Les 4: microscoop

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Les 4: microscoop

Leerdoelen

- Je kunt de namen en functies van de onderdelen van een microscoop benoemen.

Inhoud

- Uitleg microscoop, scherpstellen, vergrotingen, preparaat maken

- Opgave microscopie

-Flimpjes

1. Microscoop

Kijken met een microscoop

Een microscoop bestaat uit verschillende onderdelen (zie slide 5). Je pakt een microscoop vast bij het statief. je kijkt door de bovenste lens: het oculair. Je gebruikt meestal het 10x vergoten oculair. De buis waar het oclulair zit, heet de tubus. Het oculair zit los in de tubus. Houd de microscoop dus nooit ondersteboven, want dan valt het oculair eruit!

Onder de tubus zit de revolver. Dit is een draaibare schijf waarin de onderste lenzen zitten geschroefd. Deze lenzen heten objectieven. Aan de meeste schoolmicroscopen zitten drie objectieven. Het kleinste objectief vergroot meestal 10x, het middelste 25x en het grootste 40x. De vergoting staat op het objectief.

Wanneer je de microscoop verplaatst houdt je het statief en de ondersteun je de voet. Je gebruikt dus twee handen.

Grote schroef

Kleine schroef

Kijken met een microscoop

Bij de meeste schoolmicroscopen zitten aan het statief twee schroeven: een grote schroef en een kleine schroef. Door aan deze te draaien, verandert de afstand tussen tafel en objectieven. Als je aan de grote schroef draait verandert de afstand snel; als je aan de kleinste schroef draait verandert de afstand langzaam.

Het voorwerp dat je met de microscoop wilt bekijken heet een preparaat. Je legt het preparaat op de tafel, midden boven de opening. Met de preparaatklem(men) kun je het preparaat vastklemmen. Onder de tafel zit een lampje. Tussen het lampje en de tafel zit een diafragma. Hiermee kun je regelen hoeveel lihct er door de lezen valt. Een diafragma bestaat uit een plastic schijf die je kan ronddraaien om meer of minder licht door te laten.

Grote schroef

Kleine schroef

De microscoop

oculair = een ooglens, vergroot 10x

tubus = houder van het oculair

revolver = draaibaar magazijn voor de objectieven

objectief = lens in de revolver. Vergroot 4x, 10x en 40x

tafel = hierop ligt het preparaat

statief = hieraan houd je de microscoop vast bij vervoeren

stelschroef = hiermee stel je het beeld scherp. Er is een grote stelschroef en een fijne stelschroef.

lamp = lichtbron

diafragma = hiermee regel je de hoeveelheid licht

voet = hierop staat de microscoop

Waar gebruiken wij een microscoop voor?

Aan welke twee onderdelen houdt je de microscoop vast wanneer je die wilt verplaatsen?

revolver

objectief

oculair

tubus

draaibaar magazijn

houder van het oculair

ooglens, vergroot 10x

lens, vergroot 4x, 10x en 40x

Wat is de functie van het 'diafragma' van de microscoop?

1. het preparaat vergroten
2. hoeveelheid licht regelen
3. microscoop aan vastpakken
4. microscoop aan/uit zetten

Hoe duur denk je dat een microscoop is?

2. Scherpstellen

Vergroting

Als je een preparaat bekijkt, begin je altijd scherp te stellen bij de kleinste vergroting. Je kunt dan gemakkelijk het voorwerp in het preparaat vinden. Bovendien is dan de kans klein, dat het objectief tegen het preparaat aan komt.

0

Met welk onderdeel van de microscoop stel je het beeld scherp?

Waarvoor zijn de objectieven van de microscoop?

1. beeld vergroten
2. hoeveelheid licht regelen
3. scherp beeld
4. stevigheid

Met deel 10 kun je het beeld nauwkeurig scherpstellen.

1. juist
2. onjuist

Waarvoor gebruik je de kleine schroef van een microscoop?

1. Hiermee beweeg je de tafel omhoog en omlaag
2. Hiermee kun je nauwkeurig scherpstellen
3. Hiermee zet je het preparaat vast
4. Hiermee regel je de hoeveelheid licht

voet

grote schroef

diafragma

tafel

objectief

tubus

Als je een preparaat bekijkt, gebruik je dan het grootste objectief eerst?

1. juist
2. onjuist

Als je niets ziet...

Als je geen beeld krijgt, kan dit de volgende oorzaken hebben.

1. Je hebt de revolver niet goed gedraaid, zodat het objectief niet precies boven het preparaat staat. Bij de meeste microscopen 'klikt' de revolver in de goede stand.

2. Het preparaat ligt niet goed boven de opening in de tafel.

3. Je gebruikt een te sterke vergroting.

4. Het diafragma laat geen licht door.

5. Het lampje staat niet aan. 

Controleer dit voordat je hulp vraagt.

3. Vergroting

Vergroting berekenen

Hoe ver je iets vergroot kun je berekenen.

Het oculair heeft een vergroting: meestal 10x

Het objectief kan verschillende vergrotingen hebben, bijvoorbeeld 20x.

Om de juiste vergroting te berekenen:

Oculair maal objectief

Vergeet niet de vergroting te vermelden bij  een biologische tekening van het voorwerp dat je bekijkt onder de microscoop. 

Het oculair van een microscoop vergroot 10×. Het objectief van deze microscoop vergroot 10×. Wat is de totale vergroting van deze microscoop?

De objectief
heeft een vergroting van 4x
wat is de totale vergroting?

1. 10x
2. 4x
3. 40x
4. 400x

Je hebt een oculair van 5x en een objectief van 40x. Wat is de totale vergroting?

4. Preparaat maken

Preparaat maken

Soms zijn preparaten al gemaakt, vaak zal je zelf een prepraat maken. Hiervoor gebruik je een objectglaasje, het object(voorwerp) dat je wilt bekijken en een dekglaasje. 

Ongeveer middinin het objectglaasje ligt het voorwerp dat je wilt bekijken. Het object ligt meestal in een vloeistof (soms gekleurd). Hier bovenop ligt een kleiner glaasje, het dekglaasje.

Materiaal voor het maken van een preparaat

oculair

statief

tafel

tubus

voet

lamp

kleine schroef

objectief

diafragma

revolver

preparaatklemmen

grote schroef