Herhaling: Het Weer

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

 H2 Het weer

Kernpunten 

• Thermometers
• Graden Celsius (°C) versus Kelvin (K)
• Fase (-overgangen)
• Luchtvochtigheid
• Omrekenen (lucht)-druk
• Hoge- en Lage-luchtdrukgebied
• Overdruk / onderdruk en daarbij rekenen!
• Ontstaan wolken/onweer
• Bliksem en donder

Verschillende thermometers

3 verschillende typen thermometers

• digitaal
• vloeistof
• bimetaal

Voorbeelden thermometers

• koorts thermometer
• kookthermometer
• thermostaat
• aquarium thermometer
• ...

bimetaal thermometer

• Een bimetaal bestaat uit twee strips van verschillende metalen die stevig met elkaar zijn verbonden.
• Als de temperatuur stijgt, zet de ene strip sterker uit dan de andere. Hierdoor trekt het bimetaal krom.

• Bij verwarmen zet Messing zet meer uit dan staal => buitenbocht

Absolute nulpunt

• Dit is de temperatuur waarbij de moleculen helemaal stil liggen.

0 Kelvin

=

• - 273 graden Celcius

Deeltjesmodel en fase-overgangen

De drie eigenschappen van het deeltjesmodel  

• moleculen veranderen niet, bewegen altijd en trekken elkaar aan

De drie fasen van een stof

• vast, vloeibaar en gasvormig

De 6 fase overgangen van een stof

• sublimeren, rijpen
• verdampen, condenseren
• stollen/bevriezen, smelten

Uit welke drie onderdelen bestaat een vloeistof thermometer? (Je mag geen alcohol of glycerol noemen)

Noem de drie eigenschappen van het deeltjes model. Antwoord op de volgende manier;
1=
2=
3=

Een vloeistofthermometer heeft een reservoir en een stijgbuis.
De vloeistof in een thermometer stijgt meer als:

1. het reservoir groter en de stijgbuis wijder is.
2. het reservoir groter en de stijgbuis nauwer is.
3. het reservoir kleiner en de stijgbuis wijder is.
4. het reservoir kleiner en de stijgbuis nauwer is.

Lucht kan waterdamp en waterdruppeltjes bevatten.
Wat gebeurt er als de temperatuur onder het dauwpunt van de lucht komt?

1. Waterdamp gaat dan condenseren.
2. Waterdamp gaat dan rijpen.
3. Waterdruppeltjes gaan dan bevriezen.
4. Waterdruppeltjes gaan dan verdampen.

luchtvochtigheid

Wat is luchtvochtigheid?

• luchtvochtigheid is de hoeveelheid  waterdamp (g/m3) in de lucht.

Omrekenen

• 1 bar = 100.000 Pa
• 1 bar = 1000 mbar
  

• 1 mbar = 100 Pa

Werking barometer

• in de barometer zit een dun doosje die makkelijk ingedrukt kan worden door de luchtdruk
• Het witte metalen doosje, waarvan de lucht voor een groot deel is uitgepompt (vacuum).
• de veer voorkomt dat doosje niet plat wordt
• doosje reageert op veranderingen in de lucht
• hoe verder ingedrukt, hoe hoger de luchtdruk in de buitenlucht, 
  

Het weer als de luchtdruk verandert..

• Hoe hoger in de atmosfeer, hoe minder lucht boven je is, hoe lager de luchtdruk.

• Lucht stroomt ALTIJD van H naar L 
  

     Dit is => wind

• Hoe groter het verschil in luchtdruk, hoe harder het waait.

Hoge druk gebied:

Hoge druk = dalende lucht

Symbool op de kaart = H

Getal > 1000 mbar is H

Welk weertype hoort bij H?

• geen bewolking, warm in de zomer en koud in de winter

Laag druk gebied

Lage druk = stijgende lucht

Symbool op de kaart = L

Getal < 1000 mbar = L

Welk weertype hoort bij L?

• wolken, neerslag, koel in zomer, zacht in de winter

Isobaar: een lijn op de weerkaart dat punten met gelijke druk met elkaar verbindt

Overdruk / onderdruk

• Overdruk is een ruimte waar de druk hoger is dan erbuiten.
• Onderdruk is een ruimte waar de druk lager is dan erbuiten. 

• Druk meten in een ruimte => Manometer (eenheid bar)

• Manometers geeft overdruk weer (verschil luchtdruk buiten - binnen)

• Luchtdruk in band = luchtdruk buiten band + overdruk in band

Onstaan van mooiweerwolken

• Temperatuur opstijgende luchtbellen niet veel hoger dan de omringende lucht. 

• Zo’n luchtbel stijgt dan langzaam en bereikt geen grote hoogte. 

• Hier stroomt de lucht rustig.

Ontstaan buienwolken

• Temperatuur opstijgende lucht veel warmer is dan de omringende lucht.
• Luchtbellen bereiken een grote hoogte 
• Je krijgt dan grote wolken met een donkere onderkant. 
• Boven in de wolken vormen zich ijskristallen. Deze groeien tot ze te zwaar zijn. 
• Ze vallen dan uit de wolk naar beneden.

Bliksem en donder

Waarom zie je pas eerst de bliksemstraal en hoor je later de donder?

• Snelheid licht     =  300 000 000 m/s  (300 miljoen-meter/s)
• Snelheid geluid =                               340 m/s

Formule: afstand onweer?

• Afstand (s) = snelheid (v)  x  tijd (t)
• s= afstand in meters    ;    v = snelheid in m/s    ;    t = tijd in seconden
  

Je kunt de luchtdruk meten.
Welk meetinstrument gebruik je daarvoor?

305,4 mbar = .......... Pa

7,4 kPa = .......... mbar

980 mbar = .......... Pa

Een bimetaal bestaat uit ijzer en aluminium. Aluminium zet bij verwarming meer uit dan ijzer.
Het bimetaal wordt afgekoeld.
In welke tekening is juist aangegeven hoe het bimetaal zal kromtrekken?

1. A
2. B
3. Zowel A als B mogelijk

Wat voor luchtdruk is er in een onderzeeër?

1. Hoge druk (meer dan 1000 mbar)
2. Lage druk (minder dan 1000 mbar)

Wanneer je in de lucht een vliegtuigdeur open maakt zal de luchtdruk in het vliegtuig plots......

1. Groter worden
2. lager worden
3. Gelijk blijven

Wat hoort er bij een lage drukgebied?

1. zon, warm, droog
2. sneeuw, koud, ijzel
3. regen, koud, wind
4. tropische temperaturen

Volgens het deeltjesmodel bewegen moleculen het snelst in de ...

1. vaste fase
2. vloeibare fase
3. gasfase

In een autoband is de absolute druk 3,9 bar. De luchtdruk is 1,0 bar.
Wat is de overdruk in de band?

1. 2,9 bar
2. 4,9 bar
3. 3,9 bar
4. 0,9 bar

Trillen er nog deeltjes bij een vaste stof volgens het deeltjesmodel?

1. Ja
2. Nee
3. Soms

Lukas stopt een chocolade zoen onder een glazen stolp en pompt de lucht weg uit de stolp. De zoen zet enorm uit. Dit komt doordat de luchtdruk in de zoen .... is dan/als daarbuiten.

1. groter
2. kleiner
3. even groot

In een laboratorium doen ze onderzoek naar vaccins tegen besmettelijke ziekten. Een virus waar ze onderzoek naar doen is Covid-20. Dit virus mag absoluut niet buiten het laboratorium terecht komen. Zullen ze in dit laboratorium met een onderdruk of een overdruk werken?

1. Onderdruk
2. Overdruk

Welke faseovergang hoort er bij:
Water in een waterkoker gaat koken.

Welke faseovergang hoort er bij:
Boven de waterkoker ontstaat er stoom.

Welke faseovergang hoort er bij:
Na een koude winternacht zit er een laagje ijs op alle bomen.

Welke faseovergang hoort er bij:
Moeder hangt de was lekker buiten zodat de was snel weer droog is.

Wat is de natuurkundige naam om een schaalverdeling op een thermometer te plaatsen?

Wat is de luchtdruk in punt A

1. 1025
2. 1030
3. tussen 1025 en 1030
4. Kun je niet zeggen

Bij het ijken van een thermometer wordt de thermometer in koken water geplaatst. Welke temperatuur moeten we hier invullen in graden Celcius?
(geen eenheid invullen!)

Er is voor het ijken naast het kookpunt nog een tweede punt nodig. Wat is de naam van dit punt?

In het dagelijks leven geven wij de temperatuur aan in graden Celsius. Natuurkundigen doen dat in kelvin.
Neem over en vul in:
0 °C = … K (geen eenheid invullen!)

In het dagelijks leven geven wij de temperatuur aan in graden Celsius. Natuurkundigen doen dat in kelvin.
Neem over en vul in:
78 °C = … K (geen eenheid invullen!)

In het dagelijks leven geven wij de temperatuur aan in graden Celsius. Natuurkundigen doen dat in kelvin.
Neem over en vul in:
0 K = … °C (geen eenheid!)

In het dagelijks leven geven wij de temperatuur aan in graden Celsius. Natuurkundigen doen dat in kelvin.
Neem over en vul in:
324 K = … °C (geen eenheid!)

Bestaat er een lagere temperatuur dan 0K

1. ja
2. nee

Bereken de temperatuur in graden Celsius als de temperatuur 200 K is

1. -73
2. 473
3. 73
4. kan niet

Een stof wordt afgekoeld. Op een gegeven moment daalt de temperatuur van de stof niet meer.
Hoe heet deze temperatuur en welke temperatuur is het?

1. Het absolute vriespunt bij 0 K
2. Het absolute nulpunt bij 0 K
3. Het absolute vriespunt bij 0 ℃
4. Het absolute nulpunt bij 0 ℃

Per graad temperatuurstijging, zet aluminium 2x zoveel uit dan staal. Welke richting zal het bimetaal kromtrekken als de temperatuur groter wordt?

1. Beneden
2. Boven

Welke fase is een stof na condenseren?

1. Vaste fase
2. Vloeistof fase
3. Gasfase

Welke fase is water als het 105°C is?

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

Wat is mist?

1. kleine vlokjes bevroren water
2. kleine druppels vloeibaar water
3. kleine gasvormige waterdampbelletjes
4. waterdampdruppels in gasvormige lucht