Schrijven en formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Schrijven en formuleren

Maandag 22 januari

Leerdoelen

Uitleg betogende tekst, blokjesschema

Oefenen met betoog

M. opdracht 2 en 4, blz. 187, 188

Hoe gaan we dit doen?

22-26 januari: theorie over het betoog

29 januari: oefeningen ter voorbereiding, thuis nadenken over onderwerp

1 februari: betogen vergelijken en beoordelen aan de hand van een beoordelingsformulier

5 februari: schrijfplan maken

6 februari: eerste versie schrijven (tijdens de les) 

8 februari: verder met eerste versie schrijven en uittypen (tijdens de les) + inleveren 

12 februari: elkaar feedback geven (tijdens de les)

13 februari: met feedback de definitieve versie schrijven (tijdens de les)

Leerdoelen

Na deze les....

... weet je weer welke begrippen vanuit leesvaardigheid bij elkaar horen en ook gebruikt worden voor het schrijven van een tekst.

...begrijp je waarom het schrijven van een betoog belangrijk kan zijn.

... kun je uitleggen waarom het schrijven van een betoog handig is.

...kun je uitleggen wat de verschillen zijn tussen sterke en zwakke betogen.

Een betoog schrijven

Waarom handig?

- Een belangrijke persoon overtuigen.

-Organisatie, vereniging, stichting etc. overtuigen.

- Later ook handig tijdens studie en werk!

- Familie overtuigen?

Inleiding

Onderwerp - waar gaat het artikel over

Aanleiding - waarom je het artikel schrijft

Mening - wat jouw mening is over het onderwerp.

Let op: vermijd woorden als 'ik vind...', 'mijn mening is..', etc.

Kan wel bij een ingezonden brief, niet bij een artikel!

Kern

Argumenten en onderbouwing bij argumenten

Sterkste argument eerst!

Elke argument staat in een nieuwe alinea

Verbind de alinea's met signaalwoorden die een opsomming aangeven: ten eerste, ten tweede, ook, bovendien, daarnaast, etc.

Tegenargument & weerlegging

De schrijver geeft een tegenargument voor zijn eigen stelling,

hij valt zijn eigen mening dus doelbewust aan. 

Waarom zou hij dat doen?

Tegenargument & weerlegging

De schrijver geeft een tegenargument voor zijn eigen stelling,

hij valt zijn eigen mening dus doelbewust aan. 

Waarom? De schrijver kan hierdoor het tegenargument aanvallen, waardoor hij dit argument kan weerleggen (=tegenspreken). 

Voorbeeld

Stelling: Het is fijn dat de aarde opwarmt.

Argument: We kunnen dan lekker vaak zonnen in Nederland.

Tegenargument op het argument: Maar, de kans dat je huidkanker krijgt wordt hierdoor groter.

Weerlegging op het tegenargument: Als je je goed insmeert met zonnebrand en niet te lang in de zon blijft, is er niets aan de hand. 

Slot

Conclusie

Herhalen van argumenten en je stelling.

Begin met het woord 'dus'.

Blokjesschema

Hier staat het standpunt

argument

argument

tegenargument

weerlegging

Want

Want

Maar

Waarom een blokjesschema

- je kunt controleren of je argumenten wel goed aansluiten bij je mening

- je maakt alvast een structuur voor je tekst

Aan de slag!

Bestudeer de volgende slides, beantwoord de bijbehorende vragen.

Lees het volgende betoog (in delen)

Titel 

Inleiding

Noteer het onderwerp en de mening van de schrijver.

Kern

Middenstuk/Kern

Aan welke eisen voldoet de kern niet?
- gebruik van signaalwoorden
- bijna elke keer een kernzin als 1e zin
- elk argument heeft een eigen alinea
- de argumenten zijn met feiten of
redeneringen uitgewerkt.

Slot

In het slot herhaal je jouw standpunt en geef je een beknopte samenvatting van je argumenten.

Conclusie / samenvatting?

Wat is de conclusie van de schrijver?

Dinsdag 23 januari

Bespreken opdracht 2 en 4

Variatie in taalgebruik

Oefenen met voorbeeldbetogen

Sleepvraag

Wat hoort waar? Sleep de zinnen naar de juiste plek in het argumentatieschema.

De mineralen die we nodig hebben, halen we uit ons eten en niet uit drinkwater

Het is onzin te denken dat je gezonder bent als je meer water drinkt

Te veel water overbelast de nieren

Water is geen energieleverancier

Opdracht betoog

Je schrijft

• individueel
•  een betoog

waarin je 

• een stelling verdedigt
• en onderbouwt met twee argumenten + een tegenargument met weerlegging
  

Beoordeling

Variatie in taalgebruik

• wissel af in woordkeuze
  
• varieer met zinslengte en zinsbouw
  
• schrijf duidelijk: vermijd vage formuleringen
  

Opdracht

• Noteer zoveel mogelijk varianten op het werkwoord ‘vroeg’ in onderstaande zin.
  

De docent vroeg: ‘Hoe is het mogelijk dat ik dit alweer vergeten ben?’

(voorbeeld: de docent schreeuwde, de docent fluisterde, enz.)

Donderdag 25 januari

Bespreken betogen vergelijken

Opdracht variatie in taalgebruik

Onderwerpen betoog: ga op zoek naar informatie over je onderwerp op internet.

Betogen vergelijken

In twee-/drietallen: jullie krijgen twee betogen

- maak van elk betoog een blokjesschema. 

- beantwoord over beide betogen de volgende vragen: 

1. hoe is de inleiding opgebouwd: uitleg onderwerp, aanleiding en stelling?
2. hoe zijn de alinea's in de kern opgebouwd: eerst argument, dan uitleg/voorbeelden?
3. slot: geen nieuwe informatie, herhaling van argumenten en stelling?
   
4. worden er feiten gebruikt in de argumenten?
5. taalgebruik: is het gevarieerd of eentonig? Wordt er niet vanuit de ik-persoon geschreven?

6. Tot slot: welk betoog is volgens jullie het beste en welke het minst goed? Leg uit.

verschillende soorten websites:

1. informatieve sites
2. nieuwssites
3. blogs
4. verkoopsites

Gebruik voor school zoveel mogelijk informatie van 1 en 2

Betrouwbaarheid van teksten

Informatie in teksten is niet altijd betrouwbaar.

Daarom moet je een tekst kritisch lezen.

Als je wilt controleren of een tekst betrouwbaar is, let je op

de bron,  de schrijver, het doel van de tekst.

De bron van een tekst

Een bron moet bij voorkeur actueel zijn en dus niet te lang geleden zijn verschenen.

Dat kun je aan de bronvermelding zien.

Een bron die zo volledig mogelijk informatie geeft, is betrouwbaarder dan een bron die dat niet doet. Dat geldt ook voor een bron die informatie juist en controleerbaar aanbiedt.

De schrijver van een tekst

Een schrijver is deskundig als hij zich uitgebreid in het onderwerp heeft verdiept of een ruime persoonlijke ervaring heeft met het onderwerp.

Het doel van een tekst

Een tekst is objectief en onpartijdig als die alleen maar

informatie geeft.

Een tekst is subjectief en partijdig als die ergens van wil overtuigen of ergens reclame voor maakt. Als een tekst bedoelt is om jou te overtuigen of tot handelen aan te zetten (aansporen iets te doen), moet je dus extra goed opletten.

betrouwbare informatie

Opdracht

Herschrijf onderstaand tekstje zodat er meer variatie ontstaat in

• woordkeuze
  
• zinslengte
  
• zinsbouw (dus de volgorde van zinsdelen in een zin)
  
  
  

Het was een regenachtige dag in februari. Het was even droog. Het regende hiervoor de hele tijd. Heleen had het koud. Ze ging niet graag naar buiten. Ze moest nu wel naar buiten. Ze ging naar de supermarkt. Haar zus had al het eten opgegeten.

Maandag 30 januari

Verder met informatie zoeken

Schrijfplan maken en inleveren

Onderwerpen

• gezonde snacks in schoolkantine

• extra werktijd op school in plaats van huiswerk

• vuurwerkverbod

• telefoonverbod

• verbod op reclames voor kinderen

• vapen

• bewegen op school

• studeren in het buitenland

1. zoek informatie over het onderwerp van jouw keuze

2. Formuleer een stelling over jouw onderwerp

Maandag 29 januari

1. Zoek op je laptop naar informatie over je onderwerp. Plak alle informatie die je vindt in een word-document en noteer de bron eronder. (ongeveer 10 minuten)

2. Vul je schrijfplan in: schrijf in kernwoorden op wat je in de alinea’s gaat schrijven. (ongeveer 20 minuten) ​

3. Maak nu een blokjesschema van je argumentatie om te controleren of je argumenten aansluiten op je stelling. (ongeveer 5 minuten) ​

​

Let op! Volgende les lever je het schrijfplan in!

Het schrijfplan

Waarom?

- Brainstormen, voorbereiden (fase).

- Biedt structuur voor betoog.

- Geeft houvast om alinea's makkelijker te schrijven.

Het schrijfplan

Onderwerp: geeft in paar woorden aan waar jouw betoog over gaat.

Tekstdoel: overtuigen

Inleiding: eerste alinea van de tekst. Geeft aan wat jouw standpunt is over de stelling.

Middenstuk: bevat twee argumenten met onderbouwing én een tegenargument met weerlegging. 

Slot: laatste alinea tekst. Geeft conclusie, samenvatting, advies. Herhaling standpunt uit inleiding.

Donderdag 1 februari

Schrijfplan gemaakt? Alle bronnen mee?

Maandag 5 februari

Schrijfplan gemaakt? Alle bronnen gelezen en gemarkeerd?

Vandaag werk je aan je betoog.

Opdracht:

Het betoog bevat.... 

- 250 tot 500 woorden.

- 2 argumenten én een tegenargument met weerlegging

- goede inleiding (met als laatste zin de stelling) en slot

- signaalwoorden om verbanden aan te geven

- géén vage formuleringen en woorden

Voorbeeld beoordelingsformulier

Stelling

De politie moet worden bewapend met hogedrukverfpistolen

Denk 1 minuut na over deze stelling en bedenk een argument voor óf tegen deze stelling.