12.5 Luchtkwaliteit en longaandoeningen

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

12.5 Luchtkwaliteit en longaandoeningen

Thema 12 Gaswisseling en uitscheiding

Wat weten we al?

Wat scheidt de borstholte van de buikholte?

1. De ruggengraat
2. Het middenrif
3. De ribben
4. Het borstbeen

Wat gebeurt er tijdens het inademen bij buikademhaling?

1. De organen in de buik worden samengedrukt.
2. De borstholte en longen worden kleiner.
3. Er stroomt lucht uit de longen.
4. De borstholte en longen worden groter.

Wat gebeurt er met de borstholte en longen bij uitademen?

1. Ze worden kleiner.
2. Ze worden groter.
3. Ze blijven hetzelfde.

Wat is het doel van hoesten?

1. Neusgaten reinigen
2. Luchtpijp of longen schoonmaken
3. Voedsel verteren
4. Stembanden trainen

Begrippen 12.4

• Borstademhaling
• Buikademhaling 

Leerdoelen 12.5

• Je kunt aangeven wat de gevolgen kunnen zijn van een slechte luchtkwaliteit op de ademhaling.
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij astma, bronchitis, longemfyseem, tuberculose en hooikoorts.

Luchtkwaliteit

• Hoeveel vervuilende stoffen er in de lucht zitten, wordt aangegeven door de luchtkwaliteit. 
• Lucht is niet altijd schoon, hierin kunnen bijvoorbeeld bacteriën, sporen en stuifmeel van planten inzitten.
• Ook kan lucht vervuild zijn met kleine deeltjes die we samen fijnstof noemen of door gassen uit auto's en fabrieken.
• Mensen die last hebben van luchtwegklachten, kunnen extra klachten krijgen door luchtvervuiling.
• Zoals hoesten, een benauwd gevoel en kortademigheid

Welke deeltjes worden fijnstof genoemd?

1. Vloeibare druppels die in de lucht zweven.
2. Micro-organismen die in de lucht zweven.
3. Grote brokstukken die uit de lucht vallen.
4. Kleine deeltjes die in de lucht zweven.

Tabaksrook

• Ook tabaksrook zorgt voor schadelijke stoffen in de lucht. Roken is namelijk niet alleen schadelijk voor de roker zelf.
• Koolstofmonoxide is een gas dat ervoor zorgt dat je bloed minder zuurstof kan vervoeren.
• De nicotine in tabaksrook zorgt ervoor dat je verslaafd raakt.
• In rook zitten ook druppeltjes teer. Teer blijft in je longen plakken.
• De trilharen van het slijmvlies bewegen daardoor minder snel. Het slijm wordt dan minder goed afgevoerd naar de keelholte.
• Daardoor is de slijmlaag in de luchtwegen dikker dan normaal.

Wat is het effect van koolstofmonoxide in tabaksrook?

1. Het vermindert de verslavende werking van nicotine.
2. Het zuivert de lucht in de longen.
3. Het heeft geen effect op de bloedsomloop.
4. Het zorgt ervoor dat je bloed minder zuurstof kan vervoeren.

Astma

• Astma is een aandoening waarbij de bronchiën blijvend ontstoken zijn.
• Het geeft niet elke dag klachten, maar gaat nooit meer over. Bij een astma-aanval word je plotseling benauwd.
• Een aanval wordt vak veroorzaakt door prikkels uit de omgeving.
• Voorbeelden van prikkels zijn: Huisstofmijt, uitlaatgassen of tabaksrook.
• Door de prikkels worden de buizen van de luchtwegen nauwer.
• Ook kan het slijmvlies in de luchtwegen verdikt zijn.
• Een aanval kan ook optreden na inspanning of bij een overgang van een warme naar een koude omgeving. 

Wat kenmerkt astma in termen van ontsteking?

1. Tijdelijk ontstoken bronchiën
2. Geen ontsteking in de luchtwegen
3. Blijvend ontstoken bronchiën

COPD

• COPD is de verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. De belangrijkste oorzaak van COPD is roken.
• Bij chronische bronchitis zijn de bronchiën ontstoken. Daardoor wordt er meer slijm gemaakt en zijn de bronchiën nauwer.
• COPD-patiënten zijn hierdoor vaak kortademig, moeten veel hoesten en hebben minder energie.
• Bij longemfyseem zijn de wanden van de longblaasjes beschadigd. 
• Een trosje longblaasjes verandert daardoor in één groot, slap longblaasje.
• Kapotte longblaasjes kunnen minder zuurstof afgeven aan het bloed.

Wat is de belangrijkste oorzaak van COPD?

1. Ongezonde voeding
2. Genetische aanleg
3. Roken
4. Luchtvervuiling

Tuberculose

• Tuberculose wordt veroorzaakt door een bacterie.
• De bacterie kan een infectie veroorzaken veroorzaken in verschillende organen, maar meestal is de ontsteking te vinden in de longen.
• Klachten zijn koorts, hoesten, vermoeidheid, weinig eetlust en moeilijk ademhalen.
• Er bestaan effectieve medicijnen tegen tuberculose.

Hooikoorts

• In de lucht kunnen stijfmeelkorrels (pollen) voorkomen, deze kunnen blijven kleven aan het slijmvlies in je luchtwegen.
• Sommige mensen zijn hier allergisch voor, zij hebben last van hooikoorts. 
• De stuifmeelkorrels zorgen voor een reactie van het slijmvlies van de luchtwegen en van de binnenkant van de oogleden.
• Mensen met hooikoorts krijgen meestal niet van alle stuifmeelkorrels een reactie. 
• Je kunt dus voor verschillende stuifmeelkorrels allergisch zijn.

Wat veroorzaakt hooikoorts?

1. Stofdeeltjes in de lucht
2. Rook in de lucht
3. Bacteriën in de lucht
4. Stuifmeelkorrels in de lucht

Begrippen 12.5

• Astma
• Chronische bronchitis
• Hooikoorts
• Longemfyseem
• Tuberculose

Ik kan nu

• Je kunt aangeven wat de gevolgen kunnen zijn van een slechte luchtkwaliteit op de ademhaling.
  
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij astma, bronchitis, longemfyseem, tuberculose en hooikoorts.

Aan het werk!

Maken opdrachten 12.5: 1 t/m 6

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 12.5

Veel goed? -> Maken Samenhang H12