De Franse periode in Vietnam

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Ter voorbereiding op de les over 'ter voorbereiding op Vietnam'

 keuze uit:

1. Samenvatting maken blz. 153-154

2. Maken vragen 1 t/m 11 blz. 184-185

3. Aantekeningen maken bij JORT filmpje 9. Verzet tegen het imperialisme

De Franse periode in Vietnam

Begrijpen hoe het nationalisme in de kolonies ontstond en hoe het leidde tot verzet tegen Europees imperialisme, met Vietnam als casus.

Nationalisme

Ontstaan van nationalisme als reactie op onrechtvaardig koloniaal bestuur. 

 meer autonomie en uiteindelijk onafhankelijkheid, geïnspireerd door Europese waarden zoals vrijheid en gelijkheid

De Franse overheersing (1858–1954) 

Situatieschets: economische uitbuiting, sociale ongelijkheid en racisme. Het onderwijs en de administratie waren elitair en de meerderheid van de Vietnamese bevolking had weinig rechten. 

Groeiend nationaal bewustzijn, vooral bij opgeleide Vietnamezen. Bijv. Phan Dihn Phung en later Ho Chi Minh ontwikkelden ideeën over nationale bevrijding.

Indochinese Unie

Vijf departementen:

- Cocin China 

- Cambodja

- Laos

- Annam (Midden-Vietnam)

- Tonkin (Noord-Vietnam)

In Annam en Tonkin bleef de keizer formeel aan de macht. Wel kreeg hij gezelschap van Franse ambtenaren, die de grenzen van zijn doen en laten bepaalden. 

Keizer Khai Dinh

Phan Dihn Phung

Een ambtenaar in dienst van de keizer, een fanatieke 'steun de keizer-beweging', die zich fel verzette tegen de Franse invloed. Opstandelingen zoals, Phan Dihn Phung, hadden echter weinig in te brengen tegen de Franse inlichtingendiensten en de goedbewapende soldaten. UIteindelijk moesten vele kiezen tussen zelfmoord of een vlucht naar de bergen in Laos, waar ze stierven van de honger en aan dysenterie. 

- Herendiensten, naast hun eigen werkzaamheden

- Grondstoffen naar Frankrijk, afzetmarkt Indochinese Unie

De gehoorzame boertjes uit het weinig vruchtbare Annam en het evenmin welvarende Tonkin verging het vaak niet veel beter. Zij moesten, naast hun harde dagelijkse werk, zich regelmatig melden voor het aanleggen van wegen, bruggen en havaens in dienst van het bestuur. Zo werd de afvoer van Vietnamese landbouwproducten en de aanvoer van in Frankrijk gemaakt industrieproducten als textiel, serviesgoed en landbouwwerktuigen vergemakkelijkt. Ondervoeding, uitputting ne malaria eisten een zware tol; de op deze wijze aangelegde weg naar Laos werd niet voor niets 'de dodenweg' genoemd. 

Welvaart neemt toe 

Saigon verandert in een industriestad

• Grote avenues; bestuursgebouwen in Franse stijl
• Indrukwekkende huizen van Europese ondernemers, Vietnamese grootgrondbezitters, fabriekseigenaren en Chinese handelslieden. 
• De rest van de stadsbevolking leefde in sloppenwijken langs het Ben Nghe-kanaal 

Verfransing van de Vietnamese elite 

Rooms-katholieke geloof

Frans-Vietnamese scholen of naar Frankrijk om daar te studeren 

Westerse kleding, Franse wijn, Franse taal 

--> succesvolle beschavingsmissie? 

'Ze zijn Franser dan de Fransen, traditionele waarden zijn verloren en ze zijn ontworteld geraakt van hun geboortegrond. Van het ooit zo gerespecteerde confucianisme zijn ze vervreemd. Ze begrijpen het niet meer en kijken er met verachting op neer.' - Paul Monet (Franse journalist)  

WOI

Europese machten beloofden hervormingen, maar bleven de kolonies overheersen. 

Bijv. In India wachtten Gandhi en zijn aanhangers tevergeefs op vrijheid en kwamen tot geweldloos verzet.

Vrijheid, gelijkheid en broederschap? 

'Ik zal jullie behandelen zoals een oudere broer een jongere broer behandelt. Langzaam maar zeker verdienen jullie de waardigheid van een man.' - Albert Sarraut 

(gouverneur-generaal van Indochina, 1919) 

Ho Chi Minh

1919 lid van de Franse Communistische Partij in Parijs. 

Vietnamese boeren zijn slachtoffer van het kapitalisme en imperialisme. 

Hij hoopte steun te krijgen in zijn strijd voor het Vietnamese volk

Richt in 1920 met steun uit Moskou de

Indochinese Communistische Partij (ICP) 

'Ik moest huilen van vreugde, Ik was alleen in mijn kamer, maar ik schreeuwde het uit alsof ik een grote mensenmassa toesprak: 'Beste martelaren, beste medestrijders voor de nationale zaak! Dit is wat we nodig hebben, dit is het pad naar onze bevrijding!' - Ho Chi Minh over Lenins stellingen (1920)

Verzet tegen Westers imperialisme

Het verzet tegen de koloniale machten kreeg overal in Azië verschillende vormen:

• In India koos Gandhi voor geweldloos verzet, met massale burgerlijke ongehoorzaamheid en weigering om met het koloniale systeem samen te werken.
• In Indonesië ontwikkelde Soekarno een bredere volksbeweging gericht op nationale eenheid, met meer nadruk op samenwerking tussen etnische groepen.
• In Vietnam werd het verzet vooral geleid door het communistisch geïnspireerde Viet Minh, dat naast onafhankelijkheid ook sociale gelijkheid nastreefde.

Belangrijk verschil: waar Gandhi geweld afzwoer, gebruikten Vietnamese nationalisten gewapend verzet als strategie – vooral in de strijd tegen de Franse troepen ná de Tweede Wereldoorlog.

De rol van de Tweede Wereldoorlog

De oorlog zorgde voor een enorme omslag. Europese koloniale machten zoals Nederland, Frankrijk en GB verloren hun positie:

In India weigerde Gandhi steun aan de Britse oorlogsinspanningen zonder toezegging van onafhankelijkheid. Na de oorlog werd dat proces versneld.

In Indonesië riepen nationalisten onder Soekarno in 1945 de onafhankelijkheid uit.

Japanse overheersing 

Oprichting Vietminh (1941) 

Samenwerking met de Japanse machthebbers op weg naar onafhankelijkheid. 

 Op 2 september 1945 riep Ho de Democratische Republiek Vietnam uit.

Hij riep de boeren op niet langer hun pacht te betalen en zich aan te sluiten bij de opstandelingen. De arbeiders werd gevraagd zich aan te sluiten bij de Vietminh-demonstranten in de steden. Eind augustus was plotseling overal in Vietnam de rode vlag met de gouden ster te zien. Op 2 september 1945 klom Ho op een hoog platform in het stadspark te Hanoi en las hij met geëmotioneerde stem de onafhankelijkheidsverklaring van het Vietnamese volk voor. Hij begon met een beroemd citaat: 'Alle mensen zijn gelijk geschapen. Hun schepper heeft hun zekere onvervreemdbare rechten gegeven; waaronder het recht op leven, op vrijheid en het recht op het nastreven van geluk.; 
Zo hoopte Ho zich al bij de geboorte van de nieuwe staat te verzekeren van de steun van de machtige VS, een land dat ooit zichzelf had vrijgevochten van koloniale onderdrukking. 

De Fransen weigerden deze onafhankelijkheid te erkennen

 (1946–1954)

Vietminh (met hulp van China en Rusland) vs. Fransen (met hulp van de VS). 

de Slag bij Điện Biên Phủ (1954)

Schoenbrun (Amerikaanse journalist) : President Ho, wat nu?

Ho: Natuurlijk zullen we vechten. 

Schoenbrun: Maar de Fransen hebben vliegtuigen en tanks en jullie hebben niet eens uniformen. Hoe kun je daartegen vechten?

Ho: We zullen vechten als de olifant en de tijger. De olifant is sterk maar telkens zal de tijger hem bijten en zich snel terugtrekken in het woud. Uiteindelijk zal de olifant sterven van uitputting en bloedverlies. 

de Akkoorden van Genève

Vietnam werd tijdelijk opgedeeld langs de 17e breedtegraad:

• Noord-Vietnam: onder controle van de Viet Minh
• Zuid-Vietnam: met een westerse, anti-communistische regering
• Noord noch Zuid mocht zich aansluiten bij militaire bondgenootschappen of militairen van andere landen toelaten. 
• In 1956 zouden nationale verkiezingen worden gehouden, waarna het land weer zou worden verenigd. 
• Een internationale Commissie van Toezicht (Polen, Canada en India) zou toezien op naleving van de akkoorden. 

De onderhandelingen gingen vooral om de toekomst van het Zuiden. De VS keek wantrouwend mee over de schouders van de moegestreden Fransen. De Amerikanen weigerden zelf met communisten om tafel te gaan zitten. John Foster Dulles, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken, beweerde zelf dat hij zijn Chinese ambtsgenoot alleen zou ontmoeten als hun beide auto's toevallig op elkaar zouden botsen. President Eisenhower vreestde dat Zuid-Vietnam de volgende communistische dominosteen zouden worden (waarover later meer) en adviseerde de Fransen de rug recht te houden. 
Ho Chi Minh nam voorlopig genoegen met een half land. Veel van zijn medestrijders wilden meer.