Bemoeizorg, zelfzorg, zelfregie en zelfmanagement

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Samenwerkingspartner.

Bemoeizorg, zelfregie en zelfmanagement. 

Inhoudsopgave

1. Voorkennis ophalen. 

2. Begrippen en definities.  

3. Praktijkcasus. 

4. Werkboek samenredzaamheid. 

5. Reflecteren. 

Begrippen en definities. 

Bemoeizorg	Een vorm van zorg waarbij de focus ligt op het ondersteunen van de zorgvrager zonder direct de regie over te nemen, zodat deze zoveel mogelijk zelfstandigheid behoudt.
Zelfzorg	De handelingen die een persoon zelf onderneemt om fysiek, mentaal en sociaal welzijn te behouden, zoals hygiëne, voeding, medicatiebeheer en stressregulatie.
Zelfregie	Het vermogen van een zorgvrager om keuzes te maken en actief deel te nemen aan de besluitvorming over de eigen gezondheid en zorg, met ondersteuning indien nodig.
Zelfredzaamheid	Het geheel aan vaardigheden en strategieën waarmee een zorgvrager zelf zijn gezondheid en ziekte beheert, zoals het omgaan met symptomen, therapietrouw en communicatie met zorgverleners.

Geef een voorbeeld als het gaat om zelfregie en zelfredzaamheid.

Praktijkvoorbeeld. 

• Hoe toont de zorgvrager zelfmanagement in deze casus, en welke vaardigheden gebruikt hij/zij hiervoor?
• Welke ondersteuning biedt de zorgverlener in het kader van bemoeizorg, en hoe draagt dit bij aan de zelfregie van de zorgvrager?
• Welke uitdagingen ervaren de zorgvrager en zorgverlener in de balans tussen zelfstandigheid en hulpverlening?
• Hoe kan de zorgverlener zijn open- en verbindende houding inzetten om de zorgvrager verder te stimuleren in zelfmanagement?

Test je kennis. 

https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/zelfredzaamheid/scholing/test-je-kennis-over-zelfredzaamheid

Een open- en verbindende houding aannemen. 

Om samen te kunnen werken en om autonomie, zelfstandigheid en eigen regie van de zorgvrager te stimuleren is het aannemen van een open- en verbindende houding nodig. 

Vb. 

Bemoeizorg: Een zorgverlener met een open houding luistert actief naar de zorgvrager en ondersteunt zonder direct de regie over te nemen. Dit bevordert autonomie en voorkomt afhankelijkheid.

Zelfzorg: Door een verbindende houding aan te nemen, stimuleert de zorgverlener de zorgvrager om eigen gezondheid actief te onderhouden, bijvoorbeeld via leefstijladvies of preventieve zorg.

Zelfregie: Een zorgrelatie gebaseerd op openheid helpt de zorgvrager bij het maken van eigen keuzes en het behouden van controle over de zorgsituatie.

Zelfmanagement: De zorgverlener begeleidt de zorgvrager bij het ontwikkelen van vaardigheden om de eigen gezondheid en behandeling zelfstandig te beheren.

Open- en verbindende houding. 

Hoe doe je dit ook alweer????

• Actief luisteren → Stel open vragen, toon begrip en geef ruimte aan de zorgvrager om zijn/haar behoeften te delen.
• Empathie tonen → Ga naast de zorgvrager staan in plaats van tegenover hem/haar, en erken emoties en ervaringen.
• Samen beslissen → Betrek de zorgvrager in keuzes over behandeling en zorg, zodat deze meer zelfregie ervaart.
• Positieve communicatie → Vermijd autoritaire taal en kies woorden die motiveren en vertrouwen geven.
• Zelfreflectie → Blijf kritisch kijken naar je eigen houding in de zorgrelatie en pas deze aan waar nodig.

Oefening. 

Korte casus: Mevrouw Jansen, 68 jaar, herstelt van een val en krijgt thuiszorg. Ze wil graag zelfredzaam blijven, maar haar dochter neemt steeds beslissingen voor haar. De verpleegkundige merkt haar frustratie en wil haar ondersteunen bij het behouden van haar zelfregie zonder de mantelzorger buitenspel te zetten. ( je mag ook je eigen casus kiezen! ) 

In duo’s voer je een zorggesprek waarin 1 de verpleegkundige speelt, 1 iemand de dochter en de ander mevrouw Jansen.  

Je let op: 

• Actief te luisteren zonder te oordelen.
• Empathie te tonen. 
• Samen een oplossing te zoeken waarbij zelfregie centraal staat.
• De mantelzorger erbij te betrekken zonder druk uit te oefenen.

Na de oefening reflecteren studenten:

• Wat werkte goed in de communicatie?
• Hoe voelde iedereen zich in het gesprek?
• Welke technieken hielpen om een open en verbindende zorgrelatie op te bouwen?

Werkboek samenredzaamheid. 

Mensen zijn van betekenis voor elkaar. Familie en vrienden vervullen een belangrijke rol in het leven van de cliënt en omgekeerd. Als verzorgende en verpleegkundige kun je hen helpen die rol te blijven spelen en het met elkaar te redden. Want daar willen we graag naar toe. Door de manier waarop de zorg lange tijd is georganiseerd, blijft de familie soms aan de kant staan. Als verzorgenden en verpleegkundigen

willen we soms teveel oplossen en helpen. We nemen de regie van cliënten en mantelzorgers over. We doen alsof de zorg ‘van ons’ is. Maar onze cliënten willen baas zijn over hun eigen leven – ook als zij meer van

anderen afhankelijk raken.

( fragment werkboek samenredzaamheid., zie Its Learning  ) 

Bedankt

Naam auteur

contactgegevens