8.1 Wat is gedrag + 8.2 Oorzaken van gedrag

Hoofdstuk 8 Gedrag
1 / 45
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolmavoLeerjaar 3,4

This lesson contains 45 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Hoofdstuk 8 Gedrag

Slide 1 - Slide

Thema 8: Gedrag
Thema Gedrag bestaat uit vijf basisstoffen
  • 8.1 Wat is gedrag?
  • 8.2 Oorzaken van gedrag
  • 8.3 Aangeboren en aangeleerd gedrag
  • 8.4 Sociaal gedrag
  • 8.5 Gedrag bij mensen 
  • PO inclusief excursie: gedragsonderzoek op kinderboerderij

Slide 2 - Slide

Leerdoelen van deze les: basisstoffen 8.1 en 8.2
8.1
Aan het einde van de les:
- kan je uitleggen wat gedrag is
- kan je vertellen wat een ethogram en een protocol is
- kan je uitleggen wat een gedragsketen is en kan je een voorbeeld geven.
8.2
- kan je vertellen wat inwendige en uitwendige prikkels zijn
- kan je uitleggen wat sleutelprikkels zijn
- kan je uitleggen wat supranormale prikkels zijn
- kan je uitleggen op welke manier reclame ervoor zorgt dat 
consumenten iets kopen

Slide 3 - Slide

Wat is gedrag?
Alles wat een mens of dier doet is gedrag. 

Lachen, lopen, kijken, praten, stilstaan zijn allemaal voorbeelden van gedrag. 

Ethologie: de studie naar gedrag van mens en dier.

Slide 4 - Slide

Prikkel en respons
 Prikkel: invloed uit de omgeving

Respons: de reactie op een prikkel.

Bestaat over het algemeen uit een aantal handelingen. 
De vos moet kijken, uitwijken en rennen tegelijk. 

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Slide

Ethologie: de studie van gedrag
Natuurlijk gedrag: hoe dieren zich in het wild gedragen (dus niet in 'gevangenschap')

Alles objectief bekijken = alleen feiten!
Interpretatie = mening, namelijk wat jij denkt dat gedrag betekent.

Dus niet: "het hondje is nieuwsgierig en wil weten wat de camera is" (=interpretatie), maar wel: "het hondje komt dicht bij de camera en raakt deze aan met zijn neus" (= een feit). 


Slide 7 - Slide

Gedragsonderzoek
Observatie van een dier. 

Ethogram: schema met beschrijven van handelingen die bij een soort dier voorkomen.

Wat staat in een ethogram?
- handeling
- afkorting
- beschrijving van handeling (objectief)!

Slide 8 - Slide

Gedragsonderzoek
Protocol: schema van de in een bepaalde periode geobserveerde handelingen van het dier: 

Wat zie je in een ingevuld protocol?
- hoe vaak een handeling?
- hoe lang duurt een handeling?
- zit er een bepaalde (vaste) volgorde in?

Misschien valt je op dat ze in dit plaatsje de minuten niet volledig zijn weergegeven. In werkelijkheid neem je natuurlijk hele minuten. Laat je hierdoor dus niet verwarren ;)

Slide 9 - Slide

Wat doet deze hond?

Slide 10 - Slide

Gedragsketen
Gedragsketen: serie opeenvolgende
handelingen in vaste volgorde, waarbij iedere handeling tot de volgende handeling leidt.

Bijvoorbeeld: paringsgedrag van de stekelbaars. 
Of de balts (paringsdans) van twee futen -> zie volgende filmpje...

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Video

Prikkels
Inwendige prikkel = prikkel die in het lichaam zelf ontstaat
vb. honger en dorst
Inwendige prikkels worden motivatie genoemd.

Uitwendige prikkel = prikkel die je met je zintuigen waarneemt
vb. zien van voedsel, dingen ruiken

Slide 13 - Slide

Motivatie = bereidheid voor het verrichten van bepaald gedrag. 
Een inwendige prikkel (bijv. honger) wordt vaak de motivatie genoemd. 

Slide 14 - Slide

Sleutelprikkels
Sleutelprikkel = prikkel die een bepalende rol speelt bij het veroorzaken van een bepaald gedrag.

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Video

Supranormale prikkel
Supranormale prikkel = prikkel die sterker respons veroorzaakt dan de normale sleutelprikkel

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

Bij mensen
Sleutelprikkel
Supranormaleprikkel
Kleur van lippen
Rode lippen
Lange benen
Op hakken lopen
Brede schouders
Gespierde mannen

Slide 19 - Slide

Supranormale prikkels
Supranormale prikkels: versterkte sleutelprikkel 
Leidt tot een sterkere respons

Overdreven eigenschappen = gebruik maken van supranormale prikkels

Slide 20 - Slide

Sleutelprikkels 
Supranormale prikkels
Prikkels die verzorgend gedrag (schattig!)
oproepen:
- Rond gezicht
- Bolle wangen
-Hoogvoorhoofd
- Grote ogen
- Wipneus
- Kleine mond
- Groot hoofd
- Mollig lichaam

Slide 21 - Slide

Consumentengedrag
Consumentengedrag = gedrag van mensen die producten kopen

Reclames gebruiken sleutelprikkels en supranormale prikkels om mensen over te halen product te kopen

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Video

Slide 24 - Video

Eens kijken wat je al weet!

Slide 25 - Slide

Sem beweert dat een balts van een stekelbaars een handeling is. Is dit juist? Leg uit.
A
Ja, een balts is een enkele handeling
B
Nee, een balts zijn meerdere handelingen (gedragsketen)

Slide 26 - Quiz

Hoe heet de studie van gedrag
A
Ecologie
B
Ethologie
C
Gedragsonderzoek
D
Ethiek

Slide 27 - Quiz

Wat is belangrijk bij gedrag bestuderen?
A
Objectief blijven
B
Gedrag interpreteren
C
Je mening geven over gedrag

Slide 28 - Quiz

Is dit een ethogram
en/of een protocol?
A
Zowel een ethogram als een protocol
B
Ethogram
C
Protocol
D
Geen van beiden

Slide 29 - Quiz

Wat schrijf je niet in een ethogram
A
Handeling
B
Afkorting
C
Duur van een handeling
D
Beschrijving

Slide 30 - Quiz

Wat is een gedragsketen?
A
Serie handelingen in vaste volgorde
B
Gedrag dat altijd gebeurt

Slide 31 - Quiz

Inwendige prikkel
Uitwendige prikkel
angst
honger
geur
geluid
dorst
kou
verliefdheid
licht
woede

Slide 32 - Drag question

sleutelprikkel
supranormale prikkel

Slide 33 - Drag question

Waar zie je hier een voorbeeld van?
A
Inwendige prikkel
B
Uitwendige prikkel
C
Sleutelprikkel
D
Supranormale prikkel

Slide 34 - Quiz

Gedrag is het resultaat van ...
A
handeling en protocol
B
motivatie en handeling
C
prikkel en motivatie
D
ethogram en prikkel

Slide 35 - Quiz

Een inwendige of uitwendig prikkel?

geur van gebakken pizza
A
inwendig
B
uitwendig

Slide 36 - Quiz

Een inwendige of uitwendig prikkel?

honger!
A
inwendig
B
uitwendig

Slide 37 - Quiz

sleutelprikkel of supranormale prikkel?

Vogels voeren hun jongen wanneer
ze sperren (bek open doen)
A
Sleutelprikkel
B
Supranormaal

Slide 38 - Quiz

sleutelprikkel of supranormale prikkel?

Rode lippen in make-up reclame
A
Sleutelprikkel
B
Supranormaal

Slide 39 - Quiz

Interpretatie of observatie van gedrag?

De buurvrouw rent
A
interpretatie
B
observatie

Slide 40 - Quiz

Interpretatie of observatie van gedrag?

Het paard heeft honger
A
interpretatie
B
observatie

Slide 41 - Quiz

Interpretatie of observatie van gedrag?

Je klasgenoot is boos
A
interpretatie
B
observatie

Slide 42 - Quiz

Interpretatie of observatie van gedrag?

De hond blaft
A
interpretatie
B
observatie

Slide 43 - Quiz

Aan de slag!
Thema 8, basisstof 1 en 2
- b1: opdracht 1-6
- b2: opdracht 1-7

Strijders
Plus-opdrachten

Klaar?
- Alles nagekeken?
- Door naar de lesson-up van b3.


Slide 44 - Slide

Praktische opdracht
Open de lesson-up op je tablet en gebruik de afbeeldingen van een ethogram en protocol als voorbeeld. 
Neem de schema's (nog niet ingevuld) over in je schrift.

Slide 45 - Slide