1,5 Goden en mummies

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
  
• Goden en mummies
• Opdrachten
  
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe de Egyptenaren hun goden vereerden.

• Kun je uitleggen waarom de Egyptenaren hun doden mummificeerden.

• Kun je uitleggen waarom de Piramides zijn gebouwd.
  

• Kun je uitleggen hoe Egypte een provincie werd van het Romeinse Rijk.
  

Hoe heet de vruchtbare grond
die achterblijft door de overstroming van de Nijl?

1. Modder
2. Vruchtbare grond
3. Slib
4. Mest

8:18

Wat is een shadoef?

1. Een waterschep om het water naar de slootjes te brengen.
2. Een emmer om water naar de slootjes te dragen.
3. Een systeem om het water te zuiveren.
4. Het irrigatiesysteem wordt zo genoemd.

Wie is er de baas in de Egyptische samenleving?

1. de keizer
2. de farao
3. de president
4. de koning

Leg het woord 'irrigatie' uit in je eigen woorden.

vraag 3, 4, 6, 8, 12

Voeg een plaatje van een mummie toe

Waarvoor wordt een piramide gebruikt?

Vraag 3 en 4

c Water uit de Nijl wordt achter een dijk bewaard. Door deze wateropslag hebben de boeren in de droge tijd altijd water voor hun akkers.

d Dankzij de Nijl, die voor water en vruchtbare slib zorgde, konden mensen in Egypte leven.

4a Het vruchtbare slib uit de Nijl én de irrigatie.

b Niet meer iedereen hoefde boer te zijn. Daardoor konden er nieuwe beroepen ontstaan.

c Meer antwoorden zijn mogelijk. Bijvoorbeeld: metselaar, slotenmaker, mandenmaker.

Vraag 6

a farao

b - De wetten en regels opschrijven.

 - Controleren of mensen zich aan de regels houden.

 - Bijhouden hoe groot de oogst is.

 - Belasting ophalen.

 - Toezicht houden op het onderhoud van de dijken en kanaaltjes.

c De ambtenaren schrijven op hoe groot de oogst is, of hoeveel belasting de boer heeft betaald.

Vraag 8

1 boeren

2 hoge priesters

3 hoge ambtenaren

4 gewone priesters

5 lage ambtenaren

6 ambachtslieden

7 de farao

Neem over in je schrift

Vraag 12

a De klimaatverandering: het werd te droog en te warm om te kunnen leven.

b Egypte werd bestuurd door de farao en zijn ambtenaren.

 Een bestuur was nodig omdat je voor irrigatielandbouw goed moet samenwerken. Daarvoor moet er leiding zijn: iemand moet de taken verdelen.

c Oorzaak: De grote oogsten.

 Gevolg: Er ontstonden nieuwe beroepen.

LB blz.18

Egyptische goden

• De Egyptenaren kenden veel verschillende soorten goden (polytheïsme) , ieder met zijn eigen domein.
• De aantal voorbeelden hiervan zijn de goden Osiris, Ra, Isis, Horus, Seth.
• Ieder had zijn/haar eigen domein waar zij over heersten 

Ammet, de verscheurder van zielen.

De god Anubis, deze heeft het hoofd van een jakhals.

Natuurgodsdienst

Polytheïsme

• De Egyptenaren waren erg afhankelijk van de natuur, denk maar aan de Nijl

• Ze zagen veel in de natuur gebeuren.

• Goden moesten al deze onverklaarbare dingen veroorzaken

• Veel goden zagen eruit als dieren

Osiris

• Oppergod (belangrijkste god)
  

• Hij wordt gezien als eerste koning van Egypte

• Afgebeeld als mummie, omdat hij door zijn jaloerse broer Seth in 14 stukken is gehakt

• Isis heeft Osiris gemummificeerd om het lichaam weer heel te maken.

Isis

• Godin van de Vruchtbaarheid

• Uit de tranen van Isis is de Nijl ontstaan

• Isis wordt ook afgebeeld als havik of cobra

Horus

• God van de koningen
• God van de zon

• Zoon van Osiris en Isis

• Afgebeeld als havik

Anubis

• God van het Dodenrijk

• (Kop van een) jakhals

• Jakhalzen werden vaak gezien in de buurt van graven

Hapi

• Godin/God van de Nijl

• Ook van het leven en vruchtbaarheid

Sechmet

• Godin van de oorlog
• Godin van de vernietiging
• Godin van ziekte, maar ook van genezing

• Afgebeeld als leeuwin

Bastet

• Godin van vreugde en plezier

• Wordt afgebeeld als kat

Chepri

• God van de wedergeboorte

• Laat elke dag de zon opkomen

• Afgebeeld als scarabee (mestkever)

Sobek

• God van de Nijl

• Uit zijn zweet is de Nijl ontstaan

• Wordt afgebeeld als krokodil

Ra

• Zonnegod

• Laat elke dag de zon opkomen

• Afgebeeld als valk

• Later samengevoegd met de god Amon tot Amon-Ra

Het maken van een mummie

Eerst worden de organen verwijderd. Deze worden in speciale vazen gedaan: canopen

Vervolgens wordt er een berg zout over het lichaam gelegd om al het vocht uit het lichaam te krijgen

Het lichaam wordt na ongeveer 70-90 dagen schoongemaakt en gebalsemd met geurige olie

Alle lichaamsholten worden gevuld met doeken, stro, klei en kruiden

Daarna wordt het lichaam in doeken gewikkeld, zodat er een mummie ontstaat

Het hart is teruggeplaatst, onder een amulet van een scarabee, maar alle andere organen worden bewaard in canopen.

Verschillende sarcofagen

Het dodenmasker

Direct en indirect

Directe bron 

• --> is een bron die uit die tijdsperiode komt

Indirecte bron 

• --> is een bron die later is gemaakt dan in die tijdsperiode 

Piramides

Voor wie werden deze bouwwerken gemaakt?

De vloek van de mummie

• Howard Carter
  

• Vervloekingen

''Degene die de slaap van de 

Farao stoort zal met 

de vleugels van de dood 

worden aangetast''

LB blz. 19

Opdrachten

Paragraaf 1,5: Goden en mummies

Lees voordat je de opdrachten maakt de teksten!

Opdrachten: 2, 3, 7, 8, 9
LB blz. 18 en 19
WB blz. 32 t/m 36

Hiërogliefen opdracht

• Maak de vertaal opdracht

• In tweetallen

• 10 minuten

• Nabespreken

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe de Egyptenaren hun goden vereerden.

• Kun je uitleggen waarom de Egyptenaren hun doden mummificeerden.

• Kun je uitleggen waarom de piramides zijn gebouwd.
  

• Kun je uitleggen hoe Egypte een provincie werd van het Romeinse Rijk.
  

Lees opdracht

Groep 1: de reis van de farao en een mummie
Groep 2: piramides en de piramide van Cheops

• Individueel
• Blz. 38 t/m 41
• 10 minuten 
• Maak een samenvatting van de tekst
  

(Let op! Deze moet je kunnen uitleggen aan je klasgenoten!)

Obelisk Opdracht

• Lees de vragen op het vragenblad goed door.
• Volg het stappenplan om de AR Obelisk in te laden.
  
• Beantwoord de vragen.
  
• Nabespreken met je docent.
  

3:06