5.4 De Honderdjarige Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Steden en Staten

5.4 De Honderdjarige Oorlog

Herhaling leervragen

1. - Kunnen uitleggen waarom Willem van Normandië Engeland wilde veroveren en hoe hij dit aanpakte.
2. - Kunnen uitleggen hoe Willem daarna het bestuur van Engeland aanpakte (grond verdelen, centralisatie van het bestuur).
3. - Kunnen uitleggen welke ruzies er over het bestuur ontstonden in Engeland.

1

2

3

4

Willem de Veroveraar wordt koning van Engeland.

De Slag bij Hastings vindt plaats.

Koning Edward overlijdt.

Harold wordt koning van Engeland.

Wat is centralisatie?

1. Regeren vanuit 1 punt
2. Regeren binnen de stad
3. Regeren van een domein
4. Het regelen van de standenmaatschappij

Noem één verandering die de Engelse koningen doorvoerden in het bestuur?

Leervragen

1. - Je kunt uitleggen hoe de Guldensporenslag ontstond en hoe deze afliep.
   
2. - Je kunt uitleggen hoe de Honderdjarige Oorlog ontstond.
   
3. - Je kunt uitleggen op welke manier de Engelsen vochten en op welke manier de Fransen vochten.
   
4. - Je kunt uitleggen wie Jeanne d’Arc was en welke rol zij speelde in de Honderdjarige Oorlog.
   
5. - Je kunt uitleggen wat de Franse koning veranderde in Frankrijk na de oorlog.
   
6. - Je kunt uitleggen hoe de koningen probeerden meer macht te krijgen.
   
7. - Je kunt uitleggen hoe de standenmaatschappij werkte.
   

De Guldensporenslag (1)

• De graaf van Vlaanderen, een rijk gewest, was leenman van de Franse koning
• Gwijde trok zich maar weinig aan van de Franse koning.
• De koning stuurde daarom een leger naar Vlaanderen.
• Hij wilde graag dat de rijke Vlaamse steden, zoals Gent en Brugge, zich bij hen zouden aansluiten.
• Daarom beloofde hij hen belastingverlaging als zij zich bij hem zouden aansluiten

Brugge was in de Middeleeuwen een van de rijkste steden van Vlaanderen. Omdat Brugge tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) nauwelijks is beschadigd, kun je ook nu nog (delen van) de middeleeuwse stad bekijken.

De Guldensporenslag (1)

• De belastingverlaging gold niet voor arme burgers. Daarom steunden zij de Vlaamse Graaf.
• In 1302 werd de ruzie uitgevochten. 
• Ondanks minder paarden en wapens werd het Franse ridderleger verslagen
• Na het gevecht vonden de overwinnaars op het slagveld honderden gouden sporen van gesneuvelde Franse ridders. 
• Hieraan dankt deze veldslag de naam Guldensporenslag.

Sporen zijn de kleine metalen punten die ruiters aan hun laarzen dragen om een paard ‘aan te sporen’.

De Honderdjarige oorlog (2) 

• De koning van Engeland, Edward III, bezat een enorm gebied in Zuidwest-Frankrijk (Aquatanië).
• Officieel had hij dit gebied in leen van de Franse koning Filips VI: hij was dus leenman van de koning
• Deze wilde het gebied terug hebben. 
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden) en stuurde in 1337 zijn leger naar Frankrijk: het begin van de Honderjarige Oorlog

Hoewel hij slechts een leenman was van de Franse koning, was Edward eigenlijk de baas in een stuk van Frankrijk: het rode stuk in het zuidwesten van het land.

De Honderdjarige oorlog (3)

• Hoewel het Franse leger veel groter was, won het Engelse leger de eerste gevechten. 
• De Fransen maakten gebruik van zwaar bewapende ridders te paard
• De Engelsen gebruikten veel licht bewapende huurlingen.

De Engelse longbows waren veel effectiever dan de Franse kruisbogen. Met hun grote handbogen konden die in hoog tempo pijlen op de Fransen afschieten, die zelfs een harnas konden doorboren. De Slag bij Crecy (1346) werd daarom door het Engelse leger gewonnen.

Fragment 

Fragment uit de film: The King

De Honderdjarige oorlog (2)

• In de jaren die volgen, laait de strijd regelmatig weer op, waarbij zowel de Engelsen en Fransen veldslagen winnen.
• Rond 1420 ziet het er erg slecht uit voor de Fransen: grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd.
• In 1453 is de Honderdjarige oorlog voorbij met name door het optreden van Jeanne d'Arc...

Rond 1420 hadden de Engelsen grote delen van Frankrijk veroverd.

Jeanne d'Arc (4)

1412-1431

• Toen ze 13 was, hoorde ze stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• Karel VII gaf haar een leger, waarmee zij inderdaad de Engelsen versloeg.
• De Fransen kregen hierdoor veel zelfvertrouwen en heroverden veel gebieden in Frankrijk.
• Hertog van Bourgondië sloot zich aan bij Frankrijk. Engeland verloor een belangrijke bondgenoot 
• Een paar jaar later werd ze gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• in 1453 was de honderdjarige oorlog afgelopen.

Jeanne was een dertienjarig Frans meisje. Toen ze dertien jaar was, hoorde ze stemmen in haar hoofd die haar zeiden dat ze de stad Orléans van de Engelsen moest bevrijden. De stemmen kwamen van God, geloofde Jeanne. Zonder het aan haar ouders te vragen, ging ze naar een stad in de buurt. Daar verbleef een Franse generaal, wist ze. Hij stuurde Jeanne naar de Franse koning Karel VII. Deze geloofde haar, en liet Jeanne een grote groep soldaten leiden. Met dit leger had Jeanne, toen pas zeventien jaar, veel succes. Maar een jaar later werd ze gevangengenomen en aan de Engelsen verkocht. Die sloten haar op en begonnen een rechtszaak tegen haar. Volgens de rechter waren de stemmen die Jeanne hoorde van de duivel en was ze dus een heks. Daarom werd ze levend verbrand.

Gevolgen van de oorlog (5,6)

• De Fransen hadden de Honderdjarige Oorlog gewonnen.
• Na de oorlog nam de macht van de Franse koning toe.
• Karel VII kwam met nieuwe belastingen zodat hij voor een leger niet afhankelijk was van onbetrouwbare leenmannen.
• Hij verbeterde de handel zodat burgers zijn kant voortaan kozen.
• Frankrijk werd hierdoor een land waarin de koning de machtigste man was. 
• Hij bepaalde vanuit zijn hoofdstad wat er gebeurde. Dit noem je centralisatie.

Lodewijk XI was een koning die zijn enorm veel macht en invloed kreeg. ZIjn tegenstanders noemden hem wel eens 'een spin'. Omdat hij zijn tegenstanders in 'een web van macht' ving.

Gevolgen van de oorlog

Engeland raakte zijn gebieden kwijt in Frankrijk 

Het gevoel van een land ontstond steeds meer. Mensen wisten wat Frans en Engels was.

Lodewijk XI was een koning die zijn enorm veel macht en invloed kreeg. ZIjn tegenstanders noemden hem wel eens 'een spin'. Omdat hij zijn tegenstanders in 'een web van macht' ving.

De Middeleeuwse samenleving (7)

• Drie -standenmaatschappij
• Staten-Generaal 

Vergadering van de drie standen.

In Engeland nam de macht van de edelen toe 

In Frankrijk nam de macht van de koning toe. 

Sleep de kenmerken naar de juiste standen

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

De geestelijken

De adel

De boeren

Moest vechten

Moest werken

Moest bidden

Geef een voorbeeld van de Engelse en Franse oorlogsvoering

Hoe heette het boerenmeisje dat de Franse koning aanspoorde om de strijd weer aan te gaan?

1. Johanna van de Boog
2. Jeanne d'Arc
3. Jeanne d'Hark
4. Jeanne Arc