9.1 Jazz als kunstvorm & 9.1 Massamedia & 9.1 Rebellen

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Doelen:

• Leren wat Bebop Jazz is en Cool Jazz en Freejazz
• Kennismaken met Abstract Expressionisme

9.1 Jazz als kunstvorm

Na WO II verandert de Jazz van dans- naar luistermuziek: de Bebop.

Ook ontstaat de eerste echte Amerikaanse Kunststroming: het Abstract Expressionisme.

• Bebop Jazz: gebaseerd op populaire swingnummers, maar hoger tempo, complexere akkoordenwisselingen.

• Nummers beginnen met melodisch thema, waarop muzikanten vervolgens één voor één soleren.

Maar als je wat wilt veranderen in de muziek, gaat dat niet vanzelf. Dat ondervond ook de jonge Charlie Parker (Hier in een speelfilm)....

Na 1950 tegenhanger Bebop: de Cool Jazz.

• Tempo lager en akkoorden eenvoudiger. Er wordt ook meer geïmproviseerd. o.a. Miles Davis.

Met zijn sextet nam hij in 1959 het album Kind of Blue op. Luister maar eens naar wat fragmenten... 

Zonder te repeteren gaan de muzikanten voor het album  'Kind of Blue' de studio in, waar Davis wat compositorische schetsjes uitdeelt om op te improviseren. Alles wordt in één keer opgenomen.

Basis van Jazzmuziek: The walking bass: basritme, basloopje. 

In 'So what' soleren de drie blazers één voor één op het lome ritme van de 'Walking bass'. 

Maar je kunt ook helemaal losgaan. Dan maak je, zoals Ornette Coleman in 1960 deed, Freejazz: 

• Geen vaste harmonieën en akkoordopvolgingen meer. 
• Collectieve improvisatie....

Wat Ornette Coleman uitdrukte met muziek, deed Jackson Pollock met verf.

Jackson Pollock: Abstract Expressionist:

• Niet het schilderij maar de handeling; de bewegingen, waaruit het ontstaat, zijn belangrijk.

• De 'drippings' die Jackson Pollock maakt wordt later 'Action Painting' genoemd.

Andere Abstracte Expressionist: Mark Rothko. 

• Composities, bestaande uit kleurlagen die vlakken vormen op een egale ondergrond.

9.1 Massamedia

Doelen:

• Leren over de 'production code'
• Een nieuw populair serie genre vanaf de jaren '50...
• Wat is 'Suspense'?

Begin jaren '60 was Golden Age voor Hollywoodfilms.

Bang voor censuur overheid: legden zichzelf een code voor zedelijk gedrag op: de 'production code':

• geen verwijzingen naar seksualiteit, homoseksualiteit, rassenvermenging, abortus en drugs. Extreem geweld mocht niet en misdaad moest altijd worden bestraft.

Maar er waren natuurlijk altijd films die de grens van het toegestane opzochten, zoals in het ogenschijnlijk suikerzoete verhaal van de film 'Written in the wind'

Maar in wezen gaat het over machtsmisbruik, jaloezie en alcoholisme...

in 1952 komt ook de eerste ....................

op TV.

SOAP:

• In  jaren '50 en '60 veel door huisvrouwen bekeken. 
• Tijdens reclameblokken vooral schoonmaakproducten gepromoot. 
• Vandaar programma's de naam 'Soap'.

De soap 'The Guiding Light' is de langstlopende soap geweest. Tussen 1952 en 2009 zijn er 18.262 afleveringen van gemaakt!!!

De opbouw van Soaps is in de tijd vrijwel hetzelfde gebleven:

• Niet één echte hoofdpersoon.
• Personage wordt 'bekende' van kijker.
• Goedkoop: weinig buitenopnames en actiescenes.
• Dialogen vertellen verhaal.
• Cliffhanger einde aflevering.
• Grote cliffhanger einde seizoen.

Zijn er op dit moment Soaps waar leerlingen naar kijken en welke kenmerken van een Soap zitten erin?

Doordat de TV steeds populairder wordt in de jaren '50 en '60 raakt Hollywood in een crisis. Eén regisseur wordt echter mateloos populair. Hij is zo slim om met een thrillerserie op TV te komen en met vernieuwende speelfilms in de bioscoop.

Thriller:

Het is Alfred Hitchcock: the master of suspense.

Suspense = spanning; een spanning die ontstaat als de kijker meer informatie krijgt als de personages.

De suspense in het volgende fragment uit de film 'Rear window' ontstaat als de vriendin van de hoofdrolspeler in het huis gaat rondsnuffelen van een vermoedelijke moordenaar. Als kijker zien we de vermoedelijke moordenaar onverwacht thuiskomen, maar de vriendin snuffelt nog niets vermoedend in het appartement rond.

Films als de 'Rear Window' worden door feministen ook wel 'the male gaze' genoemd. De vrouwen worden volgens hen voornamelijk vanuit een (geseksualiseerde) mannelijke blik bekeken. In deze film gebeurt dat letterlijk en het wordt daarom gezien als hét voorbeeld van de dominantie van mannen in de filmindustrie. In die tijd....?

Verwerking:

• Ken jij een film waar Suspense in voorkomt? Kun je wat over die film vertellen?
• Worden vrouwen in films van tegenwoordig nog als 'The male gaze' gezien? Wat vind je daarvan?

9.1 Rebellen

Doelen:

• leren over de jongerencultuur in de jaren '50
• leren wat 'method acting' is
• kennismaken met Soul muziek

Jaren '50: in VS wordt jongerencultuur belangrijk. Toenemende welvaart bezorgt de jongeren meer vrijheid.

Oudere generatie die WOII heeft meegemaakt is tevreden met teruggekeerde rust en regelmaat, maar de jeugd rebelleert tegen die gezapigheid.

De film- en muziekindustrie spelen hier op in....

Eén van de Hollywood 

Culthelden is echt een 

Rebel without a cause,

namelijk.............

James Dean maakt gebruik van 'Method acting': Hij maakt gebruik van zijn eigen emoties en ervaringen om zijn rol zo levensecht mogelijk te spelen.

Het succes van 'Rebel without a cause' maakt hij niet meer mee. Een maand voor de premiere sterft hij in een auto ongeluk met een Porsche 550 Spyder.

Verwerking:

Zoek op ChatGPT naar acteurs die Method Acting doen en geef mij linkjes van filmfragmenten of trailers van films waar de acteurs in te zien zijn.

Ook worden vanaf de jaren '50 oude verhalen in een nieuw jasje gestoken. Bijvoorbeeld "The west side story". 

Op welk bekend verhaal lijkt de volgende Musical 'The West Side Story' uit 1961?

Vraag: 

Welke blanke artiest uit Memphis, Tennessee, USA brak in 1954 de barrière tussen witte en zwarte muziek, met invloeden van Gospel, Country en Rhythm-and-blues?

Tip: Volgens de zeer onbetrouwbare legende leerde Forrest Gump hem dansen.

In de jaren '50 ontstaat in het zuiden van de VS een nieuwe, dansbare muziekstijl met invloeden uit gospel, rhythm-and-blues en jazz. 

Omdat de kerk rhytm-and-blues beschouwt als duivelse muziek, kiezen de artiesten een naam voor hun muziek die naar religie verwijst: 

SOUL

Naast Ray Charles werd Aretha Franklin een hele grote soulartiest.

Als kind zingt ze bij haar vader in de kerk, en op 18-jarige leeftijd maakt ze de overstap naar de soulmuziek.

Ze werd de 

'Queen of Soul'

Verwerking:

Naast Ray Charles en Aritha Franklin zijn er meer Soulartiesten die in de jaren '50 doorbraken/bekend waren. Zoek op ChatGPT of via GOOGLE enkele van die artiesten op en deel linkjes met mij naar hun liedjes.