Goede Leven H9.1 - 9.3

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Het belichaamde zelf

Hoe zijn we het lichaam eerder tegengekomen?

Het lichaam...

...geeft ons vrijheid

...begrenst ons leven

...is verbonden met onze identiteit

...geeft een bepaalde indruk op anderen

...heeft bepaalde (natuurlijke) behoeftes

Welke rol, of betekenis, heeft het lichaam in de moderniteit? 

De mens als 'ziek dier'

"Want de mens is zieker, onzekerder veranderlijker, minder gefixeerd dan welk ander dier ook, zoveel is zeker – hij is het zieke dier: hoe komt dat? Stellig heeft hij ook meer geriskeerd, vernieuwd, getrotseerd, het noodlot uitgedaagd dan alle overige dieren tezamen; hij, de grote experimentator met zichzelf, de onbevredigde, onverzadigde, die met de dieren, de natuur en de goden om de laatste heerschappij vecht – hij, de nog steeds niet bedwongene, de eeuwig toekomstige, die geen rust meer vindt van zijn eigen dringende kracht zodat zijn toekomst onverbiddelijk als een spoor in het vlees van ieder heden woelt: – hoe zou zo'n moedig en rijk dier dan niet ook het meest bedreigde, het langst en diepst zieke van alle kunnen zijn?"

—Friedrich Nietzsche, Genealogie van de moraal

Immanuel Kant

De wil is het grondprincipe van ons handelen en die kan zich laten leiden door de rede of door natuurlijke neigingen

De wil is mogelijkheid tot zelfbepaling en is als zodanig onlosmakelijk verbonden met het denken, maar ook met de mogelijkheid dat we stoppen met denken

"Nee" zeggen tegen de natuurlijke neigingen is een kenmerk van vrije wil

Op wat voor manieren (zowel positief als negatief) zijn onze natuurlijke behoeftes met het denken verbonden? 

Het gecultiveerde lichaam

De manier waarop we ons lichaam ervaren en hoe we ermee omgaan en het presenteren is cultureel bepaald

Bepaalde balans tussen gelijkheid en onderscheiding

Consumptiepatronen maken deel uit van sociale identiteit

Van natuurlijke behoefte naar sociale behoefte

Maar dit kan ook omslaan naar jaloezie/rivaliteit of consumptieverslaving

Lichaam en identiteit in de moderniteit

Lichamelijke integriteit is steeds belangrijker geworden: onschendbaarheid van het lichaam

Alleen de staat mag nog lichamelijk geweld gebruiken

Het lichaam wordt op  verschillende manieren vervangen door technologie

Lichamelijke identiteit wordt vervangen door sociale identiteit

Lichamelijkheid wordt begrepen in termen van autonomie

Het consumerende lijf

De wereld begrijpen in termen van pijn of genot

Meer (economische) vraag naar lichamelijk welzijn

Toch is het voor veel mensen steeds moeilijker in goede conditie te blijven

Je kan leven hoe je wilt, maar dit leidt ook tot ziektes als obesitas of diabetes

Het lichaam is consumptieartikel dat we gebruiken om ons prettig te voelen of om anderen te prikkelen (imago)

Is onze consumptiemaatschappij bevrijdend of juist onderdrukkend?