06.03 planten maken

• Science
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Zelfstandige les!

Deze les over 6.3 neem je zelfstandig door. Zorg dat je bent ingelogd, ik kan de voortgang bij ieder van jullie zien. Maak vooral de vragen die tussendoor in de lessonUp staan, dit is om te controleren of je het begrijpt (en om te oefenen!)

1. Je komt op tijd in de les
2. Je zit samen met je groepje
3. Telefoon op stil/uit en in je tas
   
4. Op tafel: alle boekjes, schrift,  etui, pen, stempelkaart, gesloten laptop
   
5. Iedereen is stil en richt zijn aandacht op de docent

06.03 Planten maken 

Leerdoelen 6.3

- Reden voortplanting planten

- Verschil geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting 

- Manieren van ongeslachtelijke voortplanting 

- Onderdelen bloem + functies 

- Bestuiving + verschillende manieren van bestuiving (insecten, wind, kruis- en zelfbestuiving)

- Verschil eenslachtige en tweeslachtige bloemen

- Verschil eenhuizige en tweehuizige planten

- Bevruchting bij planten

- Manieren van zaadverspreiding

- Vier levensfases van een plant

Voorbereiding tussentest: leerdoelen koppelen aan opdrachten OK

1. Maak per paragraaf een overzicht: met welke vragen werk je aan welk leerdoel? 

2. Kijk je opdrachten na en vergelijk je goede/fouten antwoorden met de leerdoelen.

Vragen bij een leerdoel goed gemaakt? Dan beheers je dat leerdoel.

Vragen bij een leerdoel niet goed gemaakt? Dan weet je aan welke je nog moet werken.

Voorbeeld: 

- Reden voortplanting planten: opdr 21, 30, 33, 34

- Verschil geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting: opdr 19, 20, 21, 31, 34

- Manieren van ongeslachtelijke voortplanting 

- Onderdelen bloem + functies 

- Bestuiving + verschillende manieren van bestuiving (insecten, wind, kruis- en zelfbestuiving)

- Verschil eenslachtige en tweeslachtige bloemen

- Verschil eenhuizige en tweehuizige planten

- Bevruchting bij planten

- Manieren van zaadverspreiding

- Vier levensfases van een plant

Ongeslachtelijke voortplanting 

een deel van 1 individu groeit uit tot een nieuw individu. Het nieuwe individu is een kopie van de ouder 

Geslachtelijke voortplanting: twee individuen maken een nieuw organisme. Bij planten gebeurt dit door middel van bloemen.

Ongeslachtelijke voortplanting door:

1. Knollen, verdikte stengel onder de grond bv aardappel,
2. Bollen (klister met verdikte bladeren) bv bloembollen/ui
3. Uitlopers, horizontaal groeiende stengels, bijv. aardbei
4. Wortelstokken, horizontaal groeiende stengels, div. planten
5. Stekken (door plant zelf of door de mens)
   
6. Enten, combineren van 2 planten (door de mens)
7. Delen (plant opsplitsen en opnieuw planten) (door de mens)

Zie blz.  48

Ongeslachtelijke voortplanting planten

Veel bloemplanten zijn in staat om zich ongeslachtelijk voort te planten. Dit doen ze op verschillende manieren. Sommige planten vormen bollen, andere ontwikkelen knollen en weer andere planten vormen uitlopers of wortelstokken. Aan de ongeslachtelijke voortplanting zitten zowel voor- als nadelen, in vergelijking met de geslachtelijke voortplanting waar veel bloemplanten eveneens gebruik van maken.

Geslachtelijke voortplanting:

Twee geslachten voor nodig, hier zijn bloemen bij betrokken: hier zitten de geslachtsorganen van de plant in.

Bouw van de bloem

Sleep de namen van de organen van de bloem naar de juiste plaats. 

23

stempel

vruchtbeginsel

stijl

kelkblad

helmknop

helmdraad

bloemsteel

kroonblad

Vrouwelijke geslachtscel (eicel)

Mannelijk geslachtscel (stuifmeelkorrel)

In welk deel van de bloem worden eicellen gemaakt?

1. In de meeldraad
2. In de stamper
3. In de kroonbladeren
4. In de kelkbladeren

Uit welke twee delen bestaat een meeldraad?

1. Uit een stempel en vruchtbeginsel
2. Uit een helmknop en stijl
3. Uit een helmknop en helmdraad
4. Uit een stempel en stijl

Zelfbestuiving: stuifmeel blijft op dezelfde plant

Kruisbestuiving: stuifmeel komt terecht op een andere plant van dezelfde soort

eenslachtige of tweeslachtige bloemen (van 1 of 2 geslachten de voortplantingsorganen op 1 bloem)

Eenhuizig/tweehuizig

Eenhuizig: 2 geslachten op 1 plant. Dus een man en een vrouw (2 geslachten) wonen samen in 1 huis (1 plant). 

Tweehuizig: 1 geslacht op 1 plant. Dus voor voorplanting 2 huizen nodig (mannelijk en vrouwelijke plant).

Wat voor type voortplanting
zie je op de foto?

1. Geslachtelijke voortplanting
2. Ongeslachtelijke voortplanting,

Wat voor bloem
zie je hier?

1. Eenslachtige bloem
2. Tweeslachtige bloem

Vragen

1.  Hoeveel stuifmeelkorrels zie je?
   
2. Hoeveel stuifmeelbuizen tel je?
   
3. Hoeveel zaadbeginsels zitten er      in het vruchtbeginsel?
   
4. Heeft hier bevruchting plaats gevonden?

Antwoorden op de volgende slide!

antwoorden

1. 1. 3 stuifmeelkorrels
2. 2. 3 stuifmeelbuizen
3. 3. 6 zaadbeginsels
4. 4. nee, bevruchting vind plaats als het dna wat door de stuifmeelbuis wordt meegenomen, de eicel bereikt. Op het plaatje raakt het elkaar (nog net) niet.

Insectenbloemen       en               Windbloemen

Windbloem

Insectenbloem

Windbloem

Insectenbloem

Bestuiving = stuifmeel wordt overgebracht van de meeldraad naar de stempel van een stamper van een bloem van dezelfde soort

Insectenbloemen

Wat ga je nu doen?

1. Stempelkaart bekijken, taken doornemen.

2. Als je iets af hebt (voldoet + nagekeken) stempelen!

Donderdag deadlines:

Deadline PK 06.01 (tuinkers, bruine boon, zonnebloem)

Deadline aantekening 06.02 (extra stempel) + keuze 06.02

Deadline OK 06.03 M.

Hierna is het stil..

Voor deze tijd blijft het stil...