§3.3 Totale oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

De Tweede Wereldoorlog

Totale oorlog

In deze les kun je 16 punten verdienen.

Hierna: woordenweb

Schrijf in je eentje de komende 2 minuten zoveel woorden op over gebeurtenissen/ verschijnselen / personen uit de Tweede Wereldoorlog die NIET in Nederland plaatsvonden:

Leerdoel: Aan het eind:

- kun je met meerdere kenmerken het verloop en de afloop van de Tweede Wereldoorlog omschrijven.

De Tweede Wereldoorlog is een oorlog tussen de As-mogendheden (vooral nazi-Duitsland, een klein beetje Italië en ook zeker Japan in Azië ) en de Geallieerden (vooral de VS- Roosevelt, Sovjet-unie-Stalin, Engeland-Churchill, Frankrijk, Australië, China en Canada).

Tot 1942 veroveren de As-mogendheden grote gebieden (zie plaatje), met name in 1941 neemt Duitsland tijdens Operatie Barbarossa veel grondgebied van de Sovjet-unie in. Als taktiek past nazi-Duitsand de Blitzkrieg (bliksemoorlog) toe, waarbij landen snel en onverwacht worden binnengevallen. 

Voor nazi-Duitsland wordt het een tweefrontenoorlog, namelijk in Oost-Europa wordt gevochten tegen de Sovjet-unie en in West-Europa tegen vooral Amerikanen, Britten en Canadezen.  De VS doet namelijk vanaf dec 1941 ook mee met de oorlog als hun marinebasis Pearl Harbor door de Japanners wordt aangevallen.

Een belangrijk keerpunt is de Slag om Stalingrad (feb 1943, met 1 miljoen doden in 5 maanden tijd de bloedigste slag ooit in de geschiedenis), waarin het Duitse leger in het zuiden van Rusland zijn eerste slagveld verliest tegen het Rode Leger van de Sovjet-unie. 

Op 6 juni 1944 wordt Duitsland ook in West-Europa aangevallen als de grootse vloot ooit in de geschiedenis (!!!) op de Franse stranden van Normandië (D-Day, ook wel Operatie Overlord) aankomt, een vloot van 5000 schepen en 130.000 militairen. Door D-Day is een gat in de Atlantik Wall gemaakt en kan nazi-Duitsland ook vanuit het westen worden teruggedrongen. Deze tweefrontenoorlog gaat Duitsland verliezen! 

Hierna: filmpje 'Hoe reageert Hitler op D-day?' (3 min)

Klik op de spotprent om het groter te maken. Je ziet een Russische spotprent over een gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog:

1. Pearl Harbor
2. De Slag om Engeland
3. Market Garden
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Welke veldslag is de dodelijkste veldslag uit de hele wereldgeschiedenis?

1. De Slag om Engeland
2. Operatie Overlord, ook wel D-Day genoemd
3. Operatie Barbarossa
4. De Slag om Stalingrad.

Bekijk hiernaast een print screen 2.20.

Welke vlag hoort bij het rode kruisje (links bovenaan)?

1. Nederland
2. Sovjet-unie
3. Duitsland
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Klik op de afbeelding om in te zoomen. 

Je ziet een briefkaart uit 1943.

Welk bondgenootschap is aan het verliezen? 

En welk bondgenootschap gebruikt deze briefkaart als propaganda?

1. Aan het verliezen: de As-mogendheden, Gebruikt als propaganda door: de Centralen
2. Aan het verliezen: de As-mogendheden, Gebruikt als propaganda door: de Geallieerden
3. Aan het verliezen: de Centralen, Gebruikt als propaganda door: de Geallieerden
4. Aan het verliezen: de Centralen, Gebruikt als propaganda door: de As-mogendheden

Klik eerst hiernaast op de afbeelding om in te zoomen.

Sleep vervolgens de groene vinkjes naar de juiste antwoorden:

Hierna: sleepvraag.

Geef per land aan of er tijdens de Tweede Wereldoorlog sprake was

van een democratie of van een dictatuur: 

Hierna: uitleg atoombom

DICTATUUR

DEMOCRATIE

Duitsland

Groot-Brittannië 

Japan

Sovjet-Unie

Verenigde Staten

Terwijl het Rode Leger oprukt in het brandende Berlijn, pleegt Hilter in zijn bunker op 30 apr '45 in deze stad zelfmoord. Enkele dagen later geeft Duitsland zich over, waarna de oorlog in Europa voorbij is. Maar nog niet in Azië, want Japan vecht nog door.

Op 6 aug '45 zet de VS zijn nieuwste wapen in, de atoombom genaamd 'Little Boy' vernietigt in een paar seconden de Japanse stad Hiroshima, 3 dagen later is Nagasaki met de atoombom 'Fat Man' aan de beurt. 

Hierna geeft de Japanse keizer en dictator Hirohito zich over en is de Tweede Wereldoorlog voorgoed voorbij. De gevolgen van de straling van de atoombommen zijn ontzettend erg. Jaren nadien worden nog altijd kinderen geboren met verschrikkelijke afwijkingen. 

Hierna: filmpje Bevrijdingsjournaal atoombom (2 min.)

De president van de Verenigde Staten Harry Truman besloot tijdens de Tweede Wereldoorlog atoombommen in te zetten tegen Japan.

Welk argument had de president voor de inzet van de atoombommen?

1. De Amerikanen dachten dat bij de verovering van Japan veel van hun soldaten zouden sneuvelen.
2. De As-mogendheden hadden een bondgenootschap gesloten met de Sovjet-Unie.
3. De Geallieerden wilden voorkomen dat de Sovjet-Unie een atoombom zou inzetten.
4. Japan weigerde zich over te geven aan de As-mogendheden.

Geef per kaart aan om welke gebeurtenis het gaat door te slepen. Let op! Er blijft één gebeurtenis over:

Hierna: filmpje (2 min): welke gebeurtenissen moet je kennen van de WOII?

Operatie Overlord, ook wel D-Day genoemd.

de Duitse aanval waarmee de Tweede Wereldoorlog begint.

de Slag om Stalingrad die gewonnen wordt door de Sovjetlegers.

het begin van Operatie Barbarossa.

West-Europese landen worden door Duitse legers bezet. 

Hieronder staan zes hoofdstukken uit een boek over de Tweede Wereldoorlog:
− Hoofdstuk 1: Duitsland valt Polen aan
− Hoofdstuk 2: Blitzkrieg in West-Europa
− Hoofdstuk 3: Japanse aanval op Pearl Harbor
− Hoofdstuk 4: Duitsland verliest bij Stalingrad
− Hoofdstuk 5: Duitse capitulatie
− Hoofdstuk 6: Japanse capitulatie
De hoofdstukken staan al in de juiste tijdvolgorde, alleen het hoofdstuk over D-Day is vergeten.
Maak de zin af: Het hoofdstuk over D-Day komt direct na hoofdstuk …

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Welke twee steden in Japan zijn verwoest door een atoombom?

1. Hiroshima en Tokyo
2. Tokyo en Yokohama
3. Hiroshima en Nagasaki
4. Tokyo en Nagasaki

Sleep de volgende gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde:

Hierna: uitleg Holocaust

In deze oorlog vallen in totaal 50 miljoen doden (de helft burgerslachtoffers), 5x zoveel als de Eerste Wereldoorlog. Dit komt door het feit dat de Eerste Wereldoorlog op het slagveld plaatsvindt, terwijl in de Tweede Wereldoorlog steden volledig worden platgebombardeerd (bv Rotterdam, Londen, Berlijn, Dresden en Hamburg).

Daarnaast vinden miljoenen mensen (met name Joden) de dood in vernietigingskamp (bv Auschwitz), in speciaal gebouwde gaskamers. De volkerenmoord op 6 miljoen Joden heet ook wel de Holocaust. 

De Holocaust

Hierna filmpje Jort (6 min): Waarom kun je de WOII omschrijven als een Totale Oorlog?

Bekijk hiernaast de poster.

Welk begrip is het meest van toepassing op de poster?

1. censuur
2. collaboratie
3. propaganda
4. aanpassen

1. De Tweede Wereldoorlog kent veel meer burgerslachtoffers dan de Eerste Wereldoorlog. Een oorzaak / gevolg hiervan is zijn de vele bombardementen op steden (bv Rotterdam, Londen, Berlijn, Dresden en Hamburg)

2. De Holocaust is een oorzaak/ gevolg van de invoering van de rassenleer.

1. 1. oorzaak, 2. oorzaak
2. 1. gevolg, 2. gevolg
3. 1. oorzaak, 2. gevolg
4. 1. gevolg, 2. oorzaak

Waarom past het bombarderen van steden tijdens de Tweede Wereldoorlog bij het begrip ‘totale oorlog’?

1. omdat de bombardementen Duitsland dwongen tot een volledige overgave.
2. omdat de gebieden die werden gebombardeerd zich alleen in industriegebieden bevonden en niet op het slagveld.
3. omdat naast militaire doelen ook de burgerbevolking werd getroffen.
4. omdat er in de oorlog niet alleen op het land en op zee, maar ook in de lucht werd gevochten.

Klik op de afbeelding om het groter te maken. Je ziet een kaart van Europa met enkele historische plekken tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Wat moet er bij de legenda worden ingevuld bij (1) en (2)? 

1. (1) = concentratiekampen en (2) = Duitse luchthavens
2. (1) = concentratiekampen en (2) = vernietigingskampen
3. (1) = nazi-hoofdkwartieren en (2) = Duitse luchthavens
4. (1) = nazi-hoofdkwartieren en (2) = vernietigingskampen

De rassenleer is onwetenschappelijk. Wat betekent dat?

1. De rassenleer is een mening.
2. De rassenleer berust op feiten.
3. De rassenleer is bewezen.
4. De rassenleer is waar.

Hoeveel Joden sterven tijdens de Holocaust via gaskamers in vernietigingskampen?

1. 600.000 Joden
2. 6 miljoen Joden
3. 60 miljoen Joden
4. 600 miljoen Joden

De wereld is echt volledig in shock als aan het eind van de oorlog duidelijk wordt hoe systematisch en massaal de Holocaust is uitgevoerd, een inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van de mens!

Een Derde Wereldoorlog mag nooit meer komen! Daarom wordt in 1945 door Roosevelt (VS), Churchill (Engeland) en Stalin (Sovjet-Unie) de Verenigde Naties (VN) opgericht, de opvolger van de Volkerenbond (1919).

Het belangrijkste orgaan van de VN heet de Veiligheidsraad.

In deze Veiligheidsraad zijn 15 zetels te verdelen, waarvan 5 zetels permanent bezet zijn door: 1. de VS, 2. de Sovjet-Unie (nu: Rusland), 3.  Engeland, 4. Frankrijk en 5. China. 

Zij hebben ook het vetorecht: als een van deze 5 landen 'nee' stemt op een voorstel, dan gaat het niet door!

Welk land heeft geen vetorecht?

1. Frankrijk
2. China
3. Verenigde Staten
4. Duitsland

Evaluatie: Welk begrip vind jij nog lastig, waardoor jij hoopt dat dit begrip in de volgende les weer terugkomt?

de Holocaust

D-Day (Operatie Overlord)

De VN (Verenigde Naties)

De Totale Oorlog

Atoombom Hiroshima en Nagasaki

Operatie Barbarossa

Slag om Stalingrad

Nog iets anders

Geen een begrip, alle begrippen zijn duidelijk