4.5 De strijd beslecht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

4. Opschudding in de Nederlanden

4.0 Christendom in Nederland (LE)

4.3 Keizerlijke Karel (GS)

4.4 Een onrustige opstand (GS)

4.5 De strijd beslecht (GS) 

Weekplanner

Planning 

1. Algemene informatie
2. Lesplanning
3. Leerdoelen
4.  Uitleg S5.1
5. Korte samenvatting
6. Lesstof checken
7. Aan de slag met de opdrachten 

Leerdoelen

Hoofddoel 5: ik kan uitleggen hoe Nederland een eenheidsstaat werd.

S5.1: Ik kan uitleggen hoe Nederland zich verzette tegen de Spaanse overheersing van koning Filips II. (r)

S5.2: Ik kan uitleggen wat het Twaalfjarig Bestand te maken heeft met de Nederlandse Opstand. (r)

S5.3: Ik kan uitleggen waarom de Vrede van Munster werd ondertekend. (r)

S5.4: Ik kan een oplossing bedenken voor het Rusland-Oekraïne conflict waardoor beide landen de ‘Vrede van Oekraïne’ ondertekenen. (i) (t)

Een grotere Republiek

Na de dood van Willem van Oranje (1584)

Werd Maurits van Oranje benoemd tot stadhouder van Holland en Zeeland 

Onderdeel van de Republiek

Dit gebeurde niet rechtmatig, hij trok de macht naar zich toe

Maurits had meer ambitie voor militaire zaken

Liet politieke zaken over aan de Staten-Generaal

Vergadering van alle gewesten samen

Een grote Republiek

Maurits werd aanvoerder van het Staatse leger

Strijd aan tegen de Spanjaarden

Engeland raakten ook in oorlog met de Spanjaarden (1585)

Een grote Republiek

Dit kwam door:

• De hervorming van het Staatse leger. Dat was weliswaar klein, maar de soldaten werden goed betaald en waren goed bewapend.
  
• Het gebruik van rivieren bij steden. Maurits maakte slim gebruik van de Nederlandse rivieren voor het vervoer van wapens en goederen.
  
• De muiterijen in het Spaanse leger. Spaanse huurlegers werden geregeld niet betaald omdat de Spaanse koning weinig geld had. Als de soldaten geen loon kregen, gingen de soldaten af en toe muiten.
  
• De Spanjaarden moesten hun aandacht en hun soldaten verdelen. De Spanjaarden vochten niet alleen tegen de Hollandse opstandelingen en de Engelsen, maar ook nog eens tegen Frankrijk.

Een grote Republiek

De Spanjaarden vochten op land en op zee

Spaanse Armada probeerde Engeland aan te vallen

Enkele van de 139 schepen kwam terug in Spanje

Eerste scheuren bij het Spaanse rijk:

• In oorlog met Frankrijk
• In oorlog met De Republiek
• in oorlog met Engeland 

Kort samengevat

1. Maurits van Oranje werd aanvoerder van het Staatse leger (hervormingen > leger werd goed betaald en waren goed bewapend)
2. Maurits van Oranje gebruikte de landschappen van Nederland om de Spanjaarden te slim af te zijn.
3. Muiterij in het Spaanse leger. Ze werden niet goed betaald.
4. Spanjaarden moesten hun aandacht verdelen over verschillende gebieden omdat ze in oorlog waren met verschillende landen.  

Tijdens de opstand werd Nederland een republiek. Wat is een republiek?

1. Land waarbij de koning gekozen wordt door het volk
2. Land waarbij elke provincie een vertegenwoordiger stuurt om het land te besturen
3. Land waarbij het volk direct mag stemmen op de beslissingen in het land
4. Land waarbij de het volk haar eigen volksvertegenwoordigers mag kiezen

Wie gaf leiding aan het Staatse Leger?

1. De graaf van Holland
2. De koning van Spanje
3. De Prins van Oranje
4. De hertog van Alva

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Je ziet ons land in 1588. Ons land heette de Republiek.

Hoe hoeveel gewesten (provincies) bestond toen de Republiek?

1. Vijf
2. Zeven
3. Negen
4. Twaalf

Wat was de Staten Generaal?

1. Vertegenwoordigers van de 7 provincies (regering)
2. Belangrijke burgers
3. 1e en 2e kamer
4. Adviseurs van de koning

Aan de slag...

4.5 De strijd beslecht (SW)

Havo: Maak opdracht 1 - 2 - 3 

Vwo: Maak opdracht 1 - 2 - 3

Klaar? (HW)

1. Leer de woordjes die we deze les behandeld hebben
2. Vul je leerdoelblad in

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent

4. Opschudding in de Nederlanden

4.0 Christendom in Nederland (LE)

4.3 Keizerlijke Karel (GS)

4.4 Een onrustige opstand (GS)

4.5 De strijd beslecht (GS) 

Weekplanner

Planning 

1. Algemene informatie
2. Lesplanning
3. Leerdoelen
4.  Uitleg S5.2
5. Filmpje
6. Aan de slag met de opdrachten 

Leerdoelen

Hoofddoel 5: ik kan uitleggen hoe Nederland een eenheidsstaat werd.

S5.1: Ik kan uitleggen hoe Nederland zich verzette tegen de Spaanse overheersing van koning Filips II. (r)

S5.2: Ik kan uitleggen wat het Twaalfjarig Bestand te maken heeft met de Nederlandse Opstand. (r)

S5.3: Ik kan uitleggen waarom de Vrede van Munster werd ondertekend. (r)

S5.4: Ik kan een oplossing bedenken voor het Rusland-Oekraïne conflict waardoor beide landen de ‘Vrede van Oekraïne’ ondertekenen. (i) (t)

Stadhouder tegenover landsadvocaat 

Noordelijke gewesten verenigd 

Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden

Staten-Generaal overleg over buitenlandse politiek

Verder hadden de gewesten zelfstandigheid

Leider van de Staten-Generaal was de landsadvocaat / Raadspensionaris 

Johan van Oldebarnevelt 

Hij streed voor de belangen van het gewest Holland 

Stadhouder tegenover landsadvocaat

Maurits en Van Oldebarnevelt verschilde van elkaar

Maurits was erg voorzichtig en Van Oldebarnevelt was een risiconemer 

De handel zorgde voor veel problemen in het gewest Holland

Van Oldebarnevelt zorgde voor een wapenstilstand 

1609 - 1621 Twaalfjarig bestand 

Maurits was het er niet mee eens

ging zich meer bemoeien met de politiek Omdat het niet

in oorlog is

Stadhouder tegenover landsadvocaat

Conflict tussen Maurits en Van Oldebarnevelt 

invulling van het calvinistisch geloof

Maurits werd beschuldigd van te veel macht

Van Oldebarnevelt werd beschuldigd van landsverraad wegens samenwerking met Frankrijk en Engeland

Maurits pleegde in 1618 een Staatsgreep 

Hiermee kreeg hij alle macht in handen en hoefde dit niet meer te delen

Maar dan...

Aan de slag...

4.5 De strijd beslecht (SW)

Havo: Maak opdracht 5+ 6 

Vwo: Maak opdracht 4 + 5

Klaar? (HW)

1. Leer de woordjes die we deze les behandeld hebben
2. Vul je leerdoelblad in

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent

4. Opschudding in de Nederlanden

4.0 Christendom in Nederland (LE)

4.3 Keizerlijke Karel (GS)

4.4 Een onrustige opstand (GS)

4.5 De strijd beslecht (GS) 

Weekplanner

Planning 

1. Algemene informatie
2. Lesplanning
3. Leerdoelen
4.  Uitleg S5.3
5. Korte samenvatting
6. Lesstof checken
7. Aan de slag met de opdrachten 

Leerdoelen

Hoofddoel 5: ik kan uitleggen hoe Nederland een eenheidsstaat werd.

S5.1: Ik kan uitleggen hoe Nederland zich verzette tegen de Spaanse overheersing van koning Filips II. (r)

S5.2: Ik kan uitleggen wat het Twaalfjarig Bestand te maken heeft met de Nederlandse Opstand. (r)

S5.3: Ik kan uitleggen waarom de Vrede van Munster werd ondertekend. (r)

S5.4: Ik kan een oplossing bedenken voor het Rusland-Oekraïne conflict waardoor beide landen de ‘Vrede van Oekraïne’ ondertekenen. (i) (t)

De Spaanse overgave

1625 overleed Maurits van Oranje

Frederik Hendrik nam zijn plaats over als bevelhebber van het leger

Hij slaagde erin om de Spanjaarden te verjagen

Spanje moest de aandacht verdelen waardoor Frederik Hendrik 

terrein kon winnen

Spanje gaf zich over in 1648 

Vrede van Münster werd getekend

Na 80 jaar kwam er een einde aan de Nederlandse opstand 

Filips wilde dat iedereen protestant was

Centralisatie was een oorzaak voor de Nederlandse Opstand

Willem van Oranje was de leider van de opstand

De Hertog van Alva werd meteen erg populair

Goed

Fout

1568

1609-1621

1581

1588

1648

Begin van de 80-jarige oorlog

Twaalfjarig Bestand

Plakkaat van Verlatinghe

Ontstaan van de Republiek

Vrede van Münster

Filips wordt koning.

Beeldenstorm

Start 80-jarige oorlog

Watergeuzen winnen in Den Briel

Moord op Willem van Oranje

Republiek der Zeven verenigde Nederlanden

De Nederlandse opstand (of 80 jarige oorlog)

1

2

3

4

5

6

Moord Willem van Oranje

Verovering van Den Briel

Vrede Münster

 Unie van Utrecht

Hertog van Alva komt

Beeldenstorm

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde (Google)

Verbond der Edelen

6

7

12

2

5

8

11

3

4

9

10

Beeldenstorm

Tiende penning

Begin 80-jarige Oorlog

Spaanse Furie

Pacificatie van Gent

Unie van Atrecht

Unie van Utrecht

Plakkaat van Verlatinghe

Slag bij Nieuwpoort

Twaalfjarig Bestand

Vrede van Münster

Leerdoelen

Hoofddoel 5: ik kan uitleggen hoe Nederland een eenheidsstaat werd.

S5.1: Ik kan uitleggen hoe Nederland zich verzette tegen de Spaanse overheersing van koning Filips II. (r)

S5.2: Ik kan uitleggen wat het Twaalfjarig Bestand te maken heeft met de Nederlandse Opstand. (r)

S5.3: Ik kan uitleggen waarom de Vrede van Munster werd ondertekend. (r)

S5.4: Ik kan een oplossing bedenken voor het Rusland-Oekraïne conflict waardoor beide landen de ‘Vrede van Oekraïne’ ondertekenen. (i) (t)

Aan de slag...

4.5 De strijd beslecht (SW)

Havo: Maak opdracht 8 - 9 - 10 

Vwo: Maak opdracht 7 - 8

Klaar? (HW)

1. Lever 4.5 in op Tijd voor Geschiedenis 
2. Leer de woordjes die we deze les behandeld hebben
3. Vul je leerdoelblad in
4. Invullen Goaley

• Alleen of in tweetallen
• Maak de opdrachten zelf (dus niet overschrijven)
• Vraag? eerst de tekst lezen dan pas vragen aan docent