3.4 De bezetting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§3.4 De bezetting van Nederland

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe de Duitsers Nederland bezetten en welke gevolgen dat heeft voor politiek, cultuur, economie en dagelijks leven

- Dat Nederlanders op verschillende manieren op de Duitse bezetting reageren

- Op welke manier Nederland wordt bevrijdt van de Duitsers

De meidagen

• Ondanks neutraliteit wordt Nederland 10 mei 1940 aangevallen
  
  
• Het slecht getrainde en uitgeruste leger biedt harde weerstand
  
  
• 13 mei:  De regering en het koningshuis vluchten naar Engeland
  
  
• 15 mei: Na het bombardement van R'dam geeft Nederland zich over

 

Zonder oorlogsverklaring op 10 mei 1940 NL binnengevallen

Gevolgen bezetting

De Duitse bezetting heeft grote gevolgen

Politiek

Democratie afgeschaft, parlement ontbonden. Ambtenaren werken onder Duitse leiding door.

Economisch

Nederland moet gaan produceren voor Duitsland. Nederlandse mannen moeten werken in Duitse fabrieken. Gevolg is schaarste in Nederland.

Cultureel

Vrijheid van meningsuiting wordt afgeschaft, censuur ingevoerd. Radio's moet men inleveren. 

Dagelijks leven

Normaal leven werd vermoeilijkt (onvrijheid, dwang, etc.). Uitsluiting en vervolging van de joodse Nederlanders, razzia's en deportaties.

Reactie van de bevolking

In de oorlog reageren Nederlanders op 3 manieren

Verzet

De bezetter tegenwerken

Aanpassing

Doorgaan met het leven

Collaboratie

Samenwerken met de bezetter

Collaboratie

• 5% van de Nederlanders kiest voor samenwerking
  
  
• Velen van hen zitten bij de NSB, de Nederlandse fascistische partij --> je kon er ''beter'' van worden.
  
  
• Zij worden burgemeesters of vrijwilligers in Duits leger

NSB

• Nationaalsocialistische beweging
• politieke partij
• opgericht 1931: Anton Mussert
• collaborateurs

Verzet

Ook 5% van de bevolking kiest voor het verzet

Verzet

⋀

Actief verzet

Passief verzet

⋀

Gewelddadig verzet

Geweldloos verzet

Het bieden van tegenstand

De maatregelen die de Duitsers oplegden niet naleven (zoals radio niet inleveren)

Met geweld de bezetter aanvallen (zoals aanslagen & overvallen) 

Zonder geweld de bezetter actief dwarsbomen (zoals onderduikers helpen, kranten verspreiden & spionage)

Verzet

• Februaristaking 1941(protest tegen de vervolging van Joden )
  Actief verzet:
• illegale kranten verspreiden
• persoonsbewijzen vervalsen
• extra voedselbonnen regelen
• onderduikers verbergen
• aanslagen op spoor en gebouwen

Filmpje

Collaboratie, aanpassing en verzet

September 1944

De Geallieerden hebben tot doel Duitsland te verslaan

Nederland wordt hierbij deels bevrijd in 1944

Bij hevige weerstand rond Arnhem wordt de rest niet bevrijd

Nederland zal nog tot 5 mei 1945 deels bezet blijven

1944-1945 

• D-Day : geallieerden waren geland op de Franse kust (gebeurde niet in één keer alles bevrijden)
• Duitsers bleven in de provincies boven de rivieren de baas
• Hongerwinter :De strenge winter van 1944-1945, toen er in het nog bezette West-Nederland een groot tekort was aan voedsel en brandstof.

Hongerwinter

Het zuiden van Nederland was bevrijd, het westen niet

Hier kwamen bijna gaan voorzieningen (voedsel, gas) meer

Ook was dit een uitzonderlijk strenge winter

Gevolg: honger en een tekort aan alles

Maken deze les

3.4 Bezetting van Nederland

opdracht 3 t/m 13

blz. 153-159