Module 3 - keuze onderwerp 'Contracten lezen: wat zijn jouw rechten?'

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1-4

Contracten lezen 

Wat zijn jouw rechten?

Vorm: Verschillende vraagsoorten, filmpjes, opdracht in tweetallen en nabespreking

Duur: 20 minuten

Leerdoel:

• De jongeren worden zich bewust maken van de rechten in de arbeidscontracten.

Wat is een
arbeidscontract
en wat staat erin?

1. Stel de vraag: Wat is een arbeidscontract en wat staat erin?
2. Bespreek de punten.
3. Ga naar de volgende slide en vul antwoorden daarmee aan.

Arbeidscontract

wat staat erin?

- Soort werk
- Soort contract
- Aantal uur 
- Salaris per uur
- Vakantiegeld
- Duur proeftijd 
- Toeslag overwerk
- Voorwaarden

Vul de antwoorden van de deelnemers aan met deze punten:

• Het werk dat je doet
• Of je een vast of een tijdelijk contract hebt
• Het aantal uur dat je werkt
• Je salaris per uur
• Vakantiegeld
• Je proeftijd (mag nooit meer zijn dan 2 maanden)
• Toeslag overwerk
• Voorwaarden (werktijden, vakantiedagen, reiskosten)

CAO

Weten de deelnemers wat een CAO is? Laat het filmpje met de uitleg zien.

Wanneer 

eindigt een arbeidsovereenkomst?

- Per direct 
- In de proefperiode
- Als ouders bezwaar maken
- Op de einddatum 
- Na een opzegtermijn

Bespreek de punten:

• Per direct (als je op staande voet ontslagen wordt)
• In de proefperiode
• Als ouders van kinderen tot 16 jaar binnen 4 weken bezwaar maken
• Op de afgesproken einddatum (bij tijdelijk contract)
• Na een opzegtermijn (bij vast contract)

- Bepaalde tijd 

- Onbepaalde tijd
- Oproepkracht met voorovereenkomst 
- Nuluren contract 
- Min-max contract 
- Stagecontract

Welke soorten arbeidscontracten heb je?

Benoem de verschillende soorten contracten.:

• Bepaalde tijd (mag max. 2 keer verlengd worden)
• Onbepaalde tijd
• Oproepkracht met voorovereenkomst (niet verplicht werken)
• 0-uren contract (verplicht werken)
• Min-max contract (minimaal uitbetaalde loon)
• Stagecontract

Vertel dat je dieper in zal gaan op de contracten die het meest voorkomen bij deze studenten:

• Nulurencontract
• Stagecontract

Wat voor contract heb jij?

Bepaalde tijd

Onbepaalde tijd

Oproepkracht met voorovereen-komst

0-uren contract

Min-max contract

Geen idee / Ik heb geen werk

1. Benoem de verschillende soorten arbeidscontracten:
   - Bepaalde tijd (mag max. 2 keer verlengd worden)
   - Onbepaalde tijd
   -Oproepkracht met voorovereenkomst (niet verplicht werken)
   - 0-uren contract (verplicht werken)
   - Min-max contract (minimaal uitbetaalde loon)
2. Vraag iedereen welk contract zij hebben
3. Vertel dat in dit onderdeel het nulurencontract verder wordt uitgelegd.
4. Daarna leren de deelnemers over de regels voor een contract en jouw rechten en plichten.

Nuluren-
contract

1. Stel de vraag: Wat komt er bij je op bij een nulurencontract?
2. Besprek de antwoorden.

Stel: Je hebt een nulurencontract en je
bent voor deze week nog niet ingeroosterd.
Je baas belt je dat je morgen moeten komen
werken. Mag dat?

1. Ja, maar alleen als hij minimaal 24 uur van te voren belt.
2. Nee, want je staat niet ingepland.

Het juiste antwoord is B.

0

1. Start het filmpje ter inleiding op het onderwerp 'Nulurencontract'. 
2. Na 24 seconden verschijnt er een opdracht en vragen, waarna het filmpje (ter afsluiting) na vraag 6 weer verder speelt.

Welke rechten heb je bij nulurencontract?

Zoek in tweetallen de antwoorden op de volgende vragen.

1. Hoeveel dagen moet je werkgever je minimaal van te voren oproepen?
2. Hoeveel uur moet je voor iedere oproep minimaal betaald krijgen?
3. Wat hoor je minimaal te verdienen per uur?
4. Heb je recht op vakantiegeld en doorbetaalde vakantie-uren?
5. Heb je recht op uitbetaling bij ziekte (zo ja, hoeveel procent)?
6. Na hoeveel maanden moet je werkgever je een contract met vaste
   uren aanbieden?

1. Laat de deelnemers in tweetallen de antwoorden opzoeken.
2. Start de timer: ze hebben per vraag een minuut de tijd. 
   
3. Op de volgende pagina's komen de vragen voorbij zodat je ze kunt nabespreken.

Optie: je kunt de scores bijhouden per tweetal zodat je na vraag 6 kunt uitroepen wie de winnaars zijn.  Om de spanning erin te houden kun je de scores het beste niet laten zien (of één keer tussentijds de tussenstand).

1: Hoeveel dagen moet je
werkgever je minimaal
van te voren oproepen?

Het juiste antwoord is 4.

Wie zit er het dichts bij?

Minimaal 4 dagen van tevoren oproepen:

Jouw werkgever moet je minstens 4 dagen van tevoren oproepen voor werk. Als jouw werkgever jou minder dan 4 dagen van tevoren oproept, ben je niet verplicht om te komen werken.

2: Hoeveel uur moet
je voor iedere oproep minimaal betaald krijgen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Het juiste antwoord is C.

Minimaal 3 uur betaald

Voor iedere oproep moet je tenminste 3 uren betaald krijgen, ook als de gewerkte tijd korter is.

Overzicht van minimum lonen

3: Wat hoor je
minimaal te
verdienen?

De antwoorden op deze vraag kunnen verschillen (afhankelijk van leeftijd en sector).

Algemeen antwoord:

Je hoort minimaal het minimumloon te verdienen. Of cao-loon als er een cao op jou van toepassing is. 

Klik op het plusje voor een overzicht van de minimum lonen vanaf januari 2022. 

4: Heb je recht op vakantiegeld
en doorbetaalde vakantie-uren?

1. Ja
2. Nee

Het juiste antwoord is ja. Je hebt recht op vakantiegeld en doorbetaalde vakantie-uren.

5: Heb je recht op
uitbetaling bij ziekte
(zo ja, hoeveel procent)?

1. Nee
2. Ja, 100 %
3. Ja, 70 %
4. Ja, 50 %

Het juiste antwoord is ja, 70%.

Ben je ingeroosterd en word je ziek, dan krijg je minimaal 70% van je loon (met uitzondering van de wachtdagen). 

Ben je na de ingeroosterde periode nog steeds ziek? Dan heb je geen recht op salaris. Je werkgever is namelijk alleen verplicht je salaris door te betalen voor de periode waarvoor je ingeroosterd bent.

6: Na hoeveel maanden
moet je werkgever je een contract
met vaste uren aanbieden?

1. Nooit
2. Na de proeftijd (van 2 maanden)
3. Na 6 maanden
4. Na 12 maanden

Het juiste antwoord is ja D, na 12 maanden.

Uitleg:
Als jouw contract 12 maanden heeft geduurd, dient jouw werkgever jou een contract met vaste uren aan te bieden. Het aantal vaste uren is gebaseerd op het gemiddeld aantal gewerkte uren in de periode van 12 maanden.

Optie: Heb je de scores bijgehouden? Vertel dan na deze slide wie de winnaars zijn!

Let op: ter afsluiting (en herhaling) van dit onderdeel zal het filmpje verder afspelen.

0

Start het filmpje. Het filmpje start vanzelf op 0.24 seconden (waar het filmpje voor de vragen gestopt was). 

Regels voor je nulurencontract

• Contract korter dan 6 maanden? Geen proeftijd.
  
  
• Tijdelijk contract? Een maand voor het aflopen schriftelijk opzegging ontvangen.
  
  
• Nulurencontract dat tussentijds opgezegd kan worden? Opzegtermijn is 4 dagen.
  
  
• In een tijdelijk nulurencontract mag geen concurrentiebeding staan.

Bespreek de punten:

• Als je contract niet langer duurt dan 6 maanden, mag er geen proeftijd in staan.
• Heb je een tijdelijk contract van 6 maanden of langer? Dan moet de werkgever je een maand voor het aflopen van je contract schriftelijk laten weten dat hij je contract niet verlengt (aanzegtermijn).
• Kun je jouw nulurencontract tussentijds opzeggen? Dan geldt een opzegtermijn van 4 dagen, tenzij er een andere kortere afspraak in je cao staat.
• In een tijdelijk nulurencontract mag geen concurrentiebeding staan. Behalve als je werkgever in jouw contract kan aantonen dat hij een zogenoemd ‘zwaarwegend bedrijfsbelang’ heeft.

Wat zijn de voordelen en nadelen van een nulurencontract?

Voordelen

Nadelen

Flexibiliteit

Makkelijk baan verliezen

Zekerheid geld

Variabele uren

Makkelijk hoppen naar andere baan om ervaring op te doen

Geen zeker loon

1. Nodig de deelnemers uit om de antwoorden naar het juiste vak te slepen.
2. Bespreek de antwoorden en licht eventueel extra toe.

De voordelen

• Flexibiliteit
• Zekerheid geld
• Makkelijk hoppen naar andere baan om ervaring op te doen

De nadelen

• Makkelijk baan verliezen
• Geen zeker loon
• Variabele uren

Stagecontract: wat moet erin 

staan?

• Begin- en einddatum
• Het totale aantal te volgen stage-uren en de verdeling daarvan over de studiejaren
• Begeleider
• Informatie over de beoordeling
• Wijze waarop de overeenkomst voortijdig kan worden ontbonden

BBL contract

Als BBL-leerling sluit je zowel een (praktijk)leerovereenkomst (waarbij ook de onderwijsinstelling partij is) als een arbeidsovereenkomst af. Het ‘normale’ arbeidsrecht is dan ook op jou van toepassing. Zo bouwt een BBL-deelnemer ook vakantiedagen op en heeft hij/zij recht op minimumloon en vakantietoeslag.

Bespreek de punten:

• De begin- en einddatum van je stage
• Het totale aantal te volgen stage-uren en de verdeling daarvan over de studiejaren
• Begeleider vanuit en op je stageplek
• Het deel van de kwalificatie en/of het keuzedeel dat je tijdens de stage dient te behalen, en de beoordeling daarvan
• De gevallen waarin en de wijze waarop de overeenkomst voortijdig kan worden ontbonden

Gaat het om een BBL klas? Klik dan op het plusje voor meer informatie:

Als BBL-leerling sluit je zowel een (praktijk)leerovereenkomst (waarbij ook de onderwijsinstelling partij is) als een arbeidsovereenkomst af. Het ‘normale’ arbeidsrecht is dan ook op jou van toepassing. Zo bouwt een BBL-deelnemer ook vakantiedagen op en heeft hij/zij recht op minimumloon en vakantietoeslag.

Is het leerbedrijf verplicht een stageovereenkomst
en salaris aan te bieden?

1. Ja
2. Nee

Het juiste antwoord is nee. 

Een leerbedrijf is niet wettelijk verplicht om een stageovereenkomst aan te bieden als dit niet in de cao staat. Wel is het belangrijk om altijd een contract te tekenen anders heb je geen recht op salaris. Je hebt ook geen recht op vakantiedagen, vakantiegeld en je betaalt geen sociale premies. Je kunt natuurlijk altijd vragen of het leerbedrijf je wel een stagevergoeding of een reiskostenvergoeding wil betalen. Ook dat is het leerbedrijf niet verplicht. Daarnaast kun je afspraken maken over het aantal vrije dagen dat je tijdens je leerperiode kunt opnemen. Wanneer je geen arbeidsovereenkomst hebt kan je afspraken, bijvoorbeeld over een stagevergoeding, vastleggen in een aparte (stage-) overeenkomst. 

1. Laat de uitleg over het loonstrookje zien. Het filmpje stopt vanzelf bij 2.54 minuten. 
2. Let op: dit filmpje zit ook in het onderdeel over belastingen. Is dat onderwerp in deze klas zojuist behandeld? Dan kun je dit filmpje overslaan.

  Loonstrookje

Je ziet hier een loonstrookje. Kunnen we de onderstaande zaken achterhalen?

• Brutosalaris
• Welk bedrag is echt overgemaakt
• Aantal gewerkte uren
• Uren dat je ziek bent
• Opgebouwde vakantiegeld
• Toeslagen, bijvoorbeeld bij overwerken

1. Zoek met elkaar naar de verschillende onderdelen op het loonstrookje.

Criminaliteit

Crypto’s, 

gokken en sparen

Geld (uit)lenen:
Wat kost het?

Contracten lezen: 

Wat zijn jouw rechten?

Belastingen, loonheffingen en heffingskorting

Bijna 18: 

Wat nu?

Zelfstandig ondernemen

Keuze onderwerpen

Door naar 'Gouden tips en afsluiting'

1. Klik op het keuze onderwerp dat tijdens de vorige les veel stemmen kreeg.
2. Hebben jullie inmiddels 2 of 3 onderwerpen gehad en heb je nog ongeveer 10 minuten de tijd tot het einde van de les? Klik dan op 'Door naar 'Gouden tips en afsluiting'.