5.5 Milieu of genotype?

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Milieu of Genotype?

4 VWO

Hoofdstuk 5

Paragraaf 5

Vandaag

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe tweelingen kunnen worden ingezet in onderzoek naar in hoeverre eigenschappen worden bepaald door genen en milieu
• Je kunt je mening over genetische manipulatie onderbouwen met argumenten
• Je kunt beschrijven wat epigenetica is en hoe genen aan en uit gezet kunnen worden

Programma

1. Bespreken opdr. 8 en 9
2. Uitleg: genetische modificatie en epigenetica
3. Zelf werken

Genetische modificatie

Insuline verlaagt de bloedsuikerspiegel en zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door alle cellen in het lichaam.

Als je diabeet bent en je zelf geen insuline maakt, dan moet je insuline medicatie spuiten.

Voor de productie van insuline medicatie worden bacteriën genetische gemodificeerd. Het menselijk gen voor insuline wordt ingebouwd, zie --->

Ethische bezwaren

Hoe beslis je wat goed is of 

fout?

Wat bepaalt hoe je handelt? 

- kennis en gevoel

- godsdienst, levensovertuiging en cultuur

https://www.zorgvoorbeter.nl/levensvragen-ouderen/ethiek-in-de-zorg

om te doen in de klas

Vind jij dat genetische modificatie mag?

1. Ja
2. Nee
3. Weet ik niet
4. Ligt aan het gebruik

Genetische modificatie

• Het heeft grote voordelen, maar kan ook nadelen met zich meebrengen.
  
• Een genetich gemodificeerd organisme is een transgeen organisme.
  
• Een toepassing van genetische modificatie is gentherapie.
  

Nature-nurture

• Invloed genoom vs. invloed van het milieu
• Wordt veel afgeleid uit tweelingonderzoek

Twee-eiig: milieu gelijk, genotype verschilt

Eeneiig: milieu gelijk/verschilt, genotype gelijk 

Tweelingenonderzoek

Eeneiige tweelingen hebben hetzelfde DNA maar niet altijd hetzelfde milieu. 

Welke eigenschappen verschillen? (= nurture)

Interessant, maar is tweelingenonderzoek wel ethisch?

Zelf werken

Lezen

H5.5 t/m 'Ethiek en onderzoek' (blz. 179-180)

Maken

H5.5 opdr. 1, 4, 5 en 6

Milieu of Genotype?

4 VWO

Hoofdstuk 5

Paragraaf 5

Vandaag

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat epigenetica is en hoe genen aan en uit gezet kunnen worden

Programma

1. Bespreken opdr. 8 en 9  van H5.4 en 4 en 6
2. Uitleg: epigenetica
3. Zelf werken

Epigenetica

Verschil in eigenschappen -->  genen aan of uit? 

Er zijn stoffen in de kern die de activiteit van genen beïnvloeden --> methylgroepen (-CH3 groepen)

Deze methylgroepen staan onder invloed van milieufactoren (bv. voedsel) en zijn overerfbaar.

Deze epigenetische code is ook overerfbaar. Daardoor kan de omgeving van je ouders/ grootouders jouw eigenschappen bepalen.

methylgroep -CH3

Zelf werken

Lezen

H5.5 (blz. 179-181)

Maken

H5.5 opdr. 2, 3 en 7