2.1/2.2 (on)beheersbare rivieren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

 2.2 (On)beheersbare rivieren

Leerdoelen 2.1 

Je kent de kenmerkende eigenschappen van de Rijn en de Maas en hun stroomgebied.

Kenmerkende eigenschappen van (stroomgebieden) Rijn en Maas.

1. Rijn is regenrivier, Maas is gemengde rivier.
2. Rijn is gemengde rivier, Maas is regenrivier.
3. Stroomgebied van de Rijn is groter dan van de Maas.
4. Stroomgebied van de Rijn is kleiner dan van de Maas

Verbind de juiste begrippen met de juiste afbeelding

Lengteprofiel

Middenloop

Benedenloop

Dwarsprofiel

Verbindt de begrippen met de omschrijving

Dwarsdoorsnede van een rivier op een bepaalde plek.

Het gedeelte van een rivier dicht bij de monding.

Het gedeelte van een rivier tussen de bovenloop en de benedenloop.

Het verval van een rivier, gemeten in meters per kilometer.

Het hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier.

Doorsnede in de lengterichting van de rivier.

Gebied dat zijn water afvoert via één hoofdrivier met zijn zijrivieren.

Het stelsel van de hoofdrivier en zijn zijrivieren.

De grens tussen twee stroomgebieden.

lengteprofiel

verval

verhang

middenloop

benedenloop

dwarsprofiel

Stroomgebied

Stroomstelsel

Waterscheiding

Welk verband is er tussen de stroomsnelheid in een rivier en de mate van erosie en sedimentatie?

Welke sedimenten worden afgezet door een rivier? Zet in volgorde van groot (zwaar) naar klein (licht).

Bij hoog water wordt vooral zand en klei afgezet. Waar wordt vooral zand afgezet en waar klei? Wat is hiervoor

Leerdoelen 2.2 

• Je kent de onderdelen/kenmerken van het Nederlandse rivierenprofiel.
• Je kent de gevolgen van de eigenschappen van het rivierprofiel van de Rijn en de Maas voor de waterafvoer.
• Je kunt uitleggen wat wordt bedoeld met het debiet, de piekafvoer en het regiem van een rivier.
  
• Je kunt het verband uitleggen tussen eigenschappen van het rivierprofiel en de afvoer van de rivieren Rijn en Maas.

Begrippen:

-debiet

-regiem

Maas=regenrivier

Rijn=gemengde rivier

Invloed hiervan op regiem?

2. Debiet/ regiem

1. Regenrivier (Maas)

• Onregelmatig regiem
• Laagste afvoer in de zomer

2. Gletsjerrivier:

• Vrij regelmatig regiem
  
• Laagste afvoer in winter
  

3. Gemengde rivier (Rijn)

• Regelmatig regiem

Regiem is afhankelijk van...

1. klimaatomstandigheden, hoeveelheid en vorm neerslag. Temperatuur en wind.
   
2. voeding rivier
3. eigenschappen ondergrond, reliëf en bodem.
4. ingrepen van de mens, dijken, ontbossing, verstening.

Vertragingstijd

Regenval ->

Water in de rivier ->

Invloed op de piekafvoer.

Verstedelijking

Verstening/verharding = groter oppervlakte straten, wegen en bebouwing.

Verstedelijking

Verstening/verharding = groter oppervlakte straten, wegen en bebouwing.

Door verstening zal de vertragingstijd afnemen en de piekafvoer groter worden.

Wat is de relatie tussen verstening, vertragingstijd en piekafvoer? Formuleer je antwoord: Door............. zal de ................ afnemen waardoor de ................. groter wordt (en je waarschijnlijk overstromingen en gedoe enzo krijgt).

Leerdoelen 2.3 

• Je kun de hoofdpunten van het huidige nationale rivierbeleid benoemen.
• Je weet hoe de waterafvoer van de grote rivieren wordt beheerst.
• Je weet waarom de Europese landen moeten samenwerken op het gebied van rivierbeleid.

Hoe werken kribben?

1. Stroomsnelheid rivier wordt hoger, rivier in het midden dieper door uitschurende werking.
2. Stroomsnelheid rivier wordt lager, rivier in het midden dieper door uitschurende werking.
3. Stroomsnelheid rivier wordt lager, rivier in het midden ondieper door sedimenterende werking.
4. Stroomsnelheid rivier wordt lager, rivier in het midden dieper door sedimenterende werking.

Nieuw waterbeleid

Het nieuwe waterbeleid breekt met de traditie van dijkverzwaring, hard pompen en snel lozen. 

Wat is het risico van 'simpelweg' dijken verzwaren?

Drietrapsstrategie

Ruimte voor de Rivier

Noodoverloopgebied

Toegewezen gebied waar de rivier in noodsituaties kan overstromen. 
Er zit dan in de winterdijk een verlaging, waardoor het water hier kan wegstromen. 

https: