Je inleven

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1

Je inleven

Uitleg 1 Wat zijn normen en waarden?

In een 17e-eeuws boekje voor schoolmeesters staat dat meesters leerlingen mogen slaan. Wel waarschuwt de schrijver: ‘Liever niet tot bloedens toe.’ Dit is een voorbeeld van een norm op school die wij (gelukkig) niet meer kennen. Als je mensen in het verleden wilt begrijpen, moet je snappen dat mensen vroeger andere normen en waarden hadden. Daardoor vonden mensen vroeger soms dingen gewoon, die wij nu onbegrijpelijk vinden.

Met normen bedoelen we regels waaraan iedereen zich moet houden, bijvoorbeeld: afval gooi je in de prullenbak, diefstal is verboden.

Met waarden bedoelen we zaken die mensen belangrijk vinden in hun leven, zoals eerlijkheid, gehoorzaamheid of vriendelijkheid.

Welke uitspraak is een norm en welke is een waarde?

1. Hondenpoep ruim je op.
   
2. Je bent voor vrijheid van godsdienst.
   
3. Je vindt het belangrijk dat mensen respect hebben voor elkaar.
   

Bron 

 Veel mensen zijn bang dat robots de wereld zullen overnemen. Zijn die bangeriken alleen maar bejaarden? Nee, veel meer mensen zijn bang voor bijvoorbeeld robotsoldaten, die ongehinderd door gevoel, iedereen neermaaien die hen voor de voeten loopt. En wie wil er nou een robotchirurg aan zijn bed? Op een conferentie in Londen in 2015 sprak de beroemde wetenschapper Stephen Hawking zijn angst uit voor robots.

De techniek verbetert zichzelf in een steeds hoger tempo. De mens kan die groei niet bijhouden, omdat biologische evolutie daarvoor te traag gaat. De mens wordt dan voorbijgestreefd. Hoe lang het nog duurt voordat dit gebeurt, is nog onduidelijk. Ergens binnen de komende honderd jaar worden computers slimmer dan mensen.

Vragen

A) Waar is Stephen Hawking bang voor? 

B) Lees de bron goed. Op basis van welke kennis doet Hawking zijn voorspelling? 

C) Ben je het met Hawking eens? Leg je antwoord uit. 

D) Over 200 jaar bulderen mensen misschien van het lachen over onze angst voor robots. Bedenk een reden waarom en schrijf dit op. 

V4.2 Andere normen en waarden

Als je mensen in het verleden wilt begrijpen, moet je er rekening mee houden dat mensen vroeger andere normen en waarden hadden. Daardoor vonden mensen vroeger soms dingen heel gewoon, die wij nu onbegrijpelijk vinden. Met waarden bedoelen we zaken die mensen belangrijk vinden in hun leven, bijvoorbeeld behulpzaamheid, eerlijkheid of een goed christen zijn. Met normen bedoelen we regels waaraan leden van een samenleving zich moeten houden, zoals geschreven en ongeschreven wetten en vaste gebruiken. Voorbeelden van normen zijn: ‘afval gooi je in de prullenbak’ en ‘diefstal is verboden’.

Mensen in het verleden hadden meestal heel andere ideeën (normen en waarden) dan mensen nu. Het is de taak van historici om te onderzoeken welke andere ideeën mensen in het verleden hadden en om daarvoor verklaringen te vinden. Op die manier kun je het doen en denken van mensen uit het verleden beter begrijpen.

In deze opdrachten ga je een verklaring zoeken voor de mening van de Spaanse veroveraars over het geloof van de Azteken.

1. Je gebruikt zo min mogelijk plastic.
2. Je komt beloftes na.
3. Je luistert naar je docent.
4. Je pest niet.

A. Duurzaamheid

B. Gehoorzaamheid

C. Respect voor anderen 

D. Trouw

Wat zijn voorbeelden van waarden en welk rijtje van normen? 

1. Noem een norm die voor de Azteken belangrijk was. 
2. Noem een waarde die voor de Azteken belangrijk was.