Zelfreflectie

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Zelfreflectie 

Doel van deze les

• Je kunt uitleggen wat zelfreflectie is.
  
• Je kunt de verschillende vormen van zelfreflectie benoemen.
  
• Je kunt verschillende manieren benoemen om jezelf beter te leren kennen.
  
• Je kunt uitleggen wat het belang is van (ongevraagde) feedback.
  
• Je kunt uitleggen wat het Johari-venster is en hoe je het gebruikt.
• Je kunt uitleggen wat een innerlijke criticus is en op welke manieren je hier los van kunt komen.

Beschrijf in 3 woorden wat zelfreflectie inhoudt

Wat is zelfreflectie

Zelfreflectie is het op eigen ervaringen terugblikken en daarmee eigen handelen en de motieven die achter het eigen handelen zitten, onderzoeken. 

Vormen van zelfreflectie

1. Reflecteren op je persoonlijk functioneren: Stilstaan bij wie je bent, wat je denkt voelt en wilt
2. Reflecteren op je beroepsmatig handelen:  Hierbij onderzoek je het effect van jouw manier van werken.  Wat is het effect van jou handelen.

Reflecteren en evalueren

Bij evalueren ben je nadrukkelijk bezig met het beoordelen van je handelen. Welke factoren hebben een positieve en welke factoren hebben een negatieve rol gespeeld.

Bij reflecteren zet je jezelf centraal. Je kijkt naar jezelf en je eigen handelen

Wat is een duidelijke reflectie?

Kijk naar het volgend filmpje van Jochem Myjer waarin hij reflecteert op zijn handelen.

Jezelf leren kennen? 

- Nadenken over jezelf en je eigen gedrag

- Het bijhouden van een dagboek of logboek

- Eigen gedrag naast dat van anderen zetten

- Vragen om feedback

- Letten op ongevraagde feedback

Nadenken over jezelf

• In hoeverre bewaak ik mijn eigen grenzen
• Hoe ga ik om met mijn eigen gevoelens en emoties
• Wat laat ik zien van mezelf
• Wat waardeer ik van mezelf, en wat niet 
• Wat vind ik moeilijk en wat vind ik makkelijk bij het ondersteunen van cliënten

Diervriendelijk

Op tijd

Sociaal

Creatief

Oplossingsgericht

Milieubewust

Technisch

Vrijgevig

Lief

Luisterend oor

Sportief

Rustig

Zorgzaam

Sterk

Grappig

Muzikaal

Slim

Leiding geven

Spaarzaam

Goed geheugen

Doelgericht

Evenwichtig

Vrolijk

Vriendelijk

Tekst schrijven

Geïnteresseerd

Iets anders

Geduldig

Positief

Verbindend

Doorzetten

Precies

Energiek

Origineel

Leergierig

Schrijf op papier de kwaliteiten waarin je jezelf het best herkent.

Mis je in de lijst een belangrijke kwaliteit van jou? Dan kan je deze op de volgende slide

opschrijven.

Johari venster (vier gebieden)

1. De open ruimte: gebied van je zelfbeeld dat aan jezelf én aan anderen bekend is;
2. Het verborgen gebied: gebied dat wel aan jezelf bekend is, maar niet aan anderen;
3. De blinde vlek: gebied in jouw zelfbeeld dat bekend is aan anderen, maar niet aan jezelf; 
4. Het onbekende gebied: het gebied van jouw zelfbeeld dat niet aan jezelf en ook niet aan anderen bekend is. Bijvoorbeeld: hoe jij zult reageren in bepaalde situatie. 

Valkuilen bij zelfreflectie

Je innerlijke criticus

Die 'stem' die altijd over je schouder met je meekijkt.

De stem die het beter weet: "Wat ongelooflijk stom van je."

De stem die je opjaagt: "Je moet je huiswerk ook nog maken".

De stem die je laat twijfelen: "Was dat nu wel zo'n goed idee?"

De stem die je vertelt dat je faalt: "Een ander had dit al lang gedaan". 

Je bent je gedachten niet!

Je bent niet wat je denkt! Wat je denkt mag je 'voorbij laten gaan' en je mag er op een afstandje naar kijken.

Accepteer dat niemand perfect is.

Reflectie op handelen

Hoe kun je nu goed reflecteren op wat je doet?

Hoe weet je nu waar je op moet letten?

Hoe doe je dat? 

De STARR-methode is de meestgebruikte methode om te reflecteren op je eigen handelen, bijvoorbeeld in een reflectieverslag. STARR staat voor situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. Als je de STARR-methode gebruikt, geef je antwoord op vragen over de situatie, taak, actie, het resultaat en de reflectie

Voorbeeld

Schrijf een reflectieverslag met behulp van de STARR methode over het strikken van schoenveters.

Situatie

Tijdens een wandeling met vrienden merkte ik dat mijn schoenveters losraakten. 

Dit gebeurde op een moment dat we net een steile heuvel afdaalden, wat het risico op struikelen vergrootte.

Taak

Mijn taak was om mijn schoenveters opnieuw te strikken zodat ik veilig verder kon wandelen zonder het risico te lopen te vallen.

Actie

Ik stopte even, boog voorover en begon mijn veters te strikken. Ik zorgde ervoor dat ik de veters strak aantrok en een dubbele knoop maakte om te voorkomen dat ze weer los zouden raken. Ik gebruikte de “bunny ears” techniek, waarbij ik twee lussen maak en deze om elkaar heen wikkel en aantrek

Resultaat

Het resultaat was dat mijn veters stevig vastzaten en ik zonder verdere problemen de wandeling kon voortzetten. Ik voelde me veiliger en kon me weer volledig concentreren op het genieten van de wandeling en het gezelschap van mijn vrienden.

Reflectie

Door deze ervaring realiseerde ik me hoe belangrijk het is om mijn schoenveters goed te strikken, vooral tijdens activiteiten waarbij veiligheid een rol speelt. Ik heb geleerd dat het nemen van een paar extra seconden om mijn veters goed vast te maken, veel problemen kan voorkomen. In de toekomst zal ik ervoor zorgen dat mijn veters altijd goed vastzitten voordat ik aan een activiteit begin

Opdracht - Blunder 

Opdracht:

Beschrijf 1 blunder die je hebt gemaakt.

Voorbeelden van blunders: 
- Een whatsapp sturen naar de verkeerde persoon.
- Niet opletten tijdens de les en dan een vraag stellen die al drie keer genoemd is.

- Je stapt op de fiets en glijdt van de trapper, net als die leuke klasgenoot langsloopt. 

Blunder

Beschrijf nu hoe je deze blunder had kunnen voorkomen, via de STARR-methode.

Beschrijf je blunder zakelijk.

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat zelfreflectie is.
  
• Je kunt de verschillende vormen van zelfreflectie benoemen.
  
• Je kunt verschillende manieren benoemen om jezelf beter te leren kennen.
  
• Je kunt uitleggen wat het belang is van (ongevraagde) feedback.
  
• Je kunt uitleggen wat het Johari-venster is en hoe je het gebruikt.
• Je kunt uitleggen wat een innerlijke criticus is en op welke manieren je hier los van kunt komen.

Volgende week

• Feedback geven