2.2 Looninkomen in een mensenleven

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.2 Looninkomen in een mensenleven

LH4.ec1

Planning

- Terugblik paragaaf 2.1
- Paragaaf 2.2

- Aan de slag! 

- Terugblik en afsluiting 

Wat is ook alweer arbeidsproductiviteit? Wanneer is die bij jou het hoogst?

In welke landen komt kinderarbeid voor? Hoe herkennen jullie het in de praktijk?

Huiswerk bespreken! 

- Lees paragaaf 2.1 door en maak de opdrachten 1,2,3,5,10 en 11. 

Leerdoelen 2.2 

- Je legt de ontwikkeling van het looninkomen gedurende een mensenleven uit

- Je licht de invloed van collectieve arbeidsovereenkomsten op het looninkomen toe 

Ontwikkeling van het looninkomen

- Scholing verhoogt de APV

- Hogere APV, hoger looninkomen

- Stijging looninkomen door stijging APV

- Punt A (slide 5) afname APV

- Door CAO blijft het looninkomen voor oudere op peil 

CAO

- Collectieve arbeidsovereenkomst (contract tussen werkgevers/overheid en werknemers over arbeidsvoorwaarden voor een groep mensen binnen een bedrijf of sector)

- Onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers 

- Vakbonden (CNF EN FNV)

- Werkgevers, werknemers en overheid (stand van de economie)

- SER (ook externe deskundigen) invloed op onderhandelingen

- Wet en CAO 

Startsalaris 

- Mate van opleiding, invloed op APV en startsalaris

- Hoe hoger opgeleid, hoe hoger het startsalaris

- Basis voor het verdere verloop van de salarisschaal 

- Hoger startsalaris, Hoger salaris in de toekomst 

Onderwijs en ruilen over de tijd 

- Opleiden kost tijd en geld

- Opleiden en uitstel van het moment tot eerste loon

- Inkomsten uit werk heb je door de tijd heen geruild tegen een opleiding

- Investering in menselijk kapitaal (scholing, hogere APV, hoger loon)

- Scholing verhoogt de toekomstige verdiencapaciteit 

Krappe arbeidsmarkt 

- Vraag is groter als aanbod (meer banen dan werkzoekenden)

- Lage werkloosheid

- Concurrentie bij bedrijven

- Hogere lonen mogelijk en betere positie voor vakbonden tijdens onderhandelingen

Ruime arbeidsmarkt

- Meer aanbod als vraag (meer werkzoekenden dan banen)

- Hoge werkloosheid

- Lonen onderdrukt en vakbonden hebben minder onderhandelingsmacht 

Aan de slag! 

- Lees paragaaf 2.2 door en maak de opdrachten 1,2,5,6 en 7. 

Leerdoelen 2.2 

- Je legt de ontwikkeling van het looninkomen gedurende een mensenleven uit

- Je licht de invloed van collectieve arbeidsovereenkomsten op het looninkomen toe 

Terugblik en afsluiting

• Terugblik 2.1
• Paragaaf 2.2
• Volgende les! (verder met afronden H2)
• Extra oefenen
• vragen? opmerkingen?