W8. Crisissituaties

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 1

Crisissituaties

Learnbeat 7 

Crisissituaties

Definitie

In een crisissituatie door gedragsproblemen is de zorgvrager een acute dreiging of een acuut gevaar voor zichzelf of voor zijn omgeving. Ook kan de zorgvrager zelf worden bedreigd.

Crisis vanuit gedragsproblematiek

Crisis op somatisch gebied

Wat zijn de belangrijkste taken tijdens een crisissituatie?

Per jaar worden ..... ouderen boven de 65 mishandeld

1. 20
2. 200
3. 20.000
4. 200.000

Signaleren van ouderenmishandeling

Bij verdenking op mishandeling mag je je beroepsgeheim doorbreken

1. Ja
2. Nee

Wat is voor jou
grensoverschrijdend
gedrag?

Er zijn zeven vormen van grensoverschrijdend gedrag

Verwaarlozen en onthouden van zorg: geen medicatie en adequate voeding geven, geen hulp bieden bij de toiletgang, niet op bed leggen als de zorgvrager dat wil.

Psychische grensoverschrijdingen: pesten, treiteren, bang maken, overmatig druk uitoefenen, de zorgvrager isoleren, vernederen en uitschelden.

Fysieke grensoverschrijdingen: hard vastpakken, ruw wegduwen, slaan, schoppen, met banden en tafelbladen voorkomen dat mensen weglopen en misbruik van medicatie.

Seksuele grensoverschrijdingen: ongewenste aanrakingen, onnodige ontkleding, iemand betrekken bij seksuele handelingen zonder dat toestemming gegeven is of kan worden, aanranding en verkrachting.

Discriminatie: ongelijkwaardige behandeling op basis van beperking, afkomst, sekse, seksuele voorkeur of religie.

Schending van rechten: beslissingen nemen zonder toestemming van de zorgvrager of zijn vertegenwoordigers, aantasting of inperking van het recht op vrijheid, privacy en zelfbeschikking. Bijvoorbeeld door post achter te houden en bezoekers weg te sturen.

Financiële en materiële uitbuiting: wegnemen of profiteren van bezittingen van de zorgvrager. Denk hierbij aan diefstal, gedwongen testamentverandering, iemand financieel beperken.

Hoeveel procent van 67.000 zorgmedewerkers ervaren agressie en intimidatie?

1. 20
2. 30
3. 50
4. 70

Zorgmedewerkers die door een cliënt ‘bespuugd, gebeten en uitgescholden’ worden, ‘wurgincidenten’ of ‘bedreigingen aan het adres van familieleden’.

Het is slechts een greep uit de antwoorden van een landelijke enquête die door Dagblad van het Noorden, Tubantia en het Brabants Dagblad samen met vakbond FNV is uitgezet onder meer dan 67.000 zorgmedewerkers uit de gehandicaptenzorg, jeugdzorg, de verpleeg- en thuiszorg en de geestelijke gezondheidszorg (ggz).

Bijna 70 procent van de 1976 respondenten ziet agressie en intimidatie in de zorg toenemen. 

Bron: Dagblad van het Noorden, 28 april 2023 (https://dvhn.nl/economie/Bespuugd-gebeten-uitgescholden.-In-Drenthe-Friesland-en-Groningen-heeft-80-procent-van-zorgmedewerkers-te-maken-met-geweld-op-de-werkvloer-28389549.html) 

Ik heb agressiviteit/grensoverschrijdend gedrag ervaren in mijn werk

Ja

Nee

Bij mij op het werk wordt er goed omgegaan met grensoverschrijdend gedrag

010

Wat is het verschil tussen complicaties, incidenten en calamiteiten?

Complicatie: Dit is een onbedoelde en ongewenste uitkomst tijdens of na het handelen van een hulpverlener. Het is nadelig voor de gezondheid van de patiënt en vereist vaak aanpassing van het medisch handelen.

Incident: Een incident is een onverwachte gebeurtenis tijdens het zorgproces die heeft geleid, had kunnen leiden of zou kunnen leiden tot schade bij de patiënt. Incidenten worden vaak gemeld in systemen zoals Veilig Incident Melden (VIM)

Calamiteit: Een calamiteit is een ernstige vorm van een incident. Het betreft een onverwachte gebeurtenis die tot de dood of ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt heeft geleid. Calamiteiten moeten binnen drie werkdagen gemeld worden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)

Voorbeelden van complicaties:

• een infectie/bloeding na een operatie
  

Voorbeelden van incidenten:

• een zorgvrager met slikproblemen waar een invalkracht niet van op de hoogte is (ondanks dat dit in het dossier staat) en die bijna stikt bij het eten. Er wordt vervolgens juist gehandeld zodat de zorgvrager geen schade oploopt.
  

Voorbeelden van calamiteiten:

• toedienen of verstrekken van verkeerde medicatie waardoor de zorgvrager ernstige schade oploopt of overlijdt
  
• brand
  
• virus- en infectie-uitbraak
  
• vermissing en ontvluchting (weglopen)
  
• hittecalamiteit

Voorbeeld uit de praktijk

Op welke risico's let jij bij zorgvragers?

Risicosignalering

Het in een vroeg stadium signaleren van (gezondheids)risico’s bij de cliënt die ik vastleg in het zorgleefplan en waar indien nodig actie op wordt ondernomen

Bijvoorbeeld: pijn, medicatiegebruik, huidletsel, vallen, delier, incontinentie, depressie & ondervoeding/ overgewicht

Voorkomen dat een situatie uit de hand loopt door bewust wel of niet over iets te beginnen of te doen noemen we ook wel

1. Depersonalisatie
2. Desoriëntatie
3. De-escaleren
4. Amnesie

COM en signaleringsplan

Zorg kan alleen als iemand dit wil

1. Juist
2. Onjuist

Onvrijwillige zorg

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg, doordat zij een psychische aandoening hebben.

De Wet zorg en dwang (Wzd) beschermt zorgvragers met dementie of een verstandelijke beperking in situaties waarin onvrijwillige zorg noodzakelijk is. Regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening

Crisismaatregel: Beslissing van de burgemeester waardoor verplichte zorg ingezet mag worden bij iemand met een psychische stoornis in een crisissituatie   
Inbewaringstelling:  Gedwongen opname op een gesloten afdeling, omdat de zorgvrager vanuit een beperking of psychogeriatrische aandoening,  een acuut gevaar voor zichzelf of zijn omgeving is, door burgemeester.

Rechtelijke machtiging: Nodig voor een gedwongen opname van een zorgvrager met een verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening wanneer er geen sprake is van een crisissituatie.
Zorgmachtiging: Machtiging van de rechter waarmee verplichte zorg toegepast kan worden bij iemand met een psychische aandoening

Met welke wetten kun je nog meer te maken krijgen?

Wetgeving ten aanzien van crisissituaties

In de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) staan de rechten en plichten van zorgvragers. De WGBO regelt ook dat een arts soms zonder toestemming een medische ingreep mag doen, bijvoorbeeld om iemands leven te redden of om een ernstige handicap te voorkomen. Soms gaat het dan om een behandeling onder dwang.

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) heeft als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren en een betere afhandeling van klachten en geschillen in de zorg te waarborgen.