6.2 Reliëf als klimaatfactor

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

6.2 Reliëf als klimaatfactor

• Welkom!
• Pak je laptop, aantekeningenschrift en pen
• Ga lekker zitten 

Wat is dit voor kaart?

Waar zie je de bergen?

waar vlaktes?

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet/zie je:

• de kenmerken van het reliëf van Europa 
• het verband tussen het reliëf en de temperatuur 
• het verband tussen het reliëf en de neerslag
• wat het verband is tussen aanlandige winden en het ontbreken van reliëf

Laagland

Heuvelland

Middelgebergte

Hooggebergte

Laagland

• Tussen 0 -200 meter.
• Dichtbevolkt

dicht bevolkt alle ruimte is te gebruiken, geschikt voor tuin/landbouw

Heuvelland

• Tussen de 200 - 500 meter
• Zuid-Limburg

Middelgebergte

• Tussen de 500 – 1500 meter
• Harz (Duitsland) , Vogezen (Frankrijk), Zwarte Woud

geen besneeuwde toppen, toppen afgesleten door erosie, ouder gebergte. begroeiing in het landschap

hooggebergte

• Vanaf 1500 meter
• Eeuwige sneeuw
• Alpen, Pyreneeën, Karpaten (Roemenië)

Vorm Europa

• Onregelmatige vormen kust -> Gelede kust
• Schiereiland -> Eurazië

Reliëf en vorm van Europa

• In het Europa liggen de Alpen: Hooggebergte (Reliëf)
• Hoogste top: Mont Blanc 4.808m
• Bovenaan de berg: Gletsjers en bergtoppen
• Het smeltwater van de gletsjers stroomt 

       via rivieren naar de zee

• Ze stromen door het middelgebergte via 

       het heuvelland naar het laagland de zee in.  

Weer & klimaat

Hoe zit het? Overeenkomst en verschillen tussen het weer en het klimaat.

Het weer: tempratuur, neerslag, wind op bepaalde plaats en bepaalde tijd.

Het klimaat: Het gemiddelde weer in een bepaald gebied over een periode van 30 jaar. 

Temperatuur en hoogte

Per 100 meter stijgen

daalt de temperatuur 

met 0,6 graden.

Temperatuurgradiënt

Reliëf en temperatuur 

In de zomer: 

• gebergte houdt de koele zeelucht tegen 
• Warmer in Zweden dan in Noorwegen
• Gebergte werkt als een klimaatscheiding
  

• Ander verband reliëf en temperatuur: 100 m stijging = 0,6 ⁰C kouder

Stuwingsregen

   Stuwings

  regens

-B        Bergachtig gebied

    Loef en lijzijde

-       Aanlandige wind 

Reliëf en neerslag

Het Scandinavisch Hoogland zorgt voor:

•  stuwingsregens aan de loefzijde  Bergen, kust, windkant
• droogte aan de lijzijde / de regenschaduw > Lillehammer, landinwaarts, niet-windkant
  

 

Zonder bergen in het kustgebied:

 aanlandige winden brengen neerslag in het binnenland van Europa 

•  wel geldt: hoe verder landinwaarts, hoe minder neerslag
  

Afsluiting

• Noem twee landen in Europa met hooggebergte.
• Wat gebeurt er met de temperatuur als je omhoog gaat in de bergen?
• Hoe ontstaat stuwingsregen?
• Waarom heeft Nederland veel regen terwijl het vlak is? 

1 Zwitserland en Oostenrijk

2. De temperatuur daalt als je omhoog gaat.

Gemiddeld wordt het 0,6 graden Celsius kouder per 100 meter stijging.

3. Stuwingsregen ontstaat als vochtige lucht tegen een berghelling waait.

De lucht wordt omhoog geduwd, koelt af, en het vocht condenseert tot regen aan de loefzijde van het gebergte.

4. Omdat er vaak aanlandige wind uit zee komt, die vochtige lucht aanvoert.

In Nederland is het landschap vlak, dus de lucht wordt niet tegengehouden door bergen en kan zich vrij verspreiden → daardoor valt er over een groot gebied regelmatig regen.

Begrippen

- hooggebergte

- eeuwige sneeuw

- middelgebergte

- heuvellandschap

- laagland

- reliëf

- gelede kust

- schiereiland

- stuwingsregen

- loef en lij zijde

- regenschaduw

- klimaatscheiding

- temperatuurgradiënt