Kritiek op het logisch positivisme - Poppers falsificatiebeginsel

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

1. Er zijn momenteel zeer uiteenlopende complottheorieën over het coronavirus in omloop. Wat hebben deze theorieën met elkaar gemeen? Oftewel, wat is de essentie van alle complottheorieën?

2. Met name onder jongeren oefenen complottheorieën veel aantrekkingskracht uit. Hoe kun je dit verklaren?

3. Een populaire complottheorie die inmiddels de nodige schade heeft aangericht brengt het coronavirus in verband met het 5G-netwerk. Lees hierover het bijgevoegde artikel in de studiewijzer. Opmerkelijk is dat aanhangers van complottheorieën vaak moeilijk op andere gedachten te brengen zijn. Het lijkt wel alsof ze immuun zijn voor kritiek. Hoe komt dat?

4. Vind je die immuniteit voor kritiek (het feit dat complottheorieën zich moeilijk laten weerleggen) een sterk of juist een zwak punt van complottheorieën? Leg uit.

5. Wat is de overeenkomst tussen Adlers psychologische theorie en complottheorieën?

6. Naar welk filosofisch probleem verwijst Popper in de laatste regel van het citaat?

7. Leg uit hoe Poppers falsificationisme samenhangt met het fallibilisme van Peirce (de opvatting dat menselijke kennis feilbaar is).

8. Wat zou Poppers bezwaar zijn tegen aanhangers van de 5G-theorie? Vind je dit een sterk bezwaar?

9. In de standaardopvatting van wetenschap staat de term ‘wetenschappelijk’ ongeveer gelijk aan ‘waar’. Met andere woorden, wat wetenschappelijk is aangetoond is automatisch waar. Zou Popper het hiermee eens zijn? Beargumenteer je antwoord.

10. Volgens het logisch positivisme zal onze kennis steeds meer groeien, omdat we in staat zijn om op basis van experimenten steeds meer wetenschappelijke uitspraken te verifiëren. Hoewel Popper het verificatiebeginsel afwijst, gelooft ook hij dat onze kennis steeds meer in omvang toeneemt. Wat houdt de groei van kennis in vanuit het falsificationisme?

13. Waarom zal een wetenschapper die het kabinet over coronamaatregelen adviseert niet snel zijn/haar eigen theorieën proberen te weerleggen? Benoem ten minste drie factoren die hierin een rol spelen.

14. Doet dit volgens jou afbreuk aan de betrouwbaarheid van wetenschappelijk onderzoek?

15. Wetenschappers zouden volgens Popper voortdurend kritisch tegenover hun eigen theorieën en opvattingen moeten staan. Jij volgt momenteel voorbereidend wetenschappelijk onderwijs.
Ben je van mening dat jij op school een dergelijke kritische houding aangeleerd krijgt?