§3.3 De verzorgingsstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

§3.4 De verzorgingsstaat

• Welke maatregelen nam de overheid na de Tweede Wereldoorlog?
• Hoe zag en ziet de verzorgingsstaat eruit?
• Welke problemen ontstonden in de verzorgingsstaat?
  

A Op weg naar de verzorgingsstaat

Je kunt uitleggen waarom er na de oorlog een verzorgingsstaat werd opgebouwd. 

A Op weg naar de verzorgingsstaat 

• 1948: Nederland--> eerste socialistische minister-president: Willem Drees ==> hij moet Nederland er weer bovenop helpen. 

A Op weg naar de verzorgingsstaat

Crisis en oorlog

• Anders denken over armoede na 1945 vanwege twee dingen:

• 1. Crisis: veel mensen buiten hun schuld om arm geworden.
• Vernedering vanwege steun

• 2. Oorlog 1940-1945:  ontevreden burgers stemden op Hitler--> 
• Armoede kan tot gevaarlijke situaties leiden.

A Op weg naar de verzorgingsstaat

Drees wil een verzorgingsstaat

• Regering-Drees--> start opbouw verzorgingsstaat 

• = zorgt ervoor dat niemand in echte armoede hoeft te leven. 

• 2 redenen om verzorgingsstaat in te voeren:  

1. Drees: leider van een socialistische partij (Partij van de Arbeid). Socialisten vonden het belangrijk dat de overheid veel sociale wetten maakten. 
2. Drees zag dat mensen zich in de jaren 1930 vernederd voelden en ontevreden waren over de regering. 

§3.4 De verzorgingsstaat

• Welke maatregelen nam de overheid na de Tweede Wereldoorlog?
• Hoe zag en ziet de verzorgingsstaat eruit?
• Welke problemen ontstonden in de verzorgingsstaat?
  

B Opbouw van de verzorgingsstaat

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse verzorgingsstaat zich tussen 1950 en 1970 heeft ontwikkeld

B Opbouw van de verzorgingsstaat

Maatregelen van Drees

Nieuwe wetten met recht op uitkering onder regering Drees:

• Werkloosheidswet (WW) 1952
• Algemene Ouderdomswet (AOW) 1957
• Algemene Weduwen- en Wezenwet (AWW) 1959

• Drees trad af in 1958, daarna door met opbouw verzorgingsstaat

B Opbouw van de verzorgingsstaat

De regering Drees kwam met nieuwe wetten die verschillende groepen recht gaven op een uitkering. 

WW

AOW

AWW

De Algemene Weduwen- en wezen wet

Werkloosheidswet

De Algemene ouderdomswet 

1957

1952

1959

voor iedere Nederlander van 65 jaar en ouder

Voor weduwen en hun wezen. 

Voor mensen die werkeloos werden

B Opbouw van de verzorgingsstaat

Na de jaren 1950

Ook na de jaren 1950 werd de verzorgingsstaat verder uitgebreid.(liberaal + confessioneel)

• WAO: wet arbeidsongeschiktheid (1967)
• AKW: Algemene Kinderbijslagswet (1951)
• ABW: Algemene Bijstandswet (1965)
  

Sociale zekerheid:

iedereen die niet voor zichzelf kan zorgen, heeft recht op een uitkering

WAO

AKW

ABW

Wet arbeidsongeschiktheid

Algemene bijstandswet 

Algemene kinderbijslagwet 

B Opbouw van de verzorgingsstaat

Sociale zekerheid

• Vanaf jaren 1950--> steeds meer wetten--> 
• voorkwamen dat mensen door omstandigheden geen inkomen hadden ==> 
• Verzorgingsstaat bood mensen sociale zekerheid
• ==> hulp van de overheid als je niet voor jezelf kunt zorgen.  
• recht op een uitkering. 

P3.3C Problemen met de verzorgingsstaat

Bespreken HW: opdracht 7 en 8 P3.3B/blz 113

C Problemen met de verzorgingsstaat

Je kunt uitleggen welke problemen ontstonden in de verzorgingsstaat en welke maatregelen de regering nam om deze op te lossen.

Sleep het begrip naar de juiste uitleg.

Armen worden geholpen door de kerk

Regering maakt sociale wetten

Mensen lossen sociale problemen zelf op

Liberalen

Socialisten

Confessionelen

Wat is een verzorgingsstaat?

1. de overheid zorgt voor veiligheid
2. iedereen is verantwoordelijk voor zijn/haar eigen omgeving
3. de overheid zorgt actief voor welvaart en welzijn van de burger

Deze spotprent over de problemen in de verzorgingsstaat is in 1981 gemaakt door de tekenaar Jos Collignon.

Er zijn teveel mensen die van der verzorgingsstaat gebruik maken, waardoor het evenwicht weg is. Hiermee wordt het evenwicht tussen mensen die betalen voor de verzorgingsstaat en mensen die gebruik maken van de verzorgingsstaat bedoeld.

Beeldelement: de donkere wolk geven aan dat er storm op komst is. Er komen nog moeilijkere tijden aan (bijvoorbeeld: de vergrijzing), terwijl het schip nu al schade heeft en dreigt om te slaan.

Beeldelement: het schip, de verzorgingsstaat, dreigt om te slaan.

Beeldelement: het roer ligt in het water waardoor het schip onbestuurbaar is geworden. Met andere woorden: er moet iets gebeuren, maar het lijkt erop dat het al te laat is.

Waarom was Willem Drees heel geliefd? ( vadertje Drees)

1. Omdat mensen door hem veel geld verdienden.
2. Omdat hij voor de zwakkeren in de samenleving opkwam. door bv. een uitkering te geven.
3. Omdat het een aardige man was.

§3.1

De verzorgingsstaat

BASIS

A

Op weg naar de verzorgingsstaat

• Willem Drees (PvdA) tussen 1948 en 1958 minister-president.(=socialist)
  
• In die periode: langzaam opbouwen van de verzorgingsstaat, 
• Wetten invoeren zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)
  
• 'Vadertje Drees' wordt dan ook wel gezien als de grote man achter de verzorgingsstaat.
• Van wieg tot graf

§3.3

Opbouw van de verzorgingsstaat

BASIS

B

Opbouw van de verzorgingsstaat

Werkloosheidswet (WW, 1952) betaal jezelf

Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957) (belasting)

Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, 1967) betaal jezelf

Algemene Nabestaandenwet (ANW), die ook gold voor mannen die weduwnaar werden. (belasting)

Kinderbijslag (belasting)

Algemene Bijstandswet (ABW). (belasting)

Iedere Nederlander had recht op een uitkering en dus op sociale zekerheid.

§3.3

Opbouw van de verzorgingsstaat

BASIS

C

Problemen met de verzorgingsstaat

Opnieuw crisis

Economische crisis (o.a. door oliecrisis): 

• veel werklozen met een uitkering
  
• Oneigenlijk gebruik en fraude van uitkeringen
  
• Vergrijzing: meer gebruik van AOW
  
• Meer scheidingen: meer gebruik van Bijstandswet
  
• Mensen zien de uitkering als een recht
  
• Werken was niet aantrekkelijk door hoge uitkeringen

§3.3

Opbouw van de verzorgingsstaat

BASIS

C

Problemen met de verzorgingsstaat

• Vanaf jaren ’80: forse bezuinigingen op uitkeringen en verlaging van de uitkeringen
  
• Strengere controle op uitkeringen door het UWV
  
• Aantrekkelijker maken van werk: deeltijd, thuiswerk en loon hoger dan een uitkering
  
• Strengere (her)keuring van arbeidsongeschikten

§3.3

Opbouw van de verzorgingsstaat

BASIS

C

Problemen met de verzorgingsstaat

Discussie in onze tijd

• Door de vergrijzing is pensioenleeftijd verhoogd naar 67 jaar, anders is de AOW onbetaalbaar

• Aantal niet-werkende mensen wordt groter dan aantal werkende mensen

• Armoede blijft (ook in Nederland) bestaan!

• Werklozen worden in sommige gemeentes verplicht tot tegenprestatie.

Hoe reageerde Lubbers op de crisis in de jaren '80?

1. Bezuiniging op de verzorgingsstaat
2. Bezuiniging op defensie
3. Bezuiniging op export en import
4. Bezuiniging op de consumptiemaatschappij

Zelf aan de slag

Nu kunnen jullie zelf aan de slag met de opdrachten.

Maken par 3.3C vraag 9 t/m 12 (hw)

Ga op fluistertoon met je huiswerk aan de slag.

Klaar? Lees dan door in P3.4

Morgen: TW bespreking

Neem wel een opgeladen laptop mee- VLOG