Nederland bondgenoot Verenigde Staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

 Nederland als bondgenoot van de Verenigde Staten, soms samen soms kritisch

Leerdoelen 5.6

1. Om welke redenen was Nederland een trouwe bondgenoot van de VS?
   
   
2. Waardoor werd Nederland aan een kritische bondgenoot van de VS?
   
   
3. Wat veranderde er na 1989 in de verhouding tussen Nederland en de VS?

Steden vernield door bombardementen

Fabrieken leeggeroofd, wegen en bruggen vernield. Veel woningen beschadigd. 

Marshallplan (1948): snel herstel van Europese economieën. VS had ook een eigen belang: Minder communisme / VS verkoopt producten aan Europa.

1e politionele actie 

juli 1947 - jan. 1948

• Operatie Product > herstellen van het Nederlands gezag in Ned-Indië.

• Keuze voor de naam 'politionele actie' en niet voor het woord 'militair', of 'oorlog'.

• Militair een succes, politiek niet:   veel kritiek uit het buitenland 

2e politionele actie 

december 1948 - jan. 1949)

• Operatie Kraai > vernietigen Republiek Indonesië en leiders gevangen nemen.

• Nederland wilde snel afrekenen met onrust in Nederlands-Indië: kostte teveel geld.

• Ook nu > militair een succes, politiek groeit de kritiek: op grote schaal zijn oorlogsmisdaden begaan.

Indonesië wordt onafhankelijk

• Druk op Nederland inmens: VS dreigen met stopzetten van het Marshallplan-geld....
  

• Nieuwe onderhandelingen: Indonesië onafhankelijk én er komt een Nederlands-Indonesische Unie.

• 27 december 1949: Soevereiniteitsoverdracht, Nederland erkent Indonesië.

Noord-Korea valt 

Zuid-Korea aan

juni 1950-1953

VS vraagt steun aan Nederland

• VS dreigt met stoppen Marshallhulp....na Indonesië
  
• Nederland stuurt vrijwilligers en marineschepen naar Zuid-Korea.

Video

NOS op 3

Noord en Zuid Korea (Koreaoorlog)

Verloop van de Korea-oorlog

De 38e breedtegraad dient als de grens tussen Noord en Zuid

Nederland als trouwe bondgenoot VS (jaren 40 en 50)

Door afhankelijkheid van Marshallplan-hulp

• Door lidmaatschap NAVO (1949)
• Door Koude Oorlog > veiligheid

1

Vietnamoorlog

Amerikanen in Vietnam 1957-1975

Vietnamoorlog

• Noord-Vietnam was communistisch
  

• Zuid-Vietnam was kapitalistisch

• Grens ligt bij de 17e breedtegraad

• De Verenigde Staten steunen (in het geheim) Zuid-Vietnam

• Dominotheorie
  

Dominotheorie

Vietnamoorlog

Vietnam is een jungle

• De Amerikanen vochten in een volstrekt onbekend gebied, terwijl de Vietnamezen dit gebied goed kenden.
  

• Guerilla-oorlogsvoering: geen massale aanvallen, maar kleine, onverwachte aanvallen van de Vietcong.
  
  
• De vijand bevond zich ook tussen de bondgenoten
  : Waar is de vijand?! De Vietcong maakte gebruik van tunnels, ondergrondse bunkers en waren soms vrijwel onzichtbaar.

Van kwaad tot erger: Napalm en Agent Orange

De Verenigde Staten zetten alles in om de oorlog te winnen.

Gevolgen Agent Orange

Gevolgen Napalm

Steeds meer protesten tegen de oorlog

• Er reizen veel journalisten mee met de soldaten.
  

• De oorlog is vanuit de huiskamer te volgen op televisie en in de kranten.
  

• Niet alleen de Vietnamezen, maar ook de eigen soldaten began vreselijke oorlogsmisdaden.
  

• De frustraties van de soldaten zijn duidelijk te zien: "Wat doen we daar?!"
  

• Ook in Nederland wordt tegen de oorlog geprotesteerd.

President Johnson (opvolger Kennedy) neergezet als oorlogsmisdadiger.

Spotprent met Uncle Sam, die symbool staat voor de VS, hier als moordenaar.

Nederland als kritische bondgenoot VS (jaren 60- 80)

Door de Vietnamoorlog > VS als kwaaddoener

• Door opkomst van televisie > beter beeld v. oorlog
• Burgelijke kritiek > Tegenstand kruisraketten  

2

Jaren 80:  Protesten in Nederland tegen de plaatsing van kruisraketten met kernwapens in Nederland tegen de Sovjet-Unie.

Val van Srebrenicia (1995)

Nederlandse VN-soldaten, Dutchbat, krijgen als taak de stad Srebrenica te beschermen tegen de Servische troepen onder leiding van generaal Mladić. 

In deze stad zitten duizenden Bosnische moslims die zijn gevlucht.

Ze hopen dat ze veilig zijn in de stad...

...maar op 11 juli 1995 valt het Servische leger Srebrenica aan. Dutchbat krijgt geen toestemming van de VN om de Serviërs tegen te houden. Ook als de Servische soldaten de 8000 Bosnische mannen en jongens van hun families scheiden en meenemen, staan de Nederlandse blauwhelmen machteloos. 

Later blijkt dat de Serviërs bijna al deze mannen hebben vermoord. 

‘Srebrenica’ is de grootste massamoord (genocide) in Europa sinds de Holocaust tijdens Tweede Wereldoorlog. Nederland krijgt hier (nog altijd) de schuld van.

Eén supermacht

vanaf 1990

Sinds het einde van de Sovjet-Unie kent de wereld aan het einde van de 20e eeuw nog maar één supermacht: de Verenigde Staten.

De invloed van de VS in de wereld wordt steeds groter: politiek en cultureel.

Er is echter ook veel kritiek op deze toenemende invloed.

De Golf-oorlogen

1990-1991

In augustus 1990 valt Irak buurland Koeweit aan en bezet het. Als duidelijk wordt dat de Iraakse dictator Saddam Hoessein zich niet wild terugtrekken, valt een internationale troepenmacht o.l.v. de Verenigde Staten, in januari 1991, Irak aan.

Operatie Desert Storm is een groot militair succes. Het land is echter enorm verzwakt en de bevolking heeft het zwaar onder economische sancties Westen.

In augustus 1990 valt Irak buurland Koeweit aan en bezet het. Als duidelijk wordt dat de Iraakse dictator Saddam Hoessein zich niet wild terugtrekken, valt een internationale troepenmacht o.l.v. de Verenigde Staten, in januari 1991, Irak aan. 

Operatie Desert Storm is een groot militair succes, hoewel Saddam Hoessein de macht in Irak behoudt. Het land is echter enorm verzwakt en de bevolking heeft het zwaar onder de economische sancties van het Westen.

Deze oorlog staat ook bekend als de Golfoorlog van 1990-1991

Video

RTL Nieuws van 11 september 2001

0

Aanval op Amerika

11 september 2001

Op 11 september 2001 wordt de grootste aanval op Amerika sinds Pearl Harbor (1941) gepleegd. Na de aanval wordt snel duidelijk dat de Islamitische 

terreurbeweging Al Qaida achter de aanslag zit.

Op Ground Zero, de plek waar ooit de Twin Towers stonden, is nu het National September 11 Memorial & Museum.

Nieuw gevaar: terrorisme

vanaf 2001

De leider van Al Qaida, Osama Bin Laden vindt dat de Verenigde Staten hun verdiende loon hebben gekregen. 

Hij is van mening dat de meeste inwoners van de Verenigde Staten niet leven volgens de regels van de Islam.

War on Terror

2001 - heden

De Amerikaanse president George W. Bush zweert wraak en begint de 'Oorlog tegen terrorisme'. Hij doet een beroep op zijn bondgenoten van de NAVO.

In Irak en Afghanistan worden moeizame oorlogen uitgevochten tegen (moslim-)terroristen...

Nederland als hernieuwde vriend VS (jaren 90-10)

Door gezamenlijke VN-missies > NL vredebewaarder

Door NAVO > nog steeds veiliger samen met VS

• Door 9-11 > samen in oorlog tegen terrorisme

3

Nederland en de VS 2022-2023 

Steunen samen met Europese landen Oekraine in de oorlog tegen Rusland

3

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Begrippen uit deze les

• Koude oorlog
• Vietnamoorlog
• Terrorisme
• Koude oorlog

Personen uit deze les

• Osama Bin Laden
  
• Poetin

Jaartallen uit deze les

• 1947-1949: Politionele acties
• 1949: Onafhankelijkheid Indonesië
• 1950-1953: Korea-oorlog
• 1957-1975: Vietnam-oorlog
• 1989: Val Berlijnse muur
• 1990-1991: Golf-oorlogen
• 1995: Val van Srebrenicia
• 2001: 9/11 Aanval op Amerika
• 2001-heden: War on Terror
• 2022 oorlog in Oekraine 

Opdrachten in je werkboek maken

Blz. 118 en 119 opdracht 2,3,5,6 en 8