Communicatie doelgroepen

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

COMMUNICATIE

Onderwerpen

Communicatieproblemen

Effectieve communicatie

Doel

Effectief communiceren vraagt van jou als beroepskracht dat je:

1. Je eigen manier van communiceren kent, je eigen communicatiestijl (her)kent
   
2. uitgaat van de communicatievermogens van de mensen met wie je werkt
   
3. je kunt en wilt inleven in de ander
   
4. helder verbaal communiceert
   
5. je verbale en non-verbale communicatie met elkaar in overeenstemming laat zijn

Hoe communiceert Johnny met de mensen? wat valt je op?

Effectieve communicatie
Wat is dat volgens jou?

Effectieve communicatie

Effectief betekent: doeltreffend.

De communicatie waarbij de boodschap overkomt bij de ontvanger zoals de zender bedoelt.

Maar, effectief is óók zorg voor het relatieaspect.

Effectieve communicatie

"We spreken van effectieve communicatie als de ontvanger actief betrokken is bij de informatieoverdracht en als de boodschap overkomt zoals de zender bedoelt".

Valkuil:

Vaak ben je als zender vooral bezig met jezelf, met het onder woorden brengen van wat je denkt, vindt of wilt. Je let dan weinig op hoe je boodschap overkomt op de ander.

Wie van jullie vergeet de naam van de ander als je jezelf voorstelt? Waardoor komt dat denk je?

 Uitgaan van communicatievermogens van de doelgroep

• Mensen die verbaal minder sterk zijn, zijn vaak erg gevoelig voor non-verbale signalen
• Sommige cliënten pakken emoties erg langzaam op en hebben juist moeite zich te verplaatsen in de ander
• Voor sommige cliënten is aanraking en nabijheid bedreigend vanwege nare ervaringen in het verleden
• Er zijn ook cliënten die erg van knuffelen en nabijheid houden, maar het is niet altijd goed om daar onbeperkt aandacht aan te geven

Kunnen en willen inleven in de ander

Empathisch communiceren wil zeggen dat je op een begripvolle manier communiceert, waarbij je jezelf en de ander in zijn waarde laat. Je geeft dus geen oordeel of kritiek.

Niet: "Wat doet die cliënt raar"

Wel: "Waarom begrijp ik het gedrag van deze cliënt niet?"

Verbaal helder communiceren

Helder versus 'troebel' communiceren.

Als je troebel communiceert ben je niet duidelijk in wat je écht wilt. Je bent niet concreet, maar vaag in wat je zegt.

Troebele communicatie

"Ik word doodmoe van dat gezeur van je"

"Meestal begin jij met ruzie maken"

"Zullen we het centraal houden?" (in groepsgesprek)

Heldere communicatie

"Ik zou hier graag in alle rust met je over willen praten"

"Ik voel me niet fijn, als je zo fel reageert"

"Ik zou graag willen dat je me uit laat praten"

 Verbale en non-verbale communicatie op elkaar afstemmen

• De non-verbale communicatie ondersteunt de verbale communicatie
• De non-verbale communicatie geeft weer hoe je tegenover de ander staat
• De non-verbale communicatie vervangt het spreken
• De non-verbale communicatie spreekt de verbale communicatie tegen

Misstanden in de communicatie zijn bijna altijd het gevolg van tegenstrijdige communicatie (non-verbaal versus verbaal).

Doel

Je kunt je  kennis van communicatie koppelen aan de praktijk. 

Communicatie EMB

Voor mensen met EMB is contact de enige toegang tot de omgeving, tot de mensen die hen verzorgen, begeleiden en voortdurend beslissingen voor ze nemen.

 

Goed contact betekent dat je bij elkaar betrokken bent, dat je aandacht hebt voor elkaar, dat je met elkaar in verbinding staat.

Langdurig moeizaam contact tussen een persoon met EMB en zijn omgeving heeft een grote impact op de mate van gehechtheid en het basisvertrouwen.

Communicatie

• Genoeg tijd nemen en geven
• Rustige omgeving creëren
• Duidelijk en niet te snel praten
• Niet (te veel) invullen
• Praten/communiceren stimuleren
• Zoveel mogelijk zelfstandig
  

Taalbegrip

Woordenschat en taalbegrip zijn meestal beperkter. Dit zie je terug in moeite met:

• abstracte begrippen,

• het begrijpen van lange(re) en complexere zinnen,

• het begrijpen van beeldspraak, spreekwoorden en gezegden

Het beperktere taalbegrip merk je niet altijd op. Bijvoorbeeld omdat iemand uit schaamte niet

wil of durft te zeggen dat iets niet duidelijk is. Of omdat het taalgebruik beter ontwikkeld is

dan het taalbegrip. 

Het taalniveau is vaak niet hoger dan het tweede basisniveau: A2. 

Dat wil zeggen dat eenvoudige en korte boodschappen en

teksten worden begrepen en gelezen. 

Aanpassen communicatie

• Spreek rustig en in korte zinnen met concrete woorden en heldere voorbeelden.

• Vermijd spreekwoorden, gezegden en beeldspraak, maar ook vakjargon.

• Gebruik geen ironie of sarcasme.

• Vraag of wat je hebt gezegd of gevraagd duidelijk is.

• Geef tijd om na te denken en te reageren. Stel geen 'nieuwe' vraag.

• Bespreek één onderwerp tegelijk. Maak een overzicht  bespreekpunten tijdens de afspraak.

• Schrijf afspraken op en/of gebruik plaatjes of tekeningen om dingen te verhelderen.

• Zorg dat wat je zegt, overeenkomt met jouw intonatie, gezichtsuitdrukking en houding.

• Herhaal met regelmaat de gemaakte afspraken.

• Benoem concreet wat je ziet en verwacht.

Aanpassen communicatie

• Schrijf maximaal 1 A4tje.

• Gebruik een groot en duidelijk lettertype.

• Geef één boodschap per zin, met maximaal 15 woorden.

• Geef alinea’s heldere kopjes en kom in een alinea snel tot de kern van de boodschap.

• Gebruik tabellen of schema’s als dat de informatie beter weergeeft dan in tekst.

• Schrijf afkortingen voluit.

• Gebruik cijfers voor getallen in plaats van letters, dus 30 en niet dertig. 

Houding aanpassen

Soms heeft iemand met een LVB negatieve ervaringen met hulpverlening. 

Hij of zij begreep misschien niet alles,dingen gingen te snel , hulpverleners namen besluiten

voor of spraken óver en niet mèt de persoon. 

Om het vertrouwen in de hulpverlening (weer terug) te winnen, is het belangrijk dat je je bewust bent van je houding en gedrag.

Houding aanpassen

• Wees respectvol, oprecht nieuwsgierig en oordeelsvrij, neem een ‘niet-weten houding’ aan.

• Heb een positieve en optimistische grondhouding: benoem wat er goed gaat en straal uit dat je vertrouwen hebt in de goede bedoelingen en (leer)mogelijkheden.

• Luister goed en aandachtig, dwaal niet af met je gedachten of gedrag, kijk bijvoorbeeld niet op je telefoon.

• Wees consequent en voorspelbaar in je gedrag: zeg wat je doet en doe wat je zegt.

• Wees je bewust van jouw voorbeeldgedrag, bijvoorbeeld wat betreft sociale vaardigheden.

• Neem de tijd. Meer dan je voor iemand zonder een LVB doet.

• Spreek in ik- en niet in jij-boodschappen.

• Wees open, transparant en eerlijk.

• Blijf in het hier en nu, ga niet te snel, kijk niet te ver   vooruit.

• Wees duidelijk in je verwachting(en).

• Wees betrokken, maar laat je niet meeslepen in alle problematiek of emoties van de persoon.

Ondersteuning aanpassen

Om problemen van iemand met een LVB te verminderen of om gericht te werken aan doelen is aansluiten op de LVB nodig.

Of dat nu met een interventie of een andere manier van doelgerichte hulp is, aanpassen aan de LVB is noodzakelijk

voor een succesvol resultaat.

• Bied structuur aan, waar mogelijk visueel!
• Ben altijd Concreet!
• Pas interventies aan!

www.communicatiemethodenemb.nl

Vragen?