9.5 De Tweede wereldoorlog en 9.6 De holocaust

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Huiswerkcontrole

Je hebt de opdrachten uit de planner gemaakt van 

9.1 t/m 9.4

H9 De wereldoorlogen

9.5 De Tweede wereldoorlog

KA

- het voeren van twee wereldoorlogen

- verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burger-bevolking bij oorlogvoering

Leerdoel

In deze presentatie leer je:

• oorzaken van de Tweede Wereldoorlog
• hoe de oorlog verliep
• welke wapens werden gebruikt en hoe burgers betrokken waren bij de oorlog
  

Oorzaken van de oorlog 1/4

De Tweede Wereldoorlog werd veroorzaakt door de agressie van:

• Japan – wilde heel Oost-Azië onderwerpen: aanval op Pearl Harbor om VS in één keer uit te schakelen
  
• Duitsland – Hitler wilde heerschappij in Europa krijgen

Hitler verklaarde VS oorlog na Pearl Harbor. 

Hierdoor werden de VS, GB en de SU bondgenoten: de geallieerden. Daartegenover stonden de as-mogendheden: Duitsland, Italië en Japan.

Oorzaken van de oorlog 2/4

Hitler wilde 

• revanche voor de Eerste Wereldoorlog
• gebieden in Oost-Europa veroveren voor lebensraum (levensruimte)
  

De economische crisis zorgde voor einde van internationale samenwerking en hielp Hitler aan de macht:

• bewapening in razend tempo
  
• annexatie van Oostenrijk in 1938
  

Oorzaken van de oorlog 3/4

Andere mogendheden lieten Hitler zijn gang gaan. De VS bleef afzijdig. Groot-Brittannië voerde politiek van appeasement: (geruststelling) vrede bewaren door conflicten te vermijden.

   

• september 1938: Conferentie van München. Hitler mocht Tsjechische Sudetenland inlijven in ruil voor beloftes over vrede
  
• 15 maart 1939: Duitse inval in Praag
  

Oorzaken van de oorlog 4/4

• 23 augustus 1939: Hitler sloot niet-aanvals-verdrag met Stalin en ze verdeelden Polen
  
• 1 september 1939: Duitsland viel Polen binnen, Groot-Brittannië en Frankrijk verklaarden Duitsland de oorlog

Het verloop van de oorlog 1/3

• Vanaf april 1940 Duitse verovering van Denemarken, Nederland, België en Frankrijk in paar weken tijd
  
• Duitse bombardementen op Groot-Brittannië, maar geen Britse overgave
  
• vanaf 22 juni 1941 tweefrontenoorlog door Duitse inval in Sovjet-Unie, Duitse leger rukt op tot Moskou
  
• 1942 Japan veroverde grote gebieden in Azië
  
• vanaf 1943 drongen VS Japan terug

De bevolking van London schuilt in de Underground bij een Duitse luchtaanval. Daarnaast had de Britse regering evacuatieplan: 'Pied Piper', waarbij voornamelijk kinderen, moeders en zwangere vrouwen naar het veilige platteland zouden worden gestuurd.

Het verloop van de oorlog 2/3

• 31 januari 1943: Duitsland geven zich over bij Stalingrad
  
• zomer 1943: Duitse nederlaag onafwendbaar, geallieerde wapenproductie was veel groter dan de Duitse
  
• Sovjetlegers sloegen met tanks Duitse leger steeds verder terug
  
• geallieerde legers vielen vanuit Noord-Afrika Italië binnen
  

Het verloop van de oorlog 3/3

• 6 juni 1944: D-day, geallieerde invasie in Normandië
  
• 2 mei 1945: val Berlijn na zelfmoord Hitler
  
• 8 mei 1945: overgave Duitsland
  
• Japan vocht verbeten door tot capitulatie op 15 augustus 1945

Wapens en burgers 1/3

Fronten beweeglijker dan in de Eerste Wereldoorlog door:

• verdere ontwikkeling tanks en vliegtuigen
  
• grote aantallen ervan

Grote delen van Europa verwoest door:

• grotere beweeglijkheid fronten
  
• toegenomen vernietigingskracht
  
• nietsontziende wijze van oorlogsvoeren, terreurbombardementen

Wapens en burgers 2/3

Ook Amerikaanse bombardementen op Japanse steden. Vernietiging van Hiroshima en Nagasaki door atoombom.

Japan gaf zich over.

Wapens en burgers 3/3

Tweede Wereldoorlog:

• totale oorlog met 80 miljoen doden
  
• ongekende wreedheid van Duitsers, Japanners en Sovjetmilitairen, ook tegen burgers
  
• westerse geallieerden voerden oorlog uit naam van vrijheid en democratie, geen systematische wreedheden, wel terreurbombardementen op Duitse steden
  

Verenigde Naties

Oprichting van de Verenigde Naties (VN): volkerenorganisatie sinds 1945. 

Doel:

• alle grote mogendheden handhaven als politieagenten de orde en vrede
  
• opleggen van strafmaatregelen door Veiligheidsraad: belangrijkste vergadering van de VN
  

H9 De tijd van wereldoorlogen

9.6 De Holocaust

KA

racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden

Leerdoel

In deze presentatie leer je:

• hoe de vernietigingskampen waren georganiseerd
• hoe het antisemitisme zich ontwikkelde
• hoe het antisemitisme uitliep op de volkerenmoord
  

De vernietigingskampen

De Duitsers wilden joden en andere ‘Untermenschen’ systematisch uitroeien.

   

Slachtoffers van de Holocaust werden opgepakt bijvoorbeeld tijdens een razzia, vervolgens gedeporteerd naar doorvoerkampen en vonden de dood in vernietigingskampen als Sobibor en Auschwitz.

In dit laatste kamp vonden 1,1 miljoen mensen de dood.

Antisemitisme 1/3

De Holocaust laat zien hoe racisme en discriminatie kunnen leiden tot genocide:

• In de middeleeuwen werden joden door de kerk gezien als moordenaars van Christus. Ze moesten in getto’s leven en konden geen burgers worden. Omdat de kerk het vragen van rente afkeurde, waren bankiers vaak joden. Dat leidde tot het stereotype van joden als woekeraars. Er waren veel vooroordelen over joden. Door deze angstbeelden werden joden soms slachtoffers van pogroms.
  

Antisemitisme 2/3

• Onder invloed van de verlichting kregen joden dezelfde rechten als andere burgers.
  
• In de 19e eeuw waren veel joden kunstenaar, hadden een vrij beroep of bankier: dat leidde tot jaloezie en vormde het beeld van jood als kapitalist en uitbuiter. Veel arme joodse Russen vluchtten naar West-Europa: dit versterkte antisemitisme. Antisemieten gingen jodendom zien als ‘ras’.

Antisemitisme 3/3

Na de Eerste Wereldoorlog ontstond vijandbeeld van jood als gevaarlijke revolutionair. 

Er zou een wereldwijd joods complot zijn om ‘het Germaanse ras’ te vernietigen.

Discriminatie en volkerenmoord 1/3

In Nazi-Duitsland systematische discriminatie van joden:

• 1935 invoering rassenwetten, verbod op seks tussen joden en niet-joden

Fase 1

Pesten en vernederen

Discriminatie en volkerenmoord 2/3

• 1938 organisatie pogrom, Kristallnacht
  
• vanaf 1938 dachten nazi’s na over ‘Endlösung’ van het ‘joodse probleem’
  
• 1939 inval in Polen: veel joden onder nazi-heerschappij > getto’s, davidsster
  

Discriminatie en volkerenmoord 3/3

• eind 1941: nazileiders besloten dat alle joden vernietigd moesten worden:

vergassing op industriële wijze in vernietigingskampen.

Van de 11 miljoen Europese joden kwamen er 6 miljoen om.

Veel executies gebeuren door de SS-Einsatzgruppen.

...zoals het neerslaan van een opstand in het ghetto van Warschau

Of omdat delen van het ghetto moeten worden ontruimd,

omdat Joden naar concentratiekampen moeten.

Een in het geheim door het verzet gemaakte foto van 

vrouwen die naar een gaskamer lopen

Zyklon B

Korrels die verdampen (blauwzuur) 

als ze in contact komen met lucht.

Al het bewijsmateriaal moeten worden vernietigd:

kleding, foto's...lichamen.

Precieze aantallen zijn onbekend

• 6 miljoen joden vermoord
• 104.000 van 140.000 Nederlandse joden vermoord

7:30

Zelfstandig werken

Ga aan de slag met de opdrachten van 9.5 en 9.6

Zie planner!