1. naar
2. voor
3. bij
4. naast

zij leren de Nederlandse taal..... school.

1. op
2. met
3. aan
4. voor

de auto staat...... het huis geparkeerd

1. voor
2. op
3. met
4. van

Nederland ligt...... Europa.

1. aan
2. van
3. in
4. met

de pennen liggen...... de doos

1. voor
2. met
3. van
4. in

De jongen woont ..... de vierde verdieping

1. op
2. van
3. naar
4. in

maak een zin met 'achter'

Voorzetsels van tijd

Voorzetsels van tijd

Voorzetsels van tijd geven aan wanneer iets is.

Je kunt er vaak ... het feest achter zetten. 

Voorzetsels van tijd

Voorbeelden van voorzetsels van tijd zijn:

om, op, in, voor, na, over, binnen, van, vanaf, sinds, tot, tot aan, aan, van..tot, rond, tegen, over, door, gedurende, tijdens

... het feest

Voorzetsels van tijd

Voorbeeldzinnen van voorzetsels van tijd zijn:

Hij blijft hier tot zaterdag.

Zij begint vanaf dinsdag met haar nieuwe baan.

Ik ben hier sinds vorige week. 

Welke zin betekent:
Kom je rond 17.00 uur?

1. Kom je om ongeveer 5 uur 's morgens?
2. Kom je ongeveer om 5 uur 's middags?
3. Kom je na 5 uur 's middags?
4. Kom je om 5 uur 's middags?

Wat is goed?

1. De les begint rond 9.00 uur.
2. De les begint binnen 9.00 uur.
3. De les begint na 9.00 uur.
4. De les begint om 9.00 uur.

Wat is fout?

1. De kerstvakantie begint op 25 december.
2. De kerstvakantie is tot en met 9 januari.
3. De kerstvakantie is tot 10 januari.
4. De kerstvakantie is tot en met 10 januari.

Voorzetsel bij werkwoorden

Werkwoorden met vaste voorzetsels

Veel werkwoorden hebben een combinatie met een vast voorzetsel.

In je boek vind je een lijst van deze combinaties.

Werkwoorden met vaste voorzetsels

Voorbeelden van werkwoorden met vaste voorzetsels zijn:

aandacht vestigen op

houden van

communiceren met

zich bemoeien met

Kun je reageren ... mijn e-mail?

1. naar
2. op
3. met
4. voor

Ik heb een hekel ... de winter.

1. aan
2. voor
3. van
4. bij

Hij geniet ... zijn drankje op het terras.

1. voor
2. met
3. van
4. over

De medewerkers moeten wennen ... de nieuwe werktijden.

1. met
2. voor
3. aan
4. bij

Het mooie weer heeft invloed ... mijn humeur.

1. van
2. op
3. tegen
4. aan

De cursist is benieuwd ... het resulaat van zijn toets.

1. met
2. om
3. aan
4. naar

Voorbeelden

• reageren op
• een hekel hebben aan
• genieten van
• invloed hebben op
• benieuwd zijn naar

Oefening 1

Opdracht: Goed of fout? 

1. Wij sparen voor onze zomervakantie.
2. Lars heeft zin aan zijn nieuwe werk.
3. "Ik ben zo trots met je!"
4. Hans is benieuwd na de uitslag van zijn bloedonderzoek.
5. Katten zijn gek met kattensnoepjes.
6. "Zorg jij voor de borrelhapjes?"
7. De meeste mensen verbazen zich door de drukte in de stad.
8. Mia slaagde vorig jaar voor het Staatsexamen Programma I.

Oefening 1 - Antwoorden

Opdracht: Goed of fout? 

1. Wij sparen voor onze zomervakantie.
2. Lars heeft zin aan zijn nieuwe werk.
3. "Ik ben zo trots met je!"
4. Hans is benieuwd na de uitslag van zijn bloedonderzoek.
5. Katten zijn gek met kattensnoepjes.
6. "Zorg jij voor de borrelhapjes?"
7. De meeste mensen verbazen zich door de drukte in de stad.
8. Mia slaagde vorig jaar voor het Staatsexamen Programma I.

Voorbereiden

Opdracht: Kijk 1 minuut naar de onderstaande werkwoorden + voorzetsels. Schrijf niets op.

• informeren naar
  
• sparen voor
  
• trots zijn op
  
• slagen voor
  
• solliciteren naar
  
• zorgen voor 

• wennen aan
  
• zin hebben in
  
• zich verbazen over 
• beginnen met
  
• gek zijn op
  
• ervaring hebben met

Oefening 2

Opdracht: Vul het goede voorzetsel in. Kies uit: aan - op (2) - met (2)- naar - voor (2)

1. Saskia is geslaagd ___ haar rijexamen.
2. Vorige week heb ik gesolliciteerd ___ de functie Winkelmedewerker bij IKEA.
3. Mijn zus en ik zijn gek ___ lezen.
4. "Wie van jullie heeft ervaring ___ Microsoft Excel?"
5. Zijn ouder zijn ontzettend trots ___ hem!
6. "Wanneer beginnen jullie ___ de verbouwing?"
7. Sinds vorig jaar spaar ik ___ een nieuwe telefoon.
8. Ik moet wennen ___ het weer in Nederland.

Oefening 2 - Antwoorden

Opdracht: Vul het goede voorzetsel in. Kies uit: aan - op - met - naar - voor 

1. Saskia is geslaagd voor haar rijexamen.
2. Vorige week heb ik gesolliciteerd naar de functie Winkelmedewerker bij IKEA.
3. Mijn zus en ik zijn gek op lezen.
4. "Wie van jullie heeft ervaring met Microsoft Excel?"
5. Zijn ouder zijn ontzettend trots op hem!
6. "Wanneer beginnen jullie met de verbouwing?"
7. Sinds vorig jaar spaar ik voor een nieuwe telefoon.
8. Ik moet wennen aan het weer in Nederland.

Uitleg

Voorbeeld: 

• Ik spaar voor een reis naar Azië. 
• Ik spaar ervoor.

• Enesa went aan haar nieuwe kapsel.
• Enesa went eraan.

• Enesa moet wennen aan haar nieuwe kapsel. 
• Enesa moet eraan wennen.

Uitleg

Let op!

Je kunt dit niet bij mensen doen:

• Ik ben trots op mijn dochter.
• Ik ben er trots op.

Als het niet over mensen gaat, kun je 'er' gebruiken, behalve als het werkwoord een vorm van 'zijn' of 'hebben' is:

• Ik ben trots op mijn werkervaring.
• Ik ben trots erop.
• Ik ben er trots op.

Oefening 3

Opdracht: Verander de zin. Gebruik 'er'. Soms kun je 'er' niet gebruiken. Verbeter dan niet de zin, maar schrijf op waarom je 'er' niet kunt gebruiken.

1. De cursist slaagde voor alle examens.
2. De familie verheugt zich op de bruiloft.
3. Zijn broer heeft spijt van zijn studiekeuze.
4. De docenten zijn tevreden met de resultaten.
5. Amir is al twee maanden verliefd op Lisa.
6. Haar opa gaat stoppen met roken.

Klaar? Kies een werkwoord + vast voorzetsel uit de lijst en verander de zin. Gebruik 'er'.

Oefening 3 - Antwoorden

Opdracht: Verander de zin. Gebruik 'er'. Soms kun je 'er' niet gebruiken. Verbeter dan niet de zin, maar schrijf op waarom je 'er' niet kunt gebruiken.

1. De cursist slaagde voor alle examens = De cursist slaagde ervoor.
2. De familie verheugt zich op de bruiloft = De familie verheugt zich erop.
3. Zijn broer heeft spijt van zijn studiekeuze = Zijn broer heeft er spijt van.
4. De docenten zijn tevreden met de resultaten = De docenten zijn er tevreden mee.
5. Amir is al twee maanden verliefd op Lisa. = Geen 'er', want het gaat over mensen.
6. Haar opa gaat stoppen met roken. = Haar opa gaat ermee stoppen.

Voorzetsels van beweging en richting

Voorzetsels van beweging en richting geven aan:

waar iets heen gaat of waar iets vandaan komt;

waar iets doorheen gaat;

waar iets langs komt.

samen met een werkwoord van beweging zoals gaan of komen. 

Voorzetsels van beweging of richting

Voorbeelden van voorzetsels van beweging of richting zijn:

naar, naar ... toe, tot, tot aan, in, op, uit, van, vanaf, langs, door, over, via, over ... heen, onder ... door, om, om ... heen, tegen, tegen ... aan, achter ... om, achter ... langs

Voorzetsels van beweging of richting

Voorbeeldzinnen van voorzetsels van beweging of richting zijn:

Hij springt van de trap.

De baby kruipt onder de tafel door.

We rijden langs de kust. 

Zij gaat naar huis. 

Voorzetsels van relaties

Voorzetsels van relaties (tussen mensen en dingen) geven aan:

van wie het is;

voor wie het is;

met wie je iets doet of met wie je iets hebt gedaan;

door wie of door wat;

aan wie of tegen wie. 

Voorzetsels van relaties

Voorbeelden van voorzetsels van relaties zijn:

van, voor, aan, door, met, zonder, tegen, behalve, vanwege, wegens, volgens, dankzij, ondanks, namens, per

Voorzetsels van relaties

Voorbeeldzinnen van voorzetsels van relaties zijn:

Deze pen is van mij.

De vriendinnen gaan zonder hun ouders op vakantie.

De meerderheid is tegen het voorstel. 

Verschillende functies voorzetsels

Hetzelfde voorzetsel kan op verschillende manieren worden gebruikt. Bijvoorbeeld:

Hij viel van het dak. (beweging)

Het boek is niet van mij. (bezit, relatie)

Het kantoor is open van negen tot vijf uur. (tijd)

Ik houd niet van chocola. (vast voorzetsel)

Deze stoel is van eikenhout gemaakt. (eigenschap, relatie)

Scheidbare werkwoorden

Let op!

Soms heb je te maken met een scheidbaar werkwoord in plaats van met een voorzetsel. Bijvoorbeeld:

Marijke blaast in haar eentje de ballonnen op. (opblazen)

De meisjes kijken elkaar verbaasd aan. (aankijken)

Zinnen schrijven

Opdracht:

Schrijf een zin met een voorzetsel:

1. van plaats

2. van tijd

3. van beweging/richting

4. van relatie

5. met een werkwoord met een vast voorzetsel

Schrijf je zin hier op

Taak 4: Goed verzekerd!

Lezen, praten en schrijven over het eigen risico bij een zorgverzekering.

Taak 4

Luister naar de tekst

Onderstreep de nieuwe woorden

We bespreken de tekst en de nieuwe woorden

We nemen samen de woordenlijst door

Woordcombinaties

een verzekering afsluiten, de hoogte van het eigen risico, zorgkosten maken, Ziekenhuiskosten vallen onder het eigen risico, in termijnen afschrijven, het eigen risico opmaken, contact opnemen.

Opdracht

Zoek en onderstreep de scheidbare werkwoorden in de tekst.

Kies 1 scheidbaar werkwoord uit de tekst en gebruik het in een zin.

Kies 1 van de zinnen uit het huiswerk (hoofdzin + bijzin) en schrijf het hier op

Opdrachten

2: Praat samen

3: Maak de opdracht zelf

4/5: Maak zelf, we bespreken samen

5: Schrijf een e-mail

6: Praat samen over de situaties