Exogene Processen rood

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Afbraak en opbouw

van het landschap

(exogene krachten) 

Hoe bepalen exogene krachten het uiterlijk van het aardoppervlak? 

Hoofdvraag: 

Hoe is het Himalaya gebergte ontstaan?

1. door exogene krachten
2. door vulkanen
3. door endogene krachten
4. door aardbevingen

Zet de afbeeldingen in de goede volgorde

Exogene krachten

Krachten door: wind, water, ijs, zwaartekracht en temperatuur

Gevolgen:

verwering

erosie

sedimentatie

wortels van boom maken steen kapot

Bergdal gevormd door gletsjer

Beeld aangetast door zure regen

Exogene processen

Door welke processen wordt het aardoppervlak afgevlakt?

Deelvraag

4. 

Verwering

Gesteente valt uit elkaar of brokkelt af door:

• Vorst (bevriezing)
  
• Groei van planten en bomen
  
• Zure regen

Vorstverwering

door planten en bomen

De plantenwortels groeien tussen de steen. Plantenwortels groeien en zetten uit. Daardoor drukken ze de steen uit elkaar. Dit is biologische verwering.

Zure regen

Ijzerdeeltjes in steen gaan roesten. 

Welk soort verwering zie je hier?

1. vorst verwering
2. planten verwering
3. zure regen verwering
4. Erosie

Welke vorm van verwering
zie je hier?

1. Vorst verwering
2. planten verwering
3. zure regen verwering
4. Verwering door temperatuurverschillen

Puinhelling

Verweringsmateriaal valt door de zwaartekracht naar beneden. 

Een puinhelling is 

enorm veel los verweringsmateriaal langs een bergwand, dat vaak onstabiel is. 

Erosie

Het transport van dit "puin" kan het landschap verder afbreken. 

Het uitschuren van het landschap door dit "puin" noemen we erosie. Hoe langer verwering en erosie ergens op inwerken, hoe lager dit gebied zal worden. 

Maar

Er wordt ook weer wat opgebouwd door sedimentatie doordat het "puin" weer ergens wordt neergelegd. 

Erosie

Dit kan op 3 verschillende manieren plaatsvinden: 

• Door de wind
• Door water (rivier of zee)
• Door het ijs

Opbouw en afbraak door ijs

Gletsjers ontstaan wanneer er meer sneeuw valt dan dat er in de zomer kan wegsmelten. 

Sneeuw hoopt zich op en uiteindelijk wordt deze sneeuw een grote ijsmassa, die door de zwaartekracht in beweging komt. 

Landijs

Gletsjer

Rivieren, afbraak & opbouw

3 zones van een rivier:

Bovenloop --> voornamelijk erosie

Middenloop --> voornamelijk transport

Benedenloop --> voornamelijk sedimentatie 

Erosie in de rivier 

Voor erosie in de rivier is de stroomsnelheid zeer belangrijk. 

Hoe steiler de rivier afloopt, des te sneller de rivier stroomt dus, meer erosie!

V-dal

U-dal

1. U-dal
2. V-dal
3. Geen idee

1. U-dal
2. V-dal
3. Geen idee

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

veel erosie

sedimentatie

               Bovenloop       Middenloop      Benedenloop

• Snelheid?
  
  
• Breedte?
  
  
• Erosie?
  
  
• Reliëf omgeving?

Wat is de juiste volgorde?

1. Sedimentatie-erosie-verwering
2. Erosie-verwering-sedimentatie
3. Verwering-erosie-sedimentatie
4. Erosie-sedimentatie-verwering

De zee

Daar waar de zee diep blijft zijn de golven sterk en dus zien we daar erosie terug .

Verschillende soorten kusten

Afbraak en opbouw door de wind

De snelheid van de wind is erg belangrijk voor de kracht die de wind heeft. 

Veel windkracht = veel erosie. 

Winderosie zien we veel terug in droge gebieden.

Hier kan de wind bijvoorbeeld de gesteenten zandstralen

Noem 3 dingen die je hebt geleerd deze les

Wat vind je nog lastig?